پتانسیل‌ها و موانع توسعه فیزیکی شهر رودبار با رویکرد دورسنجی و GIS

محورهای موضوعی : سیستم اطلاعات جغرافیایی

احمد صفری ¹ , زهرا عزیزی ²

1 - دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.
2 - استادیار گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران. *(مسوول مکاتبات)

تاریخ دریافت : 1397/05/08 تاریخ پذیرش : 1398/04/12 تاریخ انتشار : 1399/10/01

کلید واژه: فازی, توسعه فیزیکی شهری, تصمیم گیری چند معیاره,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف : توسعه فیزیکی شهرها در تمام دنیا تحت تأثیر جغرافیای طبیعی آن و دخالت‌های انسانی می‌باشد. تجزیه تحلیل دادهای جغرافیایی بدون استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی وداده‌های ماهواره ای دشوار و در حالت پیچیده غیرممکن است. در این پژوهش پتانسیل‌ها و موانع توسعه فیزیکی شهر رودبار با رویکرد دورسنجی و GIS مورد بررسی قرار گرفت. روش بر رسی : ابتدا در سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از متغیرهای شیب، جهت شیب، کاربری اراضی, خطوط انتقال نیرو، رود، جاده و ریل، گسل و نقاط روستایی در محیط نرم افزارArcGIS و روش تلفیقیAHP-FUZZY به مکان‌یابی نقاط مستعد شهری پرداخته شد.و خروجی در قالب یک نقشه حاصل از AHP و همپوشانی فازی به پنج گروه دارای پتانسیل خیلی خوب، خوب، متوسط، ضعیف و خیلی ضعیف استخراج گردید. برای گسترش فیزکی شهر با استفاده از سنجش‌ازدور به‌صورت تفسیر چشمی بر روی تصاویر گوگل ارث در سال 2016 و برای سال‌های 2016، 2009، 2004 برای 12 سال به صورت خروجی یک نقشه دست آمد و در آخر به مقایسه نتایج به‌دست آمده از سیتم اطلاعات جغرافیایی و تفسیر چشمی پرداخته شد. یافته ها :یافته های به‌دست آمده از روش تلفیقیAHP-FUZZY نشان می دهد 6/95 درصد از منطقه مورد مطالعه دارای پتانسیل خیلی ضعیف, 52/ 1درصد دارای پتانسیل ضعیف, 17/1 درصد دارای پتانسیل متوسط ,12/1 درصد دارای پتانسیل خوب و 69/0 درصد دارای پتانسیل خیلی خوب می باشد.و یافته های به‌دست آمده از روش تفسیر چشمی در مدت 12 سال نشان می دهد توسعه شهر فقط مسکن مهر می باشد. بحث و نتیجه گیری : با توجه به یافته های به‌دست آمده از روش تلفیقیAHP-FUZZY و سنجش از درو و روی هم گذاری این یافته ها به این نتیجه رسیدیم که اکثر ساخت‌وسازهای شهر رودبار در نقاط غیر مستعد ساخته‌شده است و این شهر تحت تأثیر عوامل طبیعی و اجتناب‌ناپذیر ازجمله شیب تند, گسل فراوان, رودخانه دائمی سفیدرود و کاربری اراضی که بیشتر آن باغ و جنگل و زمینهای کشاورزی می‌باشد، قرارگرفته و مانع توسعه فیزیکی آن شده است .

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: Physical development of cities around the world is influenced by its natural geography and human interactions. Geographic data analysis is difficult without the use of geographic information and satellite data, and impossible in a complex case. In this study, potentials and barriers of physical development of the Ruodbar city using Remote Sensing and GIS be evaluated. Method: Firstly, in the ArcGIS software environment, using the AHP-FUZZY combination method the use of slope, gradient, land use, power lines, river, road and rail, fault and rural points are used to locate the urban sprawl. The output was extracted in the form of a map of AHP and fuzzy overlay into five groups with very good, good, moderate, weak and very weak potential. In order to expand the city's physical development by using a visual interpretation on Google Earth images for 2016, 2009, 2004 for 12 years, a map was drawn out as the result. Finally, the results obtained from the Geographic Information and Visual Interpretation System were compared. Findings: The findings of the AHP-FUZZY compilation show that 95.6% of the study area has very weak potential, 1. 52% has a weak potential, 1.17% has a moderate potential, 1.21% has good potential and 0.69% has a very good potential. And the findings from the visual interpretation method over the course of 12 years show that the development of the city is just Mehr Housing (a project done government). Discussion and Conclusion: Based on the findings of the AHP-FUZZY Compilation and Metrology Measurement, we concluded that most of the constructions have been implemented in unpredictable places in the city of Roodbar, which is influenced by natural and inevitable factors, including steep slope, abundant faults, permanent existence of Sefidrood river, and land use, most of which are gardens and forests and agricultural land and has prevented its physical development.

