بررسی تاثیر تعهد و لذت ورزشی بر انگیزش ورزشی باتوجه به نقش میانجی اضطراب ‌رقابتی در پیشرفت تحصیلی دانشجویان

محورهای موضوعی : آموزش

فریده اصغری ¹

1 - استادیار گروه علوم تربیتی، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران

تاریخ دریافت : 1403/06/19 تاریخ پذیرش : 1403/12/12 تاریخ انتشار : 1404/02/14

کلید واژه: تهعد ورزشی, انگیزش ورزشی, اضطراب‌رقابتی, پیشرفت تحصیلی دانشجویان ,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر تعهد و لذت ورزشی بر انگیزش ورزشی باتوجه به نقش میانجی اضطراب‌رقابتی در پیشرفت تحصیلی دانشجویان صورت پذيرفت. جامعه آماري تحقیق شامل دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد استان مازندران با سابقه فعالیت در رشته کشتی‌ (870 نفر) بودند که با بهره‌گیری از روش‌ نمونه‌گیری کوکران و برای اطمینان از کفایت نمونه، تعداد 405 نفر (312 مرد و 93 زن) به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه تعهد ورزشی اسکانلان و همکاران (1993)، لذت ورزشی اسکانلان و همکاران (1993)، انگیزش ورزشی پلیتر و همکاران (1995) و اضطراب‌رقابتی مارتنز و همکاران (1990) پاسخ دادند؛ لذا برای بررسی فرضیه های تحقیق از همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه در نرم افزار sppss26 و روش معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار Smart Pls 3 استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که لذت ورزشی (0001/0¬p<، 391/2 =¬β) بر انگیزش ورزشی دارای اثر مستقیم معنادار بوده ولی اثر غیرمستقیم لذت ورزشی (0001/0¬p<، 020/0 =¬β) بر انگیزش ورزشی با میانجی‌گری اضطراب‌رقابتی معنادار نیست. همچنین تعهد ورزشی (0001/0¬p<، 582/0 =¬β) بر انگیزش ورزشی دارای اثر مستقیم معنادار بوده ولی اثر غیرمستقیم تعهد ورزشی (0001/0¬p<، 006/0- =¬β) بر انگیزش ورزشی با میانجی‌گری اضطراب‌رقابتی معنادار نیست. براین اساس می‌توان نتیجه گرفت که اگر اضطراب‌رقابتی ورزشکاران کاهش داده شود، انگیزش ورزشی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان افزایش می‌یابد.

چکیده انگلیسی:

The present study was conducted with the aim of investigating the effect of sports commitment and enjoyment on the sports motivation of physical education students of Azad universities in Mazandaran province, considering the mediating role of competitive anxiety. The statistical population of the research included physical education students with a history of working in wrestling (870 people) who were selected using the Cochran sampling method and to ensure the adequacy of the sample, 405 people (312 men and 93 women) were selected by available sampling method. They responded to Scanlan et al.'s sports commitment questionnaire (1993), Scanlan et al.'s sports enjoyment (1993), Playter, et al.'s sports motivation (1995) and Martens et al.'s competitive anxiety (1990); Therefore, Pearson's correlation and multiple regression were used in sppss26 software to check the research hypotheses. The results of the research showed that sports enjoyment (p< 0.0001, β=2.391) had a significant direct effect on sports motivation, but the indirect effect of sports enjoyment (p< 0.0001, β=0.020) It is not significant on sports motivation with the mediation of competitive anxiety. Also, sports commitment (p< 0.0001, β=0.582) has a significant direct effect on sports motivation, but the indirect effect of sports commitment (p< 0.0001, β=-0.006) has a significant direct effect on sports motivation. It is not significant with the mediation of competitive anxiety. Therefore, it can be concluded that if the competitive anxiety of athletes is reduced, sports motivation will increase. Athletes begin competition with high levels of self-motivation and low anxiety, with performance anxiety and external regulation being shown to be the main antecedents of physical anxiety

منابع و مأخذ:

بهرام‌پور، صفا، عبدالشاهی، مریم، رحیمیان مشهدی، مریم. (1401). نقش تیپ های شخصیتی، ادراک موفقیت و تنظیم رفتار ورزشی در انگیزش مشارکت ورزشی دانشجویان دختر غیرورزشکار: با رویکرد نظریه خودمختاری. مطالعات روان‌شناسی ورزشی, 11(41), 195-220.
حسینی نیا، سید رضا، داروغه عارفی، ناهید. (1396). ارتباط مشارکت ادراک شده والدین با اضطراب رقابتی، لذت و تعهد ورزشی بازیکنان دختر رشته بدمینتون‌. پژوهشنامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، 13(26)، 93-104.
گروسی،م.(1377)، هنجاریابی پرسشنامه پنج عاملی شخصیت.پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
صفری، طیبه،1402،ورزش و مدرسه: بررسی تاثیر فعالیت های ورزشی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، اولین همایش بین المللی افق های نوین در آموزش و پرورش در هزاره سوم، بوشهر.
نمازی زاده، مهدی، سلحشور، بهمن، تربیت بدنی عمومی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه¬ها با همکاری موسسه انتشارات امیر کبیر، سال 1399.
نیک بخش،رضا. و میرزایی، عادل (1393) رابطه شخصیت و رفتارهاي تمرینی ورزش:نظریه خودتعیین کنندگی. فصلنامه روان شناسی تحولی ایرانی،سال دهم، شماره 39 ،275-284.
یوسفی، بهرام؛ قانی، پوریا (1385)، ارتباط بین جهت گیري هدفی، فضاي ادراك شده انگیزشی و منابع کسب اعتماد به نفس در والیبالیست‌هاي شرکت کننده در سوپرلیگ کشور، 27(12)، 128-117.



Abigail, S. B. (2007). Relationships among personality, self-determination and exercise behavior. PhD dissertation, Florida university.
Chen,Yung-Chou, Hums, Mary A.,(2009), .Sport Event Volunteer Motivation and Commitment., North American Society for Sport Management Conference(NASSM 2009), South Carolina, Columbia, May 27 . 30, Abstract. 037, 150. 151.
Connor, M., & Abraham, C. (2001). Conscientiousness and theory of planned behavior: toward a more complete model of the antecedents of intentions and behavior: personality and social psychology Bulletin, 27, 1547-1561
Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1992). Revised NEO Personality Inventory (NEO PI-R) and NEO Five Factor Inventory (NEO-FFI). Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.
Craft, L.L., Magyar, T.M., Becker, B.J., and Feltz, D.L. (2003). "The relationship between the Competitive State Anxiety Inventory – 2 and sport performance: a meta – analysis". Journal of Sport and exercise Psychology, 25, PP:44-65.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior: Springer Science & Business Media.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The what and why of goal pursuits: Human needs and the self determination of behavior. Psychological Inquiry,11, 227-268
García-Mas, A., Ortega, E., Ponseti, J., De Teresa, C., and Cárdenas, D. (2016). Workload and cortisol levels in helicopter combat pilots during simulated flights. Rev. Andal. Med. Deport. 9, 7–11. doi: 10.1016/j.ramd.2015.12.001.
Han,K, (2007),.Motivation and Commitment of Volunteers in a marathon running event., A Dissertation submitted to the Department of Sport Management, Recreation Management, and Physical Education in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of philosophy, The Florida state University College of education .



