مکان‌یابی دفن پسماندهای شهری با استفاده از روشهای تحلیل سلسله مراتبی و ماتریس لئوپولد (مطالعه موردی: شهر ملکان)

محورهای موضوعی : پسماند

قدرت برزگری ¹ , علیرضا اسماعیلی ² , ابراهیم اصغری کلجاهی ³

1 - استادیار گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز. *(مسوول مکاتبات)
2 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زمین‌شناسی زیست‌محیطی، گروه علوم زمین، دانشگاه تبریز.
3 - دانشیار گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز.

تاریخ دریافت : 1396/09/08 تاریخ پذیرش : 1398/08/06 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: مکان‌یابی پسماند, GIS, ماتریس لئوپولد, فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP), شهر ملکان,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: گسترش بی رویه شهرها موجب افزایش تولید انواع پسماند در مناطق شهری شده که علی رغم پیشرفت علوم و فناوری، مدیریت آنها به یک چالش مهم تبدیل شده است. هدف از این تحقیق بررسی و انتخاب محل مناسب برای دفن پسماندهای شهر ملکان می باشد. روش بررسی: در این مطالعه ، معیارهای تصمیم گیری مورد نیاز شامل سنگ‎شناسی، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، مشخصات خاک، توپوگرافی (شیب)، فاصله از مناطق شهری و فاصله از جاده اصلی، آبراهه‌های اصلی و فرعی، مناطق مسکونی، چاه و قنات، گسل ها شناسایی و جمع آوری شده اند. به منظور تشکیل ماتریس مقایسه زوجی و وزن دهی لایه های اطلاعاتی از نرم افزار Expert Choice 11 و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است. سپس در محیط GIS، با روی هم قرار دادن لایه های اطلاعاتی مختلف، نقشه ی مکان های بهینه دفن مواد زائد شهری در منطقه مدل سازی شده است. یافته ها: مشخص گردید که مکان کنونی جمع آوری پسماند شهر ملکان از شرایط کافی برای دفن پسماند برخوردار نمی باشد و برای انتخاب محل مناسب علاوه بر بررسی تأثیر معیارهای دخیل لازم است از بازدیدهای میدانی و ارزیابی های زیست محیطی هم استفاده گردد تا در نهایت مناسب ترین محل برای دفن پسماند انتخاب گردد. بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج این تحقیق 8 پهنه مناسب انتخاب شد که براساس بازدیدهای میدانی 4 مورد از آنها حذف گردید. برای سامان دهی پسماندهای تولیدی منطقه، چهار پهنه انتخاب شده با استفاده از روش ماتریس لئوپولد مورد ارزیابی زیست محیطی قرار گرفت و در نهایت پهنه شماره 4 واقع در شرق روستای قلعه جوق به عنوان گزینه برتر معرفی شد.

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: Uncontrolled urban expansion in country cause to increasing of waste production in the cities and became to an important issue despite the progress of science and technology. The purpose of this study is to investigate and select a suitable location for landfill in Malekan city. Method: In this study, the required criteria including lithology, land use, vegetation, soil characteristics, topography (slope), distances from urban areas and away from the main road, the main and secondary canals, residential areas, wells and aqueducts, faults have been identified and collected. To form a pair wise comparison matrix and the weight of information layers determined by using of the Expert Choice 11 software and analytic hierarchy process. Then the appropriate zones have been modeled by overlaying of different layers in GIS media. Findings: It was found that the current waste disposal site of Malekan city does not have sufficient conditions for waste disposal and in order to select a suitable location, in addition to addressing the impact of the included criteria, it is necessary to use field visits and environmental assessments to finally select the most suitable place for landfilling. Discussion and Conclusion: As a result, 8 zones have been selected that 4 of them were eliminated based on field visits. Finally in order to planning of the studied area waste, the candidate zones were evaluated by the Leopold matrix and finally the zone number 4 located on the east of Qalejogh village has been selected as a best location for landfill of Malekan urban waste.