منابع و مأخذ:

1. Kavyani pooya, H., The Study of the Historical Factors of the Foundation of Cities with the Approach to the Cities of Iran and Mesopotamia, Historical Research, Vol. 9 (4): 73-90.


2. Shiae, A., 2007. Introduction to the Basics of Urban Planning, 18th Edition, University of Science and Technology Press.


3. Azizi, A. 2002. Analysis and Evaluation of Sustainable Urban Development Using Geographic Information System (GIS) (Case Study: Shahroud City), Master Thesis in Geography and Urban Planning, Sistan and Baluchestan University, 147.


4. Negaresh, H., 2003. Application of geomorphology in localization of cities and its consequences. Geography and Development, Vol. 1 (1): 133-150. (in Persian)


5. Hosainzadeh, M., Servati, M., Srafi, M., Esmaeli, R., Panahi, R., 2014. Study of geomorphological constraints for physical development of Kermanshah. Environmental Based Regional Planning (AMAYESH), Volume 1 7 (26): 19-38. (in Persian)


6. Hosseini, H., Karam, A., Saffari, A., Ghanavati, E., Beheshti Javid, E., 2012. Evaluation and site selection of physical orientations of urban development using fuzzy logical case study: Geographical sciences. Volume 20 (23): 63-83. (in Persian)


7. Poorahmad, A., Ahmadzadeh, F., Mahdian Bahnemiri, M., Mehdi, A. 2014. Optimal location of physical development aspects of Sorkhankalate city using AHP hierarchical analysis process method. Journal of Geography and Development. Vol.12(37): 147-164. (In Persian)


8. Khakpoor, B., Maroofi, A., Sharifi, B., Ahmad Tozeh, V., Soleymani,H. 2015. Analysis and Selection of Optimum Direction of Bokan Physical- Spatial Development. Human Geography Reserch Quarterly. Vol.47(1): 47-62. (In Persian)


9. Nazarian, A., Tulaei, S., Khosravi, S. 2006 Determining the direction of physical development of Andimeshk city using satellite data (RS) and geographic information system (GIS), Quarterly Journal of Land Geography.Vol.3(1): 3-11. (In Persian)


10. Bagan, H., Yamagata,Y., 2012. Landsat analysis of urban growth: How Tokyo became the world's largest megacity during the last 40 years. Remote Sensing of Environment, vol. 127, pp.210-222.


11. 11.Bahadur Thapa, B., Murayama,Y. 2009. Examining Spatiotemporal Urbanization Patterns in Kathmandu Valley, Nepal. Remote Sensing and Spatial Metrics Approaches, Vol. (1): 534-556.


12. Masoumi, G., Salehi, A., Meymandpour, b. 2009. Application of Fuzzy Logic in the Decision Making Process of the Condition Monitoring and Repair Unit, 4th Conference on Status Monitoring and Troubleshooting 15 September, Tehran, IRAN. (In Persian)


13. Ahmadezadeh, S., Hajizadeh, F., Ziyaee, M., The Development of a New Methodology Base on GIS and Fuzzy Logic and AHP to Locate Industrial Area (Case Study: Birjand), Environmental Researches. Vol.2(4): 61-74. (In Persian)


14. Shahi, H., Kamkar Rohani, A. 2013. Exploration of hydrothermal gold reserves using fuzzy actuators in GIS environment in Torbat Heydariyeh region, Geotechnical Geology. Vol. 9(1): 43-51. (In Persian)


15. Ojagh, S., Aleshaikh, A., Malek, M. 2011. Using Fuzzy Logic and Hierarchical Analysis Method in Determining the Optimal Location of Post-Crisis Relief Stations (Case Study of District 10 of Tehran, Geomatics Conference 90, 12 June, Tehran, IRAN. (In Persian)


16. Gananavati, E., Karam, A., Taghavi Moghadam, E., 2015. Rational application of FUZZY in identifying and mapping LANDSLIDE hazards: A case study: Taleghan drowning. GEOSCIENCES, Vol. 24 (94): 9-16.


17. Shad, R., Ebadi, H., Saadi Mesgari, M., Vafaienezhad, A. 2009. Design and implementation of applied GIS for locating industrial estates using fuzzy models, marker weights and genetics, Journal of the Faculty of Engineering, Vol.43(4): 417-429. (In Persian)


18. Azizi, Z., Najafi, A., 2011. Fuzzy classification in forest area for road design (Case study: Lirehsar forest, Tonekabon), Iranian Journal of Forest and Poplar Research, Vol. 19 (143): 42-54. (In Persian)