گروه بندی هیبریدهای ذرت بر اساس برخی خصوصیات زراعی

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

سلیمان محمدی ¹ (استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی)
لیلی علی وند ² (کارشناس ارشد زراعت، شرکت خدمات بیمه ای آذرکشت ملکان)
فرهاد فرح وش ³ (استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
حمزه حمزه ⁴ (عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور مهاباد)
کامران انوری ⁵ (محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی)
سونیا عارفی ⁶ (عضو هیئت علمی دانشگاه علمی کاربردی میاندوآب)

تاریخ دریافت : 1390/12/09 تاریخ پذیرش : 1392/08/08 تاریخ انتشار : 1392/03/01

کلید واژه: تجزیه علیت, همبستگی, عملکرد دانه, هیبرید ذرت, مؤلفه‌های اصلی و کلاستر,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی روابط بین صفات مهم هیبریدهای ذرت، آزمایشی با 14 هیبرید دیررس ذرت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در سال زراعی 1388 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی میاندوآب انجام گرفت. نتایج نشان داد که بین هیبریدهای مورد مطالعه از نظر ارتفاع بوته و بلال، تعداد ردیف دانه و تعداد دانه در بلال، وزن هزار دانه، ماده خشک و عملکرد دانه اختلاف معنی داری وجود دارد ولی نیاز حرارتی یکسانی داشتند. بیشترین عملکرد دانه مربوط به هیبرید KLM76005 × MO17 بود. نتایج همبستگی صفات زراعی نشان داد که عملکرد دانه با صفات شاخص برداشت و بیوماس همبستگی مثبت و معنی داری دارد. تجزیه رگرسیون گام به گام صعودی مشخص ساخت صفات شاخص برداشت، بیوماس و وزن هزار دانه بیشترین تغییرات موجود در عملکرد دانه را توجیه کردند و تجزیه علیت با این صفات نشان داد که صفات مذکور بیشترین اثر مثبت مستقیم و معنی دار را بر عملکرد دانه دارند. تجزیه خوشه ای با استفاده از روش وارد، هیبریدهای مورد مطالعه را به پنج دسته تقسیم کرد. خوشه های دوم و سوم از نظر عملکرد دانه و صفات مؤثر بر عملکرد (شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک و وزن هزار دانه) از میانگین بالاتری برخوردار بودند. مطالعه همبستگی صفات از نظر نیـازهای حرارتی نمایان گر وجــود همبستگی منفی و معنی دار عملکرد دانه با صفات GDD تا ظهور گل تاجی و GDD کل بود. تجزیه به مؤلفه های اصلی صفات از نظر نیاز حرارتی نشــان داد که دو مؤلفه اصلی 80.3 درصــد از تغییرات واریانس را در این گروه از صفات توجیــه نمــود. در نهایت صفات شاخص برداشت و بیوماس به عنوان معیارهای غیرمستقیم در گزینش هیبریدها و هیبرید KLM76005×MO17 به عنوان بهترین هیبرید شناسایی گردید.

چکیده انگلیسی:

Study the relationships of some agronomic traits with grain yield of 14 late maturing corn hybrids, an experiment based in RCBD with four replications was carried out at Miyandoab Agricultural and Natural Resources Research Station in 2009. Results showed that there were significant differences among corn hybrids for plant and ear height, number of kernel row and kernel numbers per ear, 1000 kernel weight, biological yield and grain yield. Hybrid KLM76005 × MO17 produced highest grain yield. Grain yield had high positive significant correlations with biological yield and harvest index. Stepwise regression analysis showed that traits like harvest index, biological yield and 1000 kernel weight justified the grain yield variation. Path analysis indicated that these traits had the highest positive direct and significant effect on grain yield. Based on the cluster analysis results, corn hybrids under study divided into 5 groups. Groups number 2 and 3 in cluster analysis did have higher mean values for effective traits on grain yield (harvest index, biological yield and 1000 kernel weight) as compared to the others. Grain yield had negative significant correlation with GDD at tasseling time and total GDD during growing season. Based on principle components analysis basic vector values two factors explained data total variation by 80.3 %. Based on results obtained it can be concluded that Hybrid KLM76005 × MO17 due to its higher biological yield and harvest index would be the best option to be recommended.