مطالعه خوردگی و رسوب¬گذاری آب¬های زیرزمینی دشت همدان - بهار

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

حمید زارع¬ابیانه ¹ , سیده الهام عبدالصالحی ² , آزاده کاظمی ³

1 -
2 -
3 -

تاریخ دریافت : 1387/10/20 تاریخ پذیرش : 1388/01/25 تاریخ انتشار : 1389/04/01

کلید واژه: خوردگی, رسوب¬گذاری, شاخص لانژلیر, شاخص رایزنر, آب زیرزمینی, دشت همدان,

چکیده مقاله :

خوردگی و رسوب گذاری آب یکی از مشکلات مدیریت کیفی و مدیریت شبکه توزیع آب است. در این راستا از دو شاخص رایزنر و لانژلیر براساس تعادل شیمیایی بین املاح موجود در آب برای تعیین سطح خوردگی و رسوب گذاری منابع آب زیرزمینی دشت همدان-بهار استفاده شد. نتایج نشان داد میزان خوردگی و رسوب گذاری در 25/64% از نمونه های آب زیرزمینی از دیدگاه لانژلیر در حد کم است. از دیدگاه رایزنر نیز 2/85% از نمونه های آبی دارای توان خوردگی و رسوب گذاری کم بودند. درصد خوردگی و رسوب گذاری منابع آب زیرزمینی قنوات در مقایسه با منابع آب زیرزمینی چاه ها کمتر بود. دلیل این امر می تواند ناشی از حذف بخشی از مسیر به واسطه نقب زدن در قنوات باشد که حلالیت نمک های مسیر را حذف نموده است. از طرفی نمودار پی پر نشان داد تیپ و رخساره منابع آب زیرزمینی دشت، بی کربنات کلسیت (70%)، بی کربنات سدیک (15%)، سولفات کلسیت (3%)، بی کربنات منیزیک (6%)، سولفات سدیک (3%) و کلرات کلسیک (3%) است. تیپ و رخساره آب نشان دهنده مشکلات عمده رسوب گذاری به واسطه وجود بی کربنات کلسیت و بی کربنات سدیک و تغییرات دمایی محیط است. شرکت یون های موجود در آب در فعل و انفعالات فیزیکو شیمیایی با لوله ها می تواند خوردگی ضعیفی را برای رسوبات ایجاد شده در پی داشته باشد که در واقع نقش خودشویی را بازی می کند. در مجموع منابع آب زیرزمینی دشت همدان-بهار در محدوده کم تا متوسط رسوب گذاری و خوردگی قرار گرفت. لیکن رسوب گذاری در سیستم آب رسانی نسبت به خوردگی محسوس تر است که سبب کاهش سطح مقطع جریان شده و افت های مسیر را در پی دارد. لذا با توجه به زیان های اقتصادی لازم است تا حد ممکن از رسوب گذاری در سیستم انتقال آب جلوگیری به عمل آید.

چکیده انگلیسی:

Water corrosion and scaling are one of the problems in qualitative management and directing of water distribution system. Rizener and Langelier Indices were used based on the chemical equilibrium between salts in the water to determinate level of corrosion and scaling Hamedan-Bahar groundwater resources. Results showed according to Langelier Index, amounts of corrosion and scaling for       64.25 % of ground water samples were low. Also based on Rizener index 85.2% of water samples had low potential of corrosion and scaling. Corrosion and scaling Qantas water resource were lower than underground water of wells. It might be due to removing of some soluble salts caused by cutting some part of water channel. Piper curve also showed that groundwater resources contain: calcite bicarbonate (70%), Sedic bicarbonate (15%), calcite sulfate (3%), Magnesium bicarbonate (6%), sedic sulfate (3%) and calcite chlorite (3%). Chemical composition of water showed scaling problem due to calcite bicarbonate, Sedic bicarbonate and variation in environment temperature. Physicochemical reactions of existed ions in the water with pipes can cause a weak corrosion for sediment which in turn plays a washing role. Overall results indicated that however, Hamedan-Bahar groundwater resources have low-medium corrosion and scaling potential, scaling in the distribution network is higher which causes reduction in the cross area and therefore head losses. So considering economic wastes, scaling in the network should be prevented as much as possible.