بررسی فنتیکی گونه های جنس Trifolium با استفاده از صفات دانه گرده

محورهای موضوعی : زیست شناسی سلولی تکوینی گیاهی و جانوری ، تکوین و تمایز ، زیست شناسی میکروارگانیسم

فهیمه سلیم پور ¹ , گلاله مصطفوی ² , شادی حاج رسولیها ³ , فریبا شریف نیا ⁴

1 - عضوهییت علمی گروه ریست شناسی دانشگاه آزاد اسلامی- تهران شمال
2 - عضو هییت علمی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد یادگار امام
3 - عضوهییت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحدرودهن
4 - عضوهییت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحدتهران شمال

تاریخ دریافت : 1395/01/30 تاریخ پذیرش : 1395/04/23 تاریخ انتشار : 1395/06/31

کلید واژه: ایران, شبدر, دانه گرده, Trifolium,

چکیده مقاله :

کشور ایران با داشتن 49 گونه علفی یکساله و چندساله از جنس Trifolium, بعد از ترکیه یکی از مراکز اصلی تنوع گونه های این جنس محسوب می شود. این جنس مشتمل بر 6 بخش می باشد. بین گونه های هر بخش تشابه فراوانی از نظر خصوصیات بخش زایشی بویژه صفات مربوط به کاسه گل به چشم می خورد که شناسایی تاکسونومیک آنها را با مشکل مواجه ساخته است. در پژوهش حاضر, به منظور بررسی کارایی صفات دانه گرده در شناسایی و مطالعه روابط گونه ها با یکدیگر, 36 گونه این جنس با کمک میکروسکوپ الکترونی لایه نگار (SEM) مورد تحقیق قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که دانه گرده سه شیار روزن دار, عمدتاً استوانه ای تا استوانه کشیده بوده و تزئینات سطح اگزین از نوع مشبک, چروکیده, حفره‌دار, سوراخدار, نقطه دار یا رگه دار است. گونه های نزدیک T. tomentosum و T. bullatum با توجه به نوع تزئینات به راحتی قابل تفکیک هستند. گونه T. aureum با داشتن تزئینات از نوع چروکیده (Rugulate) از گونه مشابه T. campestre که دارای تزئینات مشبک (Reticulate) است قابل تفکیک است. همچنین گونه T. pilulare متفاوت ترین تزیینات را دربین گونه های این جنس دارا است. برطبق آنالیز خوشه ای دو گروه اصلی مشخص گردید. خوشه اول شامل گونه هایی از دو بخشه Trifolium, Vesicaria بوده وخوشه دوم به سه زیر خوشه تقسیم شده است.دردندروگرام حاصله گونه ها براساس بخش تاکسونومیک خود جدا نشدند. این نشان دهنده ناهمگن بودن جنس می باشد.

چکیده انگلیسی:

Iran is one of centers of diversity for Trifolium species in Asia with 49 species in 6 sections . There are high similarities between species specially in calyx tube, so taxonomic identification are difficult. In this research, major pollen grain characters were studied in 34 species of this genus by used Scaning Electron Microscopy (S.E.M). The results showed that, pollen grains are trizoncolporate, the equatorial view was oblong to circular shapes and sculpture of exine were reticulate, irregular reticulate, perforate, scrobiculate and foveolate. T. tomentosum and T. bullatum was distinguished with their sculptures, also in T. campestre exine surface was reticulate but in T. aureum was regulate. In the other hand, T. pilulare has the most different sculpture between other species. Based on cluster analysis, two main groups were detected. One cluster is containing both species of Vesicaria and Trifolium sections and another clade divided into three subclades, but the species of all sections are complex .Our results showed that Trifolium is the heterogenous with variation in morphology and pollen grain.

منابع و مأخذ:

[1] Badr A.. 1995. Electrophoretic studies of seed protein in relation to chromosomal criteria and the relationships of some taxa of Trifolium. Taxon; 44: 183 – 191.

[2] Ellison N. W.، Liston A.، Steiner J. J.، Williams W. M. and Taylor N. L. 2006. Molecular phylogenetics of the Clover genus (Trifolium). Molecular Phylogenetics and Evolution; 39(3): 688- 705.

[3] Erdtman G.، Praglowski، J. and S. Nilsson. 1969. An Introduction to a Scandinavian Pollen Flora، vol. 2، Almquist & Wikscell، Stockholm.

[4] Erdtman G.. 1989. Handbook of palynology (An introduction to the Study of pollen grains and spores.

52
[5] Gillett J. M..1973. Pollen Morphology and it’s relationship to the North American Trifolium species. Pollen & Spores; 15: 91 – 205.

[6] Hoen P.. 1999. Glossary of Pollen and Spore terminology.

[7] Moore F.. 1991. Pollen analysis; 83 – 159. Springer.

[8] Preveen A. and Qaiser M.. 1998. Pollen flore of Pakistan. VIII leguminosae (subfamily Papilinoideae)، Turkish Jourrnal of Botany; 22: 73 – 91.

[9] Rechinger K. H.. 1984. Flora des Iranischen hochlandes und der umrahmenden CCBIRCE. Verlagsanstalt. 157: 275 – 325.

[10] Salimpour F، Mozafari M. and Asadi M.. 2003. Biosyetematic study of Trifolium genus (Vesicaria section) in Iran، PhD Thesis.
[11] Salimpour F، Mozafari M. and Asadi M.. 2003. A simple technique for determination of ploidy level using chloroplast number in stomatal guard cells of Trifolium plants. Pajouhesh- Sazandegi; 59: 54-59.

[12] Sveinsson S. and Cronk Q. 2014. Evolutionary origin of highly repetitive plastid genomes within the clover genus (Trifolium). BMC Evolutionary Biology; 14: 228-238.

[13] Watson L. E.، Sayed A. and Badr A.. 2000. Molecular phylogeny of old world Trifolium (Fabaceae)، based on plastied and nuclear markers. Plant Systematic and Evolution; 224: 153 – 171.

[14] Zohary M. and Heller D. .1984. The genus Trifolium. Israel Academy of Science and Humanities. Flora Palestina; 2: 157 – 193.