Hosseini, E; Bahrololoum, H; Alie, M. (2014). The relationship between participation motives, enjoyment and sport commitment among women participating in sports, Applied Research in Sport Management and Biology, 2 (7), 37-47. [Persian]
Hosseini, V; Anooshe, M; Abaszadeh, A; & Ehsani, M. (2013). Female Adolescents’ and Their Parents’ Perception of Family Role in Forming Girls’ Physical Activity Behavior, Development and motor learning, vol 5, 3(13): 61-77. [Persian]
Jamshidi, A; Arab-Ameri, E; Alizadeh, N & Salmanian, A. (2012). Relationship between sport orientation and competitive anxiety in athletes participating in the tenth sport Olympiad Student. Learning and development of motor-sport (Movement). 4(1):37-55. [Persian]
MacLean, Joanne, Hamm, Shannon, (2007). Motivation, Commitment and Intentionsof Volunteers a Large Canadian Sporting Event., Ontario Research Council on Leisure,31(2), 523. 556.
Mir-Hosseini, M. A; Hadavi, F; & Mozaffari, A. (2014). Validity and Reliability of sport commitment model among athletic students, journal of sport management, 4(15): 105-121. [Persian]
Nugraha, D. Y., Salman, R. S., Pratama, B., Al Fayed, M. G., Ikhram, A., Bahrun, M. I & Nurlifiana, S. (2020). The Mediating Effect of Motivation and Competitive Experience Variables on The Effect of Mental Toughness and Competitive Anxiety on Athletes. ACTIVE: Journal of Physical Education, Sport, Health and Recreation, 9(2), 122-130.
Orlando Reyes and Alexandre GarciaMas.(2019).Self-Determined Motivation and Competitive Anxiety in Athletes/Students: A Probabilistic Study Using Bayesian Networks. Front. Psychol., 06 September 2019.
Parsamehr M. (2009). Investigation of motivations related to ongoing participation in sport activities among students of physical education (case study: physical education students of Yazd university). Journal of sport management and behavior movement, 7(13), 93-106. [persion]
Pelletier, L. G., Rocchi, M. A., Vallerand, R. J., Deci,E. L., & Ryan, R. M. (2013). Validation of the Revised Sport Motivation Scale (SMS-II). Psychology of Sport and Exercise, 14, 329-341.
Pons, Joan. Carme Viladrich, Yago Ramis and Remco Polman .(2018). The Mediating Role of Coping between Competitive Anxiety and Sport Commitment in Adolescent Athletes. The Spanish Journal of Psychology,Volume 21, DOI: https://doi.org/10.1017/sjp.2018.8.Published online by Cambridge University Press: 26 March 2018
Ponseti, Francisco Javier., Pedro L. Almeida, Joao Lameiras, Bruno Martins4, Aurelio Olmedilla, Jeanette López-Walle, Orlando Reyes and Alexandre Garcia Mas.(2019).Self-Determined Motivation and Competitive Anxiety in Athletes/Students: A Probabilistic Study Using Bayesian Networks. Front. Psychol., 06 September 2019 https://doi.org/10.3389/fpsyg. 2019.01947.
Pulido, D., Borrás, P. A., Salom, M., and Ponseti, F. J. (2018). Competitive anxiety in grassroots sport in the balearic islands. Rev. Psicol. Deport. 27, 5–9
Robazza, C., and Bortoli, L. (2007). "Perceived impact of anger and anxiety on performance in rugby players". Psychology of Sport and Exercise, 8, PP:875-890.
Scanlan, T. K., Carpenter, P. J., Lobel, M., & Simons, J. P. (1993). Sources of enjoyment for youth sport athletes. Pediatric exercise science, 5(3), 275-285.
Sheehan, Rachel B, Matthew P. Herring and Mark j. Campbell. (2018). Associations Between Motivation and Mental Health in Sport: A Test of the Hierarchical Model of Intrinsic and Extrinsic Motivation. Front. Psychol., 08 May 2018.
Vollrath,M.E. ,&Torgersen,S.(2008).personality type and risky health behaviors student. Scandinavian journal of psychology.49. pp:287-293.
Watson, D., & Clark, L. A. (1997). Extraversion and its positive emotional core. In R. Hogan, J. Johnson, & S. Briggs (Eds.), Handbook of personality psychology (pp.767- 794). San Diego: Academic Press.
Woodman, T., and Hardy, L., (2001). "Stress and anxiety". In R. Singer, H.A. Hausenblas, and C. M. Janelle (Eds.), Handbook of Research on Sport Psychology (2nd ed., pp. 290-318). New York: Wiley

متن کامل:



 

 

فصلنامه  « پژوهش­هاي برنامه ريزي درسي و آموزشی» واحد چالوس سال چهاردهم، شماره سوم، پاييز 1403 –  صفحات 182-171

 

  

 

بررسی تاثیر تعهد و لذت ورزشی بر انگیزش ورزشی باتوجه به نقش میانجی اضطراب ‌رقابتی

 در پیشرفت تحصیلی دانشجویان 

 

فریده اصغری1

تاریخ دریافت: 19/06/1403  تاریخ پذیرش:22/12/1403

 

چکيده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر تعهد و لذت ورزشی بر انگیزش ورزشی باتوجه به نقش میانجی اضطراب‌رقابتی در پیشرفت تحصیلی دانشجویان صورت پذيرفت. جامعه آماري تحقیق شامل دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد استان مازندران با سابقه فعالیت در رشته کشتی‌ (870 نفر) بودند که با بهره‌گیری از روش‌ نمونه‌گیری کوکران و برای اطمینان از کفایت نمونه، تعداد 405 نفر (312 مرد و 93 زن) به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه تعهد ورزشی اسکانلان و همکاران (1993)، لذت ورزشی اسکانلان و همکاران (1993)، انگیزش ورزشی پلیتر و همکاران (1995) و اضطراب‌رقابتی مارتنز و همکاران (1990) پاسخ دادند؛ لذا برای بررسی فرضیه های تحقیق از همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه در نرم افزار sppss26 و روش معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار Smart Pls 3 استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که لذت ورزشی (0001/0­p<، 391/2 =­β) بر انگیزش ورزشی دارای اثر مستقیم معنادار بوده ولی اثر غیرمستقیم لذت ورزشی (0001/0­p<، 020/0 =­β) بر انگیزش ورزشی با میانجی‌گری اضطراب‌رقابتی معنادار نیست. همچنین تعهد ورزشی
 (0001/0­p<، 582/0 =­β) بر انگیزش ورزشی دارای اثر مستقیم معنادار بوده ولی اثر غیرمستقیم تعهد ورزشی (0001/0­p<، 006/0- =­β) بر انگیزش ورزشی با میانجی‌گری اضطراب‌رقابتی معنادار نیست. براین اساس می‌توان نتیجه گرفت که اگر اضطراب‌رقابتی ورزشکاران کاهش داده شود، انگیزش ورزشی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان افزایش می‌یابد.

 

کلمات کليدي: تهعد ورزشی، انگیزش ورزشی، اضطراب‌رقابتی، پیشرفت تحصیلی دانشجویان .