منابع و مأخذ:

1. Asgharyan Najaf abadi, S., and Ghasemzadeh h., 2016. Prioritization of waste disposal methods using Analytical Hierarchy Process. Journal of Environmental Science and Technology, 18 (3): 407-414. (In Persian)


2. Mostafa Mirabadi, M., and Abdi, A. H., 2017. Landfill locate in Bukan by Boolean logic and Analytical Hierarchy Process (AHP). Journal of Environmental Science and Technology, 19 (1): 149 – 168. (In Persian)


3. PourAhmad, A., Habibi, K., Zahrabi, M., Adli, N. S., 2007. Using fuzzy algorithms and GIS for selection of urban equipment location case study: Babolsar. Journal of Environmental Studies, 33(42): 31-42. (In Persian)


4. Entezari, S., Jashni, A., Bidokhti, N. T., 2012. Locating urban landfill in Marvdasht using GIS and Hierarchical Analysis. 6th National Congress on Waste Management, Mashhad, Iran . (In Persian)


5. Amiri, M. J.,  Nikzad, W., Moarab, Y., Foroughi, N., 2015. Landfill sites site selection using fuzzy logic in GIS and Fuzzy Analytic Hierarchical Model (FAHP)(case study: Minoodasht city). Journal of Environmental Studies, 16(1):485-501. (In Persian)


6. Heydarzadeh N., 2003. Criteria for locating municipal solid waste landfill. Publications of the Municipalities of Iran, 45 p. (In Persian)


7. Saaty T.L., 1997. That is not the analytic hierarchy process: What the AHP is and what it is not. Journal of Multi-Criteria Decision Analysis 6 (6), PP.324-335


8. Kyanfard, F., Lashkaripour, G., Hafezi, Moghaddas, N., 2013. Selection of municipal solid waste landfill site using GIS and Hierarchical case study: Ramhormoz city. 7th Geological National Coference of of Payame Noor University. (In Persian)


9. Rahmat, Z. G., Vosoughi Niri M., Alavi N., Goudarzi G., Babaei A. A., Baboli Z. and Hosseinzadeh M., 2016. Landfill site selection using GIS and AHP: a case study: Behbahan, Iran. Journal of Civil Engineering, DOI 10.1007/s12205-016-0296-9


10. Hejazi, S. A., 2015. Urban Landfill site selection by using spatial Information techniques and Hierarchical Analysis: A Case Study of Maragheh. Journal of Geography and Planning, 19 (54): 105-125. (In Persian)


11. Guler D. and Yomralıoglu T., 2017. Alternative suitable landfill site selection using analytic hierarchy process and geographic information systems: a case study in Istanbul. Environmental Earth Science, 76:678, DOI 10.1007/s12665-017-7039-1


12. Eskandari1 M., Homaee M., Falamaki A., 2016. Landfill site selection for municipal solid wastes in mountainous areas with landslide susceptibility. Environmental Sci Pollut Res, DOI 10.1007/s11356-016-6459-x


13. Maguiri A. E., Kissi B., Idrissi L., Souabi, S., 2016. Landfill site selection using GIS, remote sensing and multicriteria decision analysis: case of the city of Mohammedia, Morocco. Bulletin of Engineering Geology and the Environment, DOI 10.1007/s10064-016-0889-z


14. Guiqin W., Li Q., Guoxue L., Lijun C., 2009. Landfill site selection using spatial information technologies and AHP: A case study in Beijing, China. Journal of Environmental Management 90, PP.2414–2421


15. Babalola A. and Busu I., 2011. Selection of landfill sites for solid waste treatment in damaturu town-using GIS Techniques. Journal of Environmental Protection, 2, PP. 1-10.


16. Balasooriya B., Vithanage M., Nawarathna N. J., Kawamoto K., Zhang M., Herath G., 2014. Solid waste disposal site selection for Kandy district, Sri Lanka Integrating GIS and Risk Assessment. International Journal of Scientific and Research, 4 (10).


17. Chabuk A., Al-Ansari N., Hussain H. M., Knutsson S., Pusch R., 2016. Landfill site selection using geographic information system and analytical hierarchy process: A case study Al-Hillah Qadhaa, Babylon, Iraq. Waste Management & Research, DOI: 10.1177/0734242X16633778


18. Momeni, M., Mobaraki, A., Jenabi, N., 2013. Land planning and spatial development management case study: Malekan county, Journal of Urban Management Studies, 5(13):46-56. (In Persian)


19. Eskandari, R., 2011. Site selection and assessment of environmental impacts of dangerous waste landfills in central Iran, MSc. Thesis, University of Shahrood. (In Persian)


20. Sener b., 2004. Landfill site selection by using geographic information system. Mcs, thesis, School of natural and applied science of Middle East technical.


21. Management and Planning Organization of Iran, 2001. Design, implementation, maintenance and operation of sanitary landfills for municipal waste, Vice-Chancellor for Research, Science and Publications. (In Persian)