جرم انگاری عقل‌گرایانه با تکیه بر آموزه‌های فلسفی

محورهای موضوعی : آموزه های فقه و حقوق جزاء

سعید حکیمی ها ¹ (گروه حقوق دانشکده و پژوهشکده علوم اجتماعی و فرهنگی دانشگاه جامع امام حسین(ع))
محمد علی کولایی ² (دانش آموخته)

تاریخ دریافت : 1401/01/18 تاریخ پذیرش : 1401/02/21 تاریخ انتشار : 1401/03/01

کلید واژه: سیاست جنایی, جرم انگاری, جرم انگاری عقل‌گرایانه, آموزه‌های فلسفی جرم انگاری,

چکیده مقاله :

آموزه های عقلی، یکی از منابع مؤثر بر سیاست های قانونگذاری است که از چند سده ی گذشته مطرح است و همواره، با تأثیر پذیری از وقایع، راه و روشی را در سیاست قانونگذاری رواج داده است که با باز تولید عناصر در محیط اجتماعی و انسانی، مؤلفه ها و متغیرهای گوناگونی برای الگو پردازی در جرم انگاری رفتارها ارائه کرده است؛ بر این اساس، فیلسوفان، با پی بردن به متغیرهای مختلف فکری و اجتماعی توانسته اند در طول تاریخ بشری، در چگونگی شکل گیری فرآیند جرم انگاری، دخالت کنند و رویه ای بنا نهند که گاه، تا سال ها، مبنا و الگویی برای دستگاه قانون گذاری، قرار گیرد. نوشتار پیش رو، بر اساس نگرشی فلسفی می کوشد با بررسی این متغیر های فکری و اجتماعی، زوایای پنهانی از شکل گیری جرم انگاری رفتارها تبیین کند که بر پایه ی آموزه های عقلی استوار است تا بتوان بدین روش، تأثیرات با واسطه و بی واسطه عقل فلسفی را بر جرم انگاری رفتارها، نمایان ساخت و آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.

چکیده انگلیسی:

Rational doctrines are one of the effective sources on legislative policies that have been around for the past few centuries and have always, influenced by events, spread ways and methods in legislative policies that reproduce elements in the environment. social and human, has presented various components and variables for patterning in the criminalization of behaviors; Based on this, philosophers, by realizing various intellectual and social variables, have been able to interfere in the formation of the process of criminalization throughout human history and establish a procedure that sometimes, for years, is the basis of and set a model for the legislative apparatus. Based on a philosophical approach, the following article tries to explain the hidden aspects of the formation of criminalization of behaviors by examining these intellectual and social variables, which is based on rational teachings, so that in this way, the effects of He revealed the direct and indirect philosophical reason on the criminalization of behaviors and analyzed it.

منابع و مأخذ:

1. آقابابایی، حسین، ( 1384 )، گفتمان فقهی و جرم‌انگاری در حوزه جرایم علیه امنیت ملت و دولت، مجله فقه و حقوق، سال دوم، تابستان.


2. ایران­پور، فرهاد، ( 1391 )، باز اندیشی در روش­شناسی و شناخت شناسی حقوقی، نشر رخداد نو، تهران.


3. بادامچی، حسین، ( 1393 )، جامعه شناسی تاریخی حقوق کیفری، نشر نگاه معاصر، تهران.


4. بوترو، ژان، ( 1393 )، قانون حمورابی: مفهوم علم و عدالت در بین ­النهرین باستان در تاریخ حقوق نظریه و روش، ترجمه­: حسین بادامچی، نشر نگاه معاصر، تهران.


5. حبیب‌زاده، محمدجعفر و امیر حمزه زینالی، ( 1385 )، درآمدی بر برخی از محدودیت‌های عملی جرم ‌انگاری، نامه مفید، سال اول، شماره 1.


6. داوری اردکانی، رضا، ( 1391 )، اخلاق در عصر مدرن، انتشارات سخن، تهران.


7. دلماس مارتی، می­ری، ( 1387 )، نظام‌های بزرگ سیاست جنایی، ترجمه: علی حسین نجفی ابرند آبادی، میزان، تهران.


8. دل وکیو، جورجو، ( 1386 )، فلسفه حقوق، ترجمه: جواد واحدی، نشر میزان، تهران.


9. ریویر، کلود، ( 1379 )، درآمدی بر انسان شناسی، ترجمه­: ناصر فکوهی، نشر نی، تهران.


10. سَندِل، مایکل، ( 1393 )، عدالت کار درست کدام است، ترجمه­: حسین افشار، نشر مرکز، تهران.


11. شِرمن، لاورنس، ( 1379 )، جرم‌شناسی و جرم ‌انگاری، چالش و علم ضمانت اجرای کیفری، ترجمه­: روح ‌الدین کرد علیوند، مجله قضایی و حقوقی دادگستری، شماره 23، زمستان.


12. شکری، محمود، کرد فیروزجانی، یار علی، ( 1391 )، بررسی و تحلیل جسمانیت نفس از دیدگاه صدر المتألهین، مجله انسان پژوهی دینی، سال نهم، پاییز و زمستان.


13. عبدالفتاح، عزت، ( 1381 )، جرم چیست و معیار جرم ‌انگاری کدام است، ترجمه: اسماعیل رحیمی نژاد، مجله حقوقی دادگستری، شماره 41.


14. فرجی­ها، محمد، ( 1382 )، جنبه‌هایی از تأثیر یافته‌های جرم ‌شناسی بر سیاست جنایی، مجله حقوقی مدرس، دوره 7، ش1، بهار.


15. فوکو، میشل، ( 1390 )، زیست سیاست، ترجمه: رضا نجف‌زاده، نشر نی، تهران.


16. کولائی، محمد علی، ( 1394 )، جرم انگاری تکامل­گرا با تکیه بر بنیان­های فلسفی، انتشارات گام حق، تهران.


17. واعظی، احمد، ( 1389 )، درآمدی بر هرمنوتیک، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی‌،‌ قم.


18. وستبروک، ریموند، ( 1393 )، قانون­نامه­های خط میخی و آغاز قانون­گذاری در تاریخ حقوق نظریه و روش، ترجمه­: حسین بادامچی، نشر نگاه معاصر، تهران.


19. وستبروک، ریموند، ( 1393 )، تدوین قانون و قانونی کردن در تاریخ حقوق نظریه و روش، ترجمه­: حسین بادامچی، نشر نگاه معاصر، تهران.


20. گلباغی ماسوله، سید علی جبار، ( 1398 )، « چیستی شناسی ضمان از منظر فقه شیعه »، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال یازدهم، شماره­ی 20.


21. گلباغی ماسوله، سید علی جبار، ( 1399 )، « واکاوی قالب شناسی ضمان در ادبیات فقه شیعه »، آموزه­های فقه مدنی، دوره­ی دوازدهم، شماره­ی 22.


22. محسنی، محمد آصف، (1388)، سقط ‌جنین در فقه اسلامی، مجموعه مقالات درس گروهی میان رشته‌ای بررسی سقط جنین از منظر پزشکی، حقوقی، فقهی، تهران، چاپ دوم.


23. معین، محمد، (1371)، فرهنگ فارسی معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، چاپ هشتم.


24. مکارم شیرازی، ناصر، (1374)، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، قم، چاپ چهاردهم.


25. موسوی رکنی، فاطمه السادات، موسوی رکنی، سید محمد هادی، (1393)، « حق حیات جنین نابهنجار از منظر اخلاق انسانی و منافع عمومی »، فصل­نامه­ی حقوق پزشکی، سال هشتم، شماره­ی 31.


26. موسوی خمینی، روح الله، (1392)، تحریر الوسیله، ترجمه: علی اسلامی، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ بیست و ششم.


27. نایب زاده، عباس، (1380)، بررسی حقوقی روش‌های نوین باروری مصنوعی، انتشارات مجد، تهران، چاپ اول.

قانون نحوه اهداء جنین به زوجین نابارور مصوب 1382.

آیین‌نامه اجرایی قانون نحوه اهداء جنین به زوجین نابارور مصوب 1383.

20. Cahoone, Lawrence, ( 2000 ), From Modernism to Postmodernism An Anthology, Blackwel Publishers.


21. Foucault, Michel, ( 2000 ), Nietzsche, Genealogy, History In From Modernism to Postmodernism An Anthology,Blackwel Publishers.


22. Habermas, jürgen, ( 2000 ), An Alternative Way out of The Philosopershy of The subject: Communicative versus Subject-Centered Reason In From Modernism to PostmodernismAn Anthology, Blackwel Publishers.


23. Kant, Immanuel, ( 2000 ), An Answer to the Question: What is Enlightenment? In FromModernism to Postmodernism An Anthology, Blackwel Publishers.


24. Peirce, Charles, ( 2000 ), From How to Make Our Ideas Clear In From Modernism toPostmodernism An Anthology,Blackwel Publishers.


25. Sartre, Jean-Paul, ( 2000 ), From Existentialism In From Modernism to Postmodernism An Anthology, Blackwel Publishers.


26. Wittgenstein, Ludwig, ( 2000 ), Lecture on Ethics From Tractatus Logico-PhilosophicusIn FromModernism to Postmodernism An Anthology, Blackwel Publishers.