 

 

 

 

 

1- گروه علوم تربیتی، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران. [e-mail]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

    نقش انگیزش در اغلب مسائل مربوط به ورزش، بنیادي است. تاثیر تکاملی این عامل بر محیط‌هاي ورزشی مانند رفتارهاي رقابتی و رفتارهاي ورزشکاران و مربیان و متغیرهاي روان‌شناختی مانند عملکرد، یادگیري و پشتکار  و همچنین در پیشرفت تحصیلی دانشجویان آشکار شده است (بهرام‌پور و همکاران، 1401)، موفقیت در فعالیت‌هاي ورزشی، به ویژه در میدان مسابقه و سطوح رقابتی تحت تأثیر توانایی‌ها و استعدادهاي متعددي قرار می‌گیرد که در ابعاد جسمانی، فیزیولوژیکی و روانشناختی قرار دارد (یوسفی و قانی، 1385). در محیط‌هایی که کمتر به ابعاد روان‌شناختی افراد (مانند انگیزش) توجه می‌شود، ممکن است ورزشکاران شکست‌هاي پیاپی را متحمل شوند که خسارت‌هاي جبران ناپذیري براي تیم ورزشی و خود آن‌ها به بار آورد. بنابراین کسب آگاهی در مورد فرآیندهاي انگیزشی ورزشکاران، به ویژه در سطح نخبه اهمیتی اساسی براي کمک به حفظ مشارکت آن‌ها دارد (ناگراها و همکاران¹، 2020).

    بررسی‌هاي اخیر نشان داده است موفقیت در فعالیت‌هاي ورزشی، به‌ویژه در میدان مسابقه و سطوح رقابتی، تحت تأثیر توانایی‌ها و استعدادهاي متعددي قرار می‌گیرد که می‌توان آنها را به ابعاد جسمانی، فیزیولوژیکی و روانشناختی تقسیم‌بندي کرد (حسینی نیا و داروغه عارفی، 1396). در محیط‌هایی که کمتر به بعد روانشناختی افراد توجه می‌شود ممکن است ورزشکاران شکست‌هاي پیاپی را متحمل شوند و خسارت‌هاي جبران‌ناپذیري براي تیم ورزشی و خود آنها به بار آید (یوسفی و قانی، 1385). بررسی‌هاي اخیر نشان داده است ورزشکاران علاوه بر تمرینات منظّم و جدّي و پیشرفته، ازنظر روانی نیز باید در وضعیت مطلوب قرار داشته ‌باشند به طور مثال لذت و کاهش اضطراب و فاکتورهاي مختلفی ازجمله افزایش اعتماد به نفس، عزت‌ نفس و تعهد را دربر می‌گیرد (اورلاندو و گارسیا²، 2019). محققان اظهار نمودند که بین انگیزش و تمایل به ماندن ارتباط وجود دارد و از بین ابعاد انگیزشی داوطلبان، عامل انگیزشی نوع دوستانه بیشترین ارتباط را با تمایل به ماندن دارد (کونور و ابراهام³، 2001). 

     ورزش و فعالیت های جسمانی نقش مهمی در توسعه و رشد همه جانبه دانشجویان دارند. تحقیقات مختلف نشان داده اند که دانشجویان می تواند تاثیرات مثبت قابل توجهی بر سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی دانشجویان داشته باشد. دانشجویان با افزایش جریان خون به مغز، بهبود تمرکز و افزایش انگیزه، به بهبود عملکرد تحصیلی کمک می کند. مطالعات نشان داده اند که دانشجویانی که به طور منظم در فعالیت های ورزشی شرکت می­کنند، نمرات بهتری در دروس مختلف کسب می کنند و همچنین مهارت های اجتماعی بهتری دارند. ورزش گروهی، مهارت های همکاری، رهبری و توانایی های ارتباطی را تقویت می کند که در محیط تحصیلی و درسی نیز کاربردهای فراوانی دارد(صفری و  طیبه،1402).

درصد زیادی از مراکز یادگیری به عنوان بخشی از برنامه های خود فعالیت های ورزشی مختلفی را انجام می دهند. تحقیقات نشان می دهد دانشجویانی که در ورزش و فعالیت بدنی شرکت می کنند، در مقایسه با دانشجویان کم تحرک از سلامت روانی مطلوب و بهتری برخوردار هستند. هم چنین ادغام ورزش در آموزش نیز می تواند به کاهش سطح اضطراب، استرس و افسردگی کمک کند. خیلی از افراد تصور می کنند که اختصاص زمان برنامه درسی به ورزش و فعالیت بدنی، بر عملکرد تحصیلی دانشجویان تأثیر منفی می گذارد. با این حال، تحقیقات نشان می دهد که مشارکت در ورزش و فعالیت های بدنی، چه در داخل و خارج از کلاس، بر پیشرفت تحصیلی و کارایی دانش آموزان تأثیر مثبت دارد. دانشجویانی که در کلاس متوسط هستند اما در ورزش می درخشند، عزت نفس بیشتری در خود دارند. در حقیقت، بیشتر آنها جسور تر از بقیه هستند. زیرا ورزش می تواند به آنها رسمیت و اعتبار بیشتری در بین دوستان خود بدهد. همه این عوامل باعث افزایش انگیزه برای درس خواندن در این افراد خواهد شد. اعتماد به نفس بالاتر باعث می شود که این افراد خیلی بهتر با چالش ها روبرو شده و به حل مشکلات مفیدتر بپردازند. (نمازی زاده ، 1399).

ماهیت رقابتی و استرس‌زاي ورزش، مطالبات بسیاري را بر ورزشکار تحمیل می‌کند؛ بر این اساس، پاسخ‌هاي هیجانی به این عوامل استرس‌زا، به ویژه اضطراب رقابتی، یکی از زمینه‌هاي پژوهشی در روانشناسی،  ورزشی است (پونستی و همکاران⁴، 2019). در تجربۀ اضطراب رقابتی سه بعد اصلی متمایز شده است: اضطراب شناختی، اضطراب بدنی و اعتماد به خود. اضطراب‎ شناختی مؤلفۀ روانی اضطراب است و با انتظارات منفی و نگرانی‌هاي شناختی دربارة خود، موقعیت و پیامدهاي احتمالی (مثل احتمال شکست) مشخص می‌شود. اضطراب بدنی مؤلفۀ جمسانی اضطراب است و ادراك فرد از پاسخ‌هاي فیزیولوژیک و برانگیختگی منفی را نشان می‌دهد. اعتماد به خود، به باور شخص در مورد تسلط بر تکلیف و توانایی انجام موفق آن اطلاق می‌شود (وودمن⁵، 2001). مجموعه یافته‌هاي پژوهشی به طور کلی نشان می‌دهند که رابطۀ اضطراب شناختی و بدنی با عملکرد منفی است. درحالی که رابطۀ اعتماد به خود با عملکرد مثبت است (روبازا⁶، 2007 (اعتماد به خود پیش از مسابقه و در جریان آن، تعیین کنندة اضطراب رقابتی اندك است و اغلب با عملکرد بهتر همبستگی دارد (کرافت و همکاران⁷، 2003). پونستی و همکاران⁸ (2019) نشان دادند بین انگیزش خود تعیین کنندگی و اضطراب رقابتی در ورزشکاران دانشجو رابطه وجود دارد و نشان دادند که براي دو انگیزه بیرونی و تحرك احتمال بالا وجود داشت، در حالی که اضطراب / فعال شدن به دلیل نگرانی از عملکرد احتمال پایینی داشت. اسکانلان و همکاران⁹ (1993)، تعهد ورزشی را به عنوان یک ساختار روانی که نشان دهنده تمایل و تصمیم به ادامه مشارکت ورزشی است، تعریف کردند. در مدل تعهد ورزشی اسکانلان و همکاران، لذت از ورزش به عنوان پاسخ اثرگذار مثبت به تجربه ورزشی تعریف می‌شود که احساس خرسندي، دوست داشتن و سرگرمی را منعکس می‌کند. پونز و همکاران¹⁰(2018) به بررسی نقش میانجی مقابله بین اضطراب رقابتی و تعهد ورزشی در میان نوجوانان ورزشکار پرداختند و نشان دادند که مدل میانجی‌گری جزئی که در آن عوامل اضطراب شناختی، تعهد ورزشی را پیش بینی می‌کردند، مطلوب بود. لذت بردن از ورزش عاملی مؤثر براي مشارکت افراد در فعالیت‌هاي ورزشی است. از طرفی ارائه‌ي ورزش به صورت لذتبخش سبب می‌گردد که مشارکت در فعالیت‌هاي ورزشی به صورت یک میل درونی درآمده و به طور مداوم ادامه یابد (پارسامهر،2011). همچنین لذت ورزشی به عنوان یک متغیر میانجی در مدل تعهد ورزشی است؛ به عبارتی، لذت ورزشی قوی‌ترین پیش‌بینی کننده‌ي تعهد ورزشی است (حسینی و همکاران، 1394)، حسینی و همکاران (1392) به این نتیجه دست یافتند که بین دو متغیر لذت و تعهد ورزشی همبستگی مثبت و متوسطی وجود دارد، یعنی لذت بردن ورزشکاران از جو ورزشی منجر به افزایش تعهد و پایبندي آنها به این ورزش خواهد شد، همچنین لذت ورزشی بیشترین تأثیر را بر تعهد ورزشی دارد. به طور خلاصه یافته‌ها نشان می‌دهد که تعهد و لذت ورزشی منجر به افزایش انگیزش ورزشی و موفقیت تحصیلی می‌شود، بنابراین می‌توان فرآیندهاي انگیزشی موثر بر رفتارهاي ورزشی را از طریق تعهد و لذت ورزشی با میانجی‌گری اضطراب رقابتی بر پیشرفت تحصیلی تبیین نمود. لذا پژوهش حاضر به بررسی تاثیر تعهد و لذت ورزشی بر انگیزش ورزشی باتوجه به نقش میانجی اضطراب‌رقابتی در پیشرفت تحصیلی دانشجویان می پردازد.

