اثر تنش کمبود آب بر خصوصیات ریخت شناسی و عملکرد دانه آفتابگردان رقم آرماویریسکی

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

ابراهیم عباسی سیه جانی ¹ (دانشجوی دکتری زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
فرهاد فرح وش ² (استادیار گروه زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
حمداله کاظمی اربط ³ (استاد گروه زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
محمدباقر خورشیدی بنام ⁴ (استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی)

تاریخ دریافت : 1390/09/21 تاریخ پذیرش : 1392/02/31 تاریخ انتشار : 1391/12/01

کلید واژه: عملکرد دانه, آفتابگردان, درصد روغن, تنش آب,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب بر خصوصیات مورفولوژیکی و عملکرد دانه رقم آرماویرسکی آفتابگردان، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش کمبود آب در پنج سطح (50D1=، 100D2=، 150D3=، 200D4= و 250D5= میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) بودند. نتایج تجزیه های آماری نشان داد که عملکرد دانه در تیمارهای آبیاری به ترتیب از D1 تا D5 معادل 5486، 4480، 3080، 2460 و 2260 کیلوگرم در هکتار برآورد شدند. افزایش شدت تنش کمبود آب باعث کاهش معنی دار عملکرد دانه، درصد روغن، وزن صد دانه، تعداد دانه در طبق، وزن خشک بوته، قطر ساقه و طبق، شاخص سطح برگ، محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل برگ و افزایش تعداد روزنه در واحد سطح اپیدرم پشتی برگ و مقاومت روزنه ای شد. در عین حال، اختلاف بین D1 و D2 فقط در وزن 100 دانه، درصد پوکی و تعداد دانه در طبق معنی دار بود. با توجه به ماهیت این صفات که پس از گلدهی و تلقیح افزایش یابند می توان پیشنهاد کرد که آبیاری های اولیه در رقم آرماویرسکی تا مرحله گلدهی بر اساس تبخیر 100 میلی متری و آبیاری های بعدی بر اساس 50 میلی متر تبخیر انجام گیرند تا از کاهش معنی دار صفات فوق الذکر جلوگیری و عملکرد دانه نیز افزایش یابد.

چکیده انگلیسی:

To investigate the effects of water deficit on some morphological characteristics and grain yieldof Armavirsky sunflower cultivar, an experiment in a randomized complete block design was conducted in Research Station of Islamic Azad University, Tabriz branch with three replications. Five levels of drought stress consisted: (D1=50, D2=100, D3=150, D4=200 and D5=250 mm evaporation from class A evaporation pan). Results showed that grain yields were 5486, 4480, 3080, 2460 and 2260 kg per hectare for D1 to D5 respectively. Increasing water deficit levels decreased grain yield, oil percentage, no. of grain per head, 100 seed weight, dry weight, stem diameter, head diameter, leaf area index, relative water content, chlorophyll content. While increased adaixial stomata number, percentage of empty seed and stomatal resistance. However, the differences between D1 and D2 were only significant for 100 grain weight, empty seed percentage, and no. of grain per head; It seems that these traits begin to increase after flowering; thus, if can be suggested that early irrigations of Armavirsky up to flowering may be carried out by D2 and then after by D1 levels to optimize seed yield and prevent significant decrease in other attributes.