ارایه الگویی به منظور شناسایی و رتبه‌بندی شاخص‌های حسابداری زیست محیطی با استفاده از تکینک ORESTE و بر مبنای رویکرد گراندد تئوری
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست
صدیقه عزیزی
1
,
حجت اله سالاری
2
*
,
محمدحسین رنجبر
3
,
داوود خدادادی
4
1 - دانشجوی دکتری حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندرعباس، بندرعباس، ایران.
2 - استادیار حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندرعباس، بندرعباس، ایران. *(مسوول مکاتبات)
3 - استادیار مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندرعباس، بندرعباس، ایران.
4 - استادیار حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندرعباس، بندرعباس، ایران.
کلید واژه: حسابداری زیست محیطی, تکینک ORESTE, محیط زیست,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: سیستم اطلاعات حسابداری می‌تواند نقش مهمی در کمک به حفاظت از محیط زیست بر عهده گیرد. با وجود این علیرغم نقش مهم حسابداری زیست‌محیطی، تاکنون شاخص جامعی برای آن ارائه نشده است؛ از اینرو هدف اصلی این پژوهش ارایه الگویی به منظور شناسایی و رتبه‌بندی شاخص‌های حسابداری زیست محیطی با استفاده از تکینک ORESTE و بر مبنای رویکرد گراندد تئوری است. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و اکتشافی است که با استفاده از روش تحقیق آمیخته در دو بخش کیفی و کمی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی، اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های استان تهران، کرمان و هرمزگان و در بخش کمی 194 نفر از مدیران، کارشناسان و افراد مطلع در حوزه حسابداری زیست‌محیطی است. قلمرو زمانی پژوهش حاضر طی سال 1398 است. یافته‌ها: در راستای دستیابی به اهداف پژوهش سئوالات مورد نظر جهت مصاحبه طراحی و در نهایت 6 عامل تعهد مدیریت ارشد، عدم قطعیت، استراتژی، مشروعیت اجتماعی، نظارت و کنترل محیطی و سیستم اطلاعات حسابداری و زیر مولفه‌های مربوط به هر عامل بر مبنای رویکرد گراندد تئوری به عنوان عوامل اصلی در حسابداری زیست محیطی شناسایی شده است. در ادامه شاخص‌های شناسایی شده در قالب یک پرسشنامه مقایسات زوجی قرار داده شده و با استفاده از تکنیک ORESTE رتبه‌بندی شده است. نتایج پژوهش نشان داد زیر شاخص‌های عامل تعهد مدیریت ارشد شامل عدالت سازمانی، مسئولیت اجتماعی شرکت و منشور اخلاقی به ترتیب دارای بالاترین رتبه‌بندی در میان شاخص هستند. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به آنچه بیان شد در شرکت‌های تولیدی زمانی به حسابداری زیست محیطی توجه خواهد شد که عدالت سازمانی از سوی شرکت‌ها درک شده و از سوی دولت به آن توجه شود.
Background and Objective: The accounting information system can play a significant role in helping to protect the environment. However, despite the important role of environmental accounting, no comprehensive index has been provided so far. Therefore, the main purpose of this research is to present a model to identify and rank environmental accounting indicators using ORESTE technique and based on grounded theory approach. Material and Methodology: The present research is of applied and exploratory type. The present research has been conducted using a mixed research method in the two qualitative and quantitative parts. The statistical population of the research in the qualitative part is the faculty members of universities and in the quantitative part is 194 managers, experts and informed people in the field of environmental accounting. Findings: In order to achieve the research objectives, the desired questions for the interview have been designed and finally the 6 factors of senior management commitment, uncertainty, strategy, social legitimacy, environmental monitoring and control, and accounting information system, and sub-components related to each factor based on grounded theory approach have been identified as the main factors in environmental accounting. Then, the identified indicators are placed in the form of a paired comparisons questionnaire and have been ranked using the ORESTE technique. The research results showed that the sub-indicators of senior management commitment factor including organizational justice, corporate social responsibility and ethical charter have respectively the highest ranks among the indicators. Discussion and Conclusion: According to the stated results, environmental accounting will be considered in manufacturing companies when organizational justice is perceived by companies and regarded by the government.
_||_