روش تحقیق

     روش تحقیق حاضر از نوع همبستگی و مدل‌یابی معادلات ساختاري و از منظر هدف کاربردي بود. جامعه آماري تحقیق شامل دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد استان مازندران با سابقه فعالیت در رشته کشتی‌ (حدود 870 نفر) بودند که با بهره‌گیری از روش‌ نمونه‌گیری کوکران در سطح خطلای 05/0 نیاز به 266 نمونه می‌باشد، لذا با توجه به دسترسی آسان به نمونه آماری و اطمینان از کفایت نمونه، تعداد 405 نفر (312 مرد و 93 زن) با دامنه سنی 16 تا 48 سال و به روش در نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. براي گردآوري اطلاعات فردي شرکت‌کننده‌ها از یک پرسشنامه 6 ماده‌اي براي تعیین سن، جنس، وضعیت تاهل، مقطع تحصیلی، سابقه ورزشی و رشته ورزشی استفاده شد. به منظور بررسی انگیزش ورزشی از مقیاس انگیزش ورزشی پلیتر و همکاران (1995) و براي بررسی تعهد ورزشی از پرسشنامه تعهد ورزشی اسکانلان و همکاران (1993)، براي بررسی لذت ورزشی از پرسشنامه لذت ورزشی اسکانلان و همکاران (1993) و براي بررسی اضطراب رقابتی از پرسشنامه اضطراب رقابتی مارتنز و همکاران (1990) استفاده شد.

مقیاس انگیزش ورزشی پلیتر و دیگران¹¹ (1995): این مقیاس شامل 28 ماده است. ماده‌هاي این مقیاس بر مبناي لیکرت هفت ارزشی از یک (اصلا) تا هفت (دقیقا) نمره گذاري می‌شود و داراي هفت زیر مقیاس چهارماده‌اي شامل انگیزش درونی براي دانستن، انگیزش بیرونی براي موفقیت، انگیزش درونی براي تجربه محرك، انگیزش بیرونی براي هویت پذیري، انگیزش بیرونی براي برون فکنی، انگیزش بیرونی براي نظم جویی بیرونی و بی انگیزشی است. پلیتر، والرند و سارازین (2007) طی پژوهشی در زمینه روایی و پایایی مقیاس انگیزش ورزشی اذعان داشتند این مقیاس روایی و پایایی قابل قبولی را نشان داده و استفاده از آن را مورد تایید قرار دادند. روایی و پایایی این مقیاس در بررسی (مارتنز و وبر، 2002) دانشجویان ورزشکار آمریکایی نیز تایید شده است. در این پژوهش ضرایب آلفاي کرونباخ زیرمقیاس‌هاي انگیزش ورزشی در مورد انگیزش درونی براي دانستن 75/0 ، انگیزش درونی براي موفقیت 80/0، انگیزش درونی براي تجربه محرك 73/0، انگیزش بیرونی براي هویت پذیري 74/0، انگیزش بیرونی براي برون فکنی 71/0، انگیزش بیرونی براي نظم جویی بیرونی 77/0 و بی‌انگیزشی 80/0 به دست آمد.

مقیاس تعهد ورزشی اسکانلن و همکاران(1993): پرسشنامه‌ي تعهد ورزشی اسکانلان و همکاران (1993) یک مقیاس خودسنجی مشتمل بر 26 گویه (ماده ) و پنج مولفه است که تمایل و عزم فرد به تداوم مشارکت در فعالیت‌هاي ورزشی را نشان می‌دهد. در این مدل علاوه بر مولفه‌هاي تعیین‌کننده تعهد ورزشی،  مولفه‌اي به عنوان تعهد به ورزش گنجانده شده که در واقع نشان دهنده‌ي حالات روانی ناشی از تعهد فرد به ورزش مورد نظر است. تعهد ورزشی (9گویه) و مولفه‌هاي تعیین کننده با عناوین لذت ورزشی (4گویه)، مشغولیات جایگزین (4 گویه)، سرمایه گذاري‌هاي شخصی (3 گویه)، فشار اجتماعی (7 گویه) و فرصت مشارکت (4 گویه) نام گذاري شده‌اند. گویه‌ها به صورت جمله‌ي خبري و سوالی ارائه شده است. پاسخ هرگویه بر اساس مقیاس پنج درجه‌اي لیکرت از کاملاً مخالفم (1) تا کاملاً موافقم (5) نمره‌گذاري شده است. این پرسشنامه توسط میر حسینی و همکارانش (1391) به فارسی ترجمه شده است. در سال 1993، اسکانلان و همکارانش با استفاده از چندین نمونه‌ي متفاوت از نظر جنسیت، نژاد و سنین مختلف (9 تا 20 سال) اعتبار و پایایی مدل تعهد ورزشی را بررسی کردند. براي ارزیابی پایایی از ضریب آلفاي کرونباخ با سطح ملاك 75/0 α=براي وضوح هر مقیاس استفاده شد. نتایج بررسی با دو نمونه‌ي مجزا نشان داد ضعیف‌ترین همسانی درونی مربوط به مولفه‌ي سرمایه گذاري شخصی (5/0α=) است. به طور کلی، نتایج حاصل از پژوهش‌هاي جداگانه‌ي این محققان نشان داد که ابزار مورد استفاده به منظور ارزیابی مدل تعهد ورزشی، ابزاري معتبر است. نتایج تحقیق میر حسینی و همکاران (1391) نشان داده که این مدل داراي پنج مولفه است که در مجموع 67 درصد از واریانس کل مدل را تبیین می‌کردند. ضرایب آلفاي کرونباخ به جز براي مولفه مشغولیات جایگزین و فرصت مشارکت در سطح قابل قبولی (75/0α=) قرار داشت. ضرایب همبستگی حاصل از بازآزمایی نشان داد که این پرسشنامه ثبات زمانی مناسبی دارد، در کل این مدل از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردار است. در این پژوهش ضرایب آلفاي کرونباخ براي پرسشنامه به دست آمد.

پرسشنامه اضطراب رقابتی ورزشی: پرسشنامه ي اضطراب رقابتی ورزشی 15 سؤالی براي سنجش میزان اضطراب ورزشکاران براي رقابت در مسابقات ورزشی توسط مارتنز و همکاران (1990) ساخته شده است. در واقع10 گویه زمون نمره گذاري می‌شود و 5 گویه جعلی است بدین معنا که این پنج سوال در نمره گذاري هیچ امتیازي دریافت نمی‌کنند و نمره آنها در جمع کل نمرات محسوب نمی‌شوند؛ این سوال‌ها عبارتند از:1-4-7-10-13. گزینه‌هاي پاسخ هرگویه در مقیاس 5 ارزشی لیکرت تنظیم شده است؛ نتایج آزمون آلفاي کرونباخ براي این پرسشنامه (81/0 (α=گزارش شده و روایی و پایایی این پرسشنامه توسط مارتنز (1990)، (78/0 (α= گزارش شده است (جمشیدي و همکاران، 2012). مارتنز (1977) روایی و پایایی این پرسشنامه را مورد بررسی قرار داد. وي براي بررسی پایایی این مقیاس از روش آلفاي کرنباخ و بازآزمون استفاده نمود و ضریب آلفاي کرنباخ را (79/0 (α=گزارش کرد. همچنین میزان پایایی این مقیاس در روش آزمون مجدد نیز (98/0 (α= تشخیص داده شد . در ایران این پرسشنامه در پژوهش وزیري (1376) به کار رفته که ضریب آلفاي کرنباخ آن را (89/0 (α=گزارشکرد. عطاردي و همکاران (1390) نیز در پژوهش خود ضریب آلفاي کرونباخ این پرسشنامه را (79/0 (α=گزارش کرند. همچنین آنها روایی محتوایی این پرسشنامه را نیز مطلوب ارزیابی کردند. 

پرسشنامه لذت ورزشی: از پرسشنامه ي 3 سؤالی لذت ورزشی (اسکانلن و همکاران، 1993) استفاده شده است. گزینه‌هاي پاسخ هرگویه در مقیاس 5 ارزشی لیکرت تنظیم شده است سوالات 1، 4 و 7 پرسشنامه تعهد ورزشی ، لذت ورزشی را می‌سنجد. نتایج آزمون آلفاي کرونباخ براي پرسشنامه لذت ورزشی (83/0 (α= گزارش شده است و در پژوهش حسینی و همکاران (2014) مقدار آزمون آلفاي کرونباخ براي پرسشنامه لذت ورزشی (77/0 (α=گزارش شده است. براي تحلیل داده‌ها از مدل یابی معادلات ساختاري استفاده شد.

 

پرسشنامه پیشرفت تحصیلی: این پرسشنامه دارای ۳۹ سوال بوده که توسط ولز و همکارانش در سال ۲۰۱۰ طراحی و تنظیم شده است و دارای ۱۰ مولفه ای (مهارتهای آکادمیک عمومی، کارآمدی مربی، تصمیم گیری شغلی، انگیزه خارجی برای آینده، تطابق شخصی، خود تنظیمی، اجتماعی شدن، انگیزه درونی ای علاقه مندی ، فقدان اضطراب ) می باشد و بر اساس طیف لیکرت ۴ درجه ای از ( کاملا مخالفم تا کاملا موافقم) نمره گذاری شده است.

درنهایت براي بررسی نرمال بودن داده‌ها از آزمون شاپيروويلک و کلموگروف-اسميرنف، جهت تعیین ارتباط بین متغیرهای پژوهش از آزمون همبستگی پیرسون و جهت آزمون فرضیه­های پژوهش از رگرسیون چندگانه در نرم افزار   Sppss26  و  روش معادلات ساختاری و نرم افزار   SMART PLS 3استفاده شد.

 

یافته های پژوهش 

   نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل جمعیت‌شناختی پژوهش نشان می‌دهد که 77درصد نمونه آماری، مرد (312نفر) و 23 درصد زن (93نفر) بودند. همچنین 2/46درصد دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد زیر 20 سال، 2/24درصد بین 20 تا 29 سال، 16درصد بین 30 تا 39 سال و 6/13درصد 40 سال به بالا داشتند، علاوه براین 1/30درصد دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد متاهل (122نفر) و 9/69 درصد مجرد (283نفر) بودند، همچنین در ارتباط با سطح تحصیلات جامعه آماری پژوهش باید بیان داشت که 1/54درصد دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد دارای تحصیلات دیپلم و پایین‌تر (218نفر)، 6/31درصد دارای تحصیلات کاردانی و کارشناسی (128نفر)، 3/12درصد دارای تحصیلات کارشناسی‌ارشد (50نفر) و 2درصد دارای تحصیلات دکترا (8نفر) داشتند که 2/41درصد در رشته تربیت‌بدنی (167نفر) و 8/58درصد در رشته‌های غیرتربیت‌بدنی (238نفر) تحصیل کرده‌اند.

    اولین پيش فرضي که براي به کارگيري روش کمی و پارامتریک مورد نياز است، پيش فرض نرمال بودن توزيع نمرات گروه‌ ‌نمونه در جامعه است که نتایج آن در جدول (1) ارائه شده است.

 

---

[1]  Nugraha et al

[2]  Orlando & Garcia

[3]  Konor, A

[4]  Ponseti

[5]  Woodman

[6]  Robazza, c

[7]  Craft et al

[8]  Ponseti

[9]  Scanlan et al

[10]  Pons et al

[11]  Pelletier et al

 

جدول1. نتایج آزمون کلموگراف، اسمیرونف و شاپیروویلک در مورد پیش فرض نرمال بودن توزیع نمرات

نرمال بودن توزیع نمرات		آزمون کلموگراف، اسمیرونف			آزمون شاپیرو ویلک
		آماره	درجه آزادی	معناداری	آماره	درجه آزادی	معناداری
لذت ورزشی	169/0		265	187/0	178/0	265	127/0
تعهد ورزشی	155/0		265	200/0	197/0	265	187/0
اضطراب‌رقابتی	178/0		265	187/0	188/0	265	200/0
انگیزش ورزشی	197/0		265	127/0	169/0	265	187/0

 

 

     همانگونه که در جدول (1) مشخص است توزیع نمونه‌ای نمرات دارای تفاوت معنادار با توزیع نرمال نبوده و بر این اساس استفاده از آزمون‌های پارامتریک با محدودیتی مواجه نمی‌باشد.

    دومین پیش‌فرض پژوهش، بررسی هم خطی بودن متغیرهای پیش‌بین توسط شاخص تحمل است که نتایج این بررسی در جدول (2) ارائه شده است.

 

 

 

 

جدول2.  بررسی شاخص تحمل متغیرهای پیش‌بین پژوهش

متغیرهای پیش‌بین پژوهش	بررسی هم خطی
	شاخص تحمل
لذت ورزشی	721/0
تعهد ورزشی	750/0
اضطراب‌رقابتی	964/0

 

 

    بررسی هم خطی بودن متغیرهای پیش‌بین (جدول 2) توسط شاخص تحمل نشان از آن داشت که لذت ورزشی 1/72درصد واریانس، تعهد ورزشی 75درصد واریانس و اضطراب‌رقابتی 4/96 درصد واریانس را تببین می‌کند و این نشانه همبستگی متغیرهای پیش‌بین با همدیگر در پژوهش حاضر بوده که زمینه را برای استفاده از تحلیل رگرسیون مهیا می‌سازد.

همچنین جهت آزمون فرضیه­ها ابتدا ماتریس همبستگی بین متغیرها ارائه شد و در ادامه جهت بررسی اثر مستقیم، غیرمستقیم و کل متغیرها بر هم، اثر رگرسیونی آن‌ها مورد بررسی قرار داده شد.

 

 

جدول3. تحلیل همبستگی پیرسون بین لذت و تعهد ورزشی، اضطراب‌رقابتی و انگیزش ورزشی

متغیرها	1	2	3	4
لذت ورزشی	1
تعهد ورزشی	**494/0	1
اضطراب‌رقابتی	*121/0-	050/0-	1
انگیزش ورزشی	**427/0	**437/0	006/0	1

05/0* p < / 01/0 ** p <

 

 

     با توجه به ضرایب همبستگی پیرسون در جدول 3 بین متغیرهای تعهد ورزشی با لذت ورزشی (494/0)، انگیزش ورزشی با لذت ورزشی (427/0) و انگیزش ورزشی با تعهد ورزشی (437/0) رابطه مثبت و معناداری وجود دارد، همچنین بین اضطراب رقابتی و لذت ورزشی (121/0-) ارتباط معنی معنی‌داری وجود دارد و در نهایت طبق نتایج بین اضطراب رقابتی و تعهد ورزشی (050/0-) و انگیزش ورزشی و اضطراب رقابتی (006/0) ارتباط معناداری برقرار نبود.

    حال پس از بررسی ارتباط متغیرهای پژوهش، به بررسی ضرایب رگرسیونی غیراستاندارد و استاندارد مسیرهای اثر لذت و تعهد ورزشی با میانجی‌گری اضطراب‌رقابتی بر انگیزش ورزشی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد استان مازندران پرداخته می‌شود:

 

 

جدول4. ضرایب رگرسیونی غیراستاندارد و استاندارد مسیرهای اثر لذت و تعهد ورزشی بر انگیزش ورزشی با میانجی‌گری اضطراب‌رقابتی بر پیشرفت تحصیلی

مسیرهای مدل	ضرایب غیراستاندارد	خطای استاندارد	مقدار بحرانی (t)	ضرایب استاندارد	مقدار معناداری	ضریب تعیین
لذت ورزشی← اضطراب رفابتی	054/0	111/0	481/6	027/0	630/0	0007/0
تعهد ورزشی ← اضطراب رفابتی	020/0	018/0	083/1-	057/0	279/0	003/0
تعهد ورزشی ← انگیزش ورزشی	579/0	102/0	681/5	283/0	0001/0	0795/0
لذت ورزشی ← انگیزش ورزشی	389/2	612/0	901/6	207/0	0001/0	0428/0
لذت ورزشی ← پیشرفت تحصیلی	320/1	550/0	306/2	201/0	0001/0	0021/0

 

 

    چنان­که در جدول 4 مشاهده می‌شود، لذت ورزشی (630/0­p<، 054/0=­β) بر اضطراب‌رقابتی دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد دارای اثر مستقیم معنادار نبوده و نتوانسته واریانس این متغیر را تبیین کند و بالاخره تعهد ورزشی (279/0­p<، 020/0 =­β) بر اضطراب‌رقابتی دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد دارای اثر مستقیم معنادار نبوده و نتوانسته واریانس این متغیر را تبیین کند. همچنین تعهد ورزشی (0001/0­p<، 579/0 =­β) بر انگیزش ورزشی دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد دارای اثر مستقیم معنادار بوده و لذت ورزشی (0001/0­p<، 389/2 =­β) بر انگیزش ورزشی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد دارای اثر مستقیم معنادار بوده است.

     حال به بررسی اثرات مستقیم، غیرمستقیم تأثیر لذت و تعهد ورزشی با میانجی‌گری اضطراب‌رقابتی بر انگیزش ورزشی دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد پرداخته می‌شود. لازم به ذکر است که اثر مستقیم به معنای اثر متغیرهای برونزاد بر متغیر درونزاد (انگیزش ورزشی) بوده و اثر غیرمستقیم به معنای اثر متغیرهای برونزاد با نقش متغیر میانجی (اضطراب‌رقابتی) بر متغیر درونزاد (انگیزش ورزشی) می­باشد و اثر کل نیز حاصل جمع اثرات مستقیم و غیرمستقیم می­باشد.

 

 

جدول5. اثرات مستقیم، غیرمستقیم لذت و تعهد ورزشی بر انگیزش ورزشی با میانجی‌گری اضطراب‌رقابتی

مسیرهای مدل	شاخص	اثر مستقیم	اثر غیر مستقیم	اثر کل
لذت ورزشی← اضطراب‌رقابتی← انگیزش ورزشی	ضرایب غیراستاندارد	391/2	020/0	411/2
	مقدار معناداری	001/0	440/0	0001/0
	ضرایب استاندارد	207/0	002/0	209/0
	مقدار معناداری	001/0	441/0	0001/0
تعهد ورزشی← اضطراب‌رقابتی← انگیزش ورزشی	ضرایب غیراستاندارد	582/0	006/0-	576/0
	مقدار معناداری	001/0	286/0	0001/0
	ضرایب استاندارد	282/0	003/0-	282/0
	مقدار معناداری	001/0	288/0	0001/0

 

 

  چنان­که در جدول (5) مشاهده می‌شود، لذت ورزشی (0001/0­p<، 391/2 =­β) بر انگیزش ورزشی دارای اثر مستقیم معنادار بوده ولی اثر غیرمستقیم لذت ورزشی (0001/0­p<، 020/0 =­β) بر انگیزش ورزشی با میانجی‌گری اضطراب‌رقابتی معنادار نیست. اثر کل لذت ورزشی (0001/0­p<، 411/2 =­β) بر انگیزش ورزشی معنادار است. همچنین تعهد ورزشی (0001/0­p<، 582/0 =­β) بر انگیزش ورزشی دارای اثر مستقیم معنادار بوده ولی اثر غیرمستقیم تعهد ورزشی (0001/0­p<، 006/0- =­β) بر انگیزش ورزشی با میانجی‌گری اضطراب‌رقابتی معنادار نیست. اثر کل تعهد ورزشی (0001/0­p<، 576/0 =­β) بر انگیزش ورزشی معنادار است.

 

آزمون فرضیه های تحقیق

در این قسمت طبق تصاویر 1 الی 2  به بررسی آزمون فرضیه های تحقیق با استفاده از نرم افزار Smart Pls می­پردازیم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل 1- ضریب مسیر متغیرهای پژوهش

 

 

شکل 2- آماره تی متغیرهای پژوهش

 

 

همان­گونه که شکل شماره  1 نمایش می‌دهد، همه مقادیر معناداری کمتر از ۰۵/۰ می‌باشد و پایایی متغیرهای مشاهده پذیر تأیید می‌گردد. و همچنین در شکل شماره 2 مقدار آماره T از96/1 بیش‌تر است، که نشان از صحت رابطه‌ی بین سازه‌ها و در نتیجه تایید سوالات پژوهش در سطح اطمینان 95% است.

بحث و نتیجه گیري: 

    پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر تعهد و لذت ورزشی بر انگیزش ورزشی باتوجه به نقش میانجی اضطراب‌رقابتی در پیشرفت تحصیلی دانشجویان انجام شد. نتایج پژوهش حاضر نشان دادند که؛ لذت ورزشی (630/0­p<، 054/0=­β) بر اضطراب‌رقابتی دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد استان مازندران دارای اثر مستقیم معنادار نبوده و نتوانسته واریانس این متغیر را تبیین کند و بالاخره تعهد ورزشی (279/0­p<، 020/0 =­β) بر اضطراب‌رقابتی دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد استان مازندران دارای اثر مستقیم معنادار نبوده و نتوانسته واریانس این متغیر را تبیین کند. همچنین تعهد ورزشی (0001/0­p<، 579/0 =­β) بر انگیزش ورزشی  و پیشرفت تحصیلی دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد استان مازندران دارای اثر مستقیم معنادار بوده و لذت ورزشی (0001/0­p<، 389/2 =­β) بر انگیزش ورزشی دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد دارای اثر مستقیم معنادار بوده است، نتایج پژوهش حاضر با یافته‌هاي آبیگال¹ (2007)،  نیک بخش و همکاران (1393)،  (حسینی نیا و داروغه عارفی، 1396)، بهرام‌پور و همکاران (1401) همسو است. از سوی دیگر کشتی‌گیرانی که براي لذت از تلاش و همچنین به منظور پیشرفت و پیشی‌گرفتن بر رقبا کشتی می‌گیرند، انگیزه درونی قابل توجهی نسبت به کشتی گرفتن خود دارند. همانطور که دسی و ریان² (1985) اذعان داشته‌اند انگیزش درونی از نیازهاي روان‌شناختی درونی مانند شایستگی و خودمختاري نشات می‌گیرد. با این وجود، از طریق به کارگیري انگیزش درونی است که برخی از فعالیت‌ها به افراد امکان تجربه احساس شایستگی و خودمختاري می‌دهند. از تعریف ارائه شده می‌توان استنباط کرد که پیشرفت‌گرایی موجب می‌شود افراد براي دستیابی به هدف و موفقیت، تلاش کنند. یافته دیگر این پژوهش اثر مستقیم لذت ورزشی بر انگیزه ورزشی دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد بود. همچنین بهرام‌پور و همکارن (1401) طبق یافته‌ها مطابق تأکید می‌کنند انگیزش مشارکت ورزشی دختران غیرورزشکار تحت تأثیر مؤلفه‌های شخصیتی و روان‌شناختی قرار می‌گیرد که این امر مربیان و روان‌شناسان ورزشی را ترغیب به توسعة این‌گونه متغیرها در افراد غیرورزشکار می‌کند. علاوه براین حسینی‌نیا و داروغه‌عارفی (۱۳۹۶) طبق نتایج نشان داد بین لذت و تعهد ورزشی همبستگی مثبت و معناداري مشاهده شده (r=0.78 p≤0. 01) است. در تبیین این یافته می‌توان گفت که با ایجاد شرایط لازم براي مشارکت مداوم در فعالیت‌هاي ورزشی به ویژه کشتی، ورزش باید به صورت لذتبخشی در سنین پایین به افراد ارائه گردد تا آنها بتوانند در آینده دوباره به آن تمایل پیدا نمایند. ارائه ورزش به صورت لذتبخش به افراد سبب می‌گردد که مشارکت در فعالیت‌هاي ورزشی به صورت یک میل درونی درآمده و مشارکت افراد درآن به طور مداوم ادامه یابد (پارسامهر، 2009). بنابراین لذت از ورزش کشتی انگیزه درونی را براي ورزش کردن بیشتر نماید. یافته دیگر این پژوهش اثر مستقیم تعهد ورزشی بر انگیزه ورزشی دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد بود. در تبیین این یافته می‌توان بیان کرد که تعهد ورزشی عامل مهمی براي تبیین انگیزش ورزشی دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد محسوب می‌شود. زیرا تعهد ورزشی ورزشکاران را در برابر میدان‌هاي مبارزه و مربیان خود احساس مسئولیت می‌کنند و کم کاري، قصور و کوتاهی و حتی ترك میدان مسابقه را کار درستی نمی‌دانند. ورزشکاران با پذیرش اهداف و ارزش‌هاي کشتی میل و رغبت خود را در رویدادهاي ورزشی نشان می‌هند که این موجب افزایش انگیزش ورزشی و بهبود عملکرد در صحنه‌هاي رقابت می‌شود. این یافته با نتایج مطالعات ‌هان³(2007)، (مکلین و‌هام، 2007)، (هوي و همکاران، 2008)، (چن و هومز⁴، 2009) همسو است. یافته دیگر این پژوهش اثر مستقیم اضطراب رقابتی بر انگیزه ورزشی دانشجویان رشته تربیت‌بدنی دانشگاه‌های آزاد بود. نتایج پژوهش حاضر با یافته‌هاي (گارسیا- ماس⁵، 2016) و (پالیدو⁶ و همکاران، 2018) همسو است. در تبیین این یافته می‌توان بیان کرد اگر اضطراب رقابتی ورزشکاران کاهش داده شود، انگیزش ورزشی افزایش می‌یابد. اضطراب رقابتی به عنوان یک متغیر تعدیل کننده انگیزش ورزشی عمل می‌کند (گارسیا-ماس، 2016) بنابراین روابط بین انگیزه و اضطراب را در ورزش‌هاي رقابتی می‌توان کاهش داد. همچنین وجود اضطراب متوسط به عنوان یک محافظ براي متغیرهاي روان‌ناختی از قبیل انگیزش ورزشی ایفا می‌نماید. این احتمال نیز وجود دارد که اضطراب کم با تنظیم بیرونی و بی‌انگیزگی همراه است. این نتیجه با یافته‌هاي پیشین که نشان داده‌اند ورزشکاران برجسته نشانه‌هاي اضطرابشان را بیش از ورزشکاران غیربرجسته، تسهیل کننده تفسیر می‌کنند مطابقت دارد، لازم به ذکر است که اضطراب رقابتی سه مولفه دارد که مولفه نگرانی آن بیشترین تاثیر را بر عملکرد دارد (پالیدو و همکاران، 2018.(

    همچنین براساس سایر نتایج مشاهده می‌شود که لذت ورزشی (0001/0­p<، 391/2 =­β) بر انگیزش ورزشی دارای اثر مستقیم معنادار بوده ولی اثر غیرمستقیم لذت ورزشی (0001/0­p<، 020/0 =­β) بر انگیزش ورزشی با میانجی‌گری اضطراب‌رقابتی معنادار نیست. اثر کل لذت ورزشی (0001/0­p<، 411/2 =­β) بر انگیزش ورزشی معنادار است. همچنین تعهد ورزشی (0001/0­p<، 582/0 =­β) بر انگیزش ورزشی دارای اثر مستقیم معنادار بوده ولی اثر غیرمستقیم تعهد ورزشی (0001/0­p<، 006/0- =­β) بر انگیزش ورزشی با میانجی‌گری اضطراب‌رقابتی معنادار نیست. اثر کل تعهد ورزشی (0001/0­p<، 576/0 =­β) بر انگیزش ورزشی معنادار است؛ این یافته همسو با نتایج مطالعات نبود. در تبیین این یافته می‌توان گفت که لذت ورزشی تاثیر نیرومندتری بر انگیزش ورزشی دارد و عامل بسیار اساسی در انگیزش ورزشی می‌باشد. لذت ورزشی را می‌توان بعد هیجانی و عاطفی انگیزش ورزشی محسوب نمود. به همین دلیل لذت ورزشی بیشتر موجب تقویت انگیزش ورزشی در می‌شود. نتایج پژوهش حاضر با یافته‌های (گارسیا-ماس، 2016) و (پالیدو و همکاران، 2018)، حسینی و همکاران (1394) همسو است. حسینی و همکاران (1394) طبق نتایج تحلیل معادلات ساختاري، نشان دادند که مؤلفه‌هاي کارآمدي مربیگري به صورت مستقیم و غیرمستقیم و از طریق کارآمدي شخصیت‌سازي و لذت از ورزش بر تعهد ورزشی اثرگذارند و متغیر لذت از ورزش بیشترین تاثیر(38/0β=) را بر تعهد ورزشی دارد. در تبیین این یافته می‌توان بیان کرد اگر اضطراب‌رقابتی ورزشکاران کاهش داده شود، انگیزش ورزشی افزایش می‌یابد. ورزشکاران با مقادیر بالای خودانگیزشی و اضطراب کم رقابت را شروع می‌کنند که اضطراب ناشی از نگرانی در مورد عملکرد و تنظیم بیرونی به عنوان پیشینه‌های اصلی اضطراب بدنی نشان داده می‌شوند. لذا پیشنهاد می‌شود براي به حداکثر رساندن انگیزش چه درونی و چه بیرونی باید اضطراب رقابتی کم باشد یعنی به سمت صفر باشد. همچنین اضطراب جسمی براي عملکرد مخرب کم اهمیت است ولی اضطراب از نوع نگرانی بیشترین توجه را از متخصصان ورزش، از جمله روان شناسان دارد؛ با این وجود باتوجه به محدود بودن نمونه به کشتی‌گیران، درتعمیم نتایج به سایر ورزشکاران و افراد جامعه که در سطوح رقابتی مختلفی قرار دارند، باید جانب احتیاط را رعایت کرد. روان شناسان ورزش، مربیان کشتی و کشتی‌گیران می‌توانند با تاکید عوامل متاثرکننده انگیزش، انگیزش افراد را براي مشارکت در ورزش ارتقا بخشند. همچنین، پژوهش‌هاي بعدي در مورد نمونه‌هایی که در سطوح مختلف رقابتی قرار دارند در تعمیم نتایج پژوهش به کلیه ورزشکاران راه گشاست. افزون بر آن، بررسی نقش واسطه‌اي سایر متغیرهاي ورزشی، در توسعه دانش موجود در این زمینه نقش مهمی خواهد داشت.

 

پاسگزاری

    از تمامی ورزشکاران و اعضای محترم هیئت‌های شهرستانی و استان مازندران که در مرتفع‌سازی غنای این پژوهش سهم کثیری داشتند، نهایت تشکر و احترام را داریم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

[1]  Abigail, S

[2]  Deci and Ryan

[3]  Han, k

[4]  Chen & Humez

[5]  García-Mas

[6]  Pulido

منابع

بهرام‌پور، صفا، عبدالشاهی، مریم، رحیمیان مشهدی، مریم. (1401). نقش تیپ های شخصیتی، ادراک موفقیت و تنظیم رفتار ورزشی در انگیزش مشارکت ورزشی دانشجویان دختر غیرورزشکار: با رویکرد نظریه خودمختاری. مطالعات روان‌شناسی ورزشی, 11(41), 195-220.

حسینی نیا، سید رضا، داروغه عارفی، ناهید. (1396). ارتباط مشارکت ادراک شده والدین با اضطراب رقابتی، لذت و تعهد ورزشی بازیکنان دختر رشته بدمینتون‌. پژوهشنامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، 13(26)، 93-104.

گروسی،م.(1377)، هنجاریابی پرسشنامه پنج عاملی شخصیت.پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.

صفری، طیبه،1402،ورزش و مدرسه: بررسی تاثیر فعالیت های ورزشی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، اولین همایش بین المللی افق های نوین در آموزش و پرورش در هزاره سوم، بوشهر.

نمازی زاده، مهدی، سلحشور، بهمن، تربیت بدنی عمومی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها با همکاری موسسه انتشارات امیر کبیر، سال 1399.

نیک بخش،رضا. و میرزایی، عادل (1393) رابطه شخصیت و رفتارهاي تمرینی ورزش:نظریه خودتعیین کنندگی. فصلنامه روان شناسی تحولی ایرانی،سال دهم، شماره 39 ،275-284.

یوسفی، بهرام؛ قانی، پوریا (1385)، ارتباط بین جهت گیري هدفی، فضاي ادراك شده انگیزشی و منابع کسب اعتماد به نفس در والیبالیست‌هاي شرکت کننده در سوپرلیگ کشور، 27(12)، 128-117.

 

 

 

Abigail, S. B. (2007). Relationships among personality, self-determination and exercise behavior. PhD dissertation, Florida university.

Chen,Yung-Chou, Hums, Mary A.,(2009), .Sport Event Volunteer Motivation and Commitment., North American Society for Sport Management Conference(NASSM 2009), South Carolina, Columbia, May 27 . 30, Abstract. 037, 150. 151.

Connor, M., & Abraham, C. (2001). Conscientiousness and theory of planned behavior: toward a more complete model of the antecedents of intentions and behavior: personality and social psychology Bulletin, 27, 1547-1561

Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1992). Revised NEO Personality Inventory (NEO PI-R) and NEO Five Factor Inventory (NEO-FFI). Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.

Craft, L.L., Magyar, T.M., Becker, B.J., and Feltz, D.L. (2003). "The relationship between the Competitive State Anxiety Inventory – 2 and sport performance: a meta – analysis". Journal of Sport and exercise Psychology, 25, PP:44-65.

Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior: Springer Science & Business Media.

Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The what and why of goal pursuits: Human needs and the self determination of behavior. Psychological Inquiry,11, 227-268

García-Mas, A., Ortega, E., Ponseti, J., De Teresa, C., and Cárdenas, D. (2016). Workload and cortisol levels in helicopter combat pilots during simulated flights. Rev. Andal. Med. Deport. 9, 7–11. doi: 10.1016/j.ramd.2015.12.001.

Han,K, (2007),.Motivation and Commitment of Volunteers in a marathon running event., A Dissertation submitted to the Department of Sport Management, Recreation Management, and Physical Education in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of philosophy, The Florida state University College of education .

 

 

 

Hosseini, E; Bahrololoum, H; Alie, M. (2014). The relationship between participation motives, enjoyment and sport commitment among women participating in sports, Applied Research in Sport Management and Biology, 2 (7), 37-47. [Persian]

Hosseini, V; Anooshe, M; Abaszadeh, A; & Ehsani, M. (2013). Female Adolescents’ and Their Parents’ Perception of Family Role in Forming Girls’ Physical Activity Behavior, Development and motor learning, vol 5, 3(13): 61-77. [Persian]

Jamshidi, A; Arab-Ameri, E; Alizadeh, N & Salmanian, A. (2012). Relationship between sport orientation and competitive anxiety in athletes participating in the tenth sport Olympiad Student. Learning and development of motor-sport (Movement). 4(1):37-55. [Persian]

MacLean, Joanne, Hamm, Shannon, (2007). Motivation, Commitment and Intentionsof Volunteers a Large Canadian Sporting Event., Ontario Research Council on Leisure,31(2), 523. 556.

Mir-Hosseini, M. A; Hadavi, F; & Mozaffari, A. (2014). Validity and Reliability of sport commitment model among athletic students, journal of sport management, 4(15): 105-121. [Persian]

Nugraha, D. Y., Salman, R. S., Pratama, B., Al Fayed, M. G., Ikhram, A., Bahrun, M. I & Nurlifiana, S. (2020). The Mediating Effect of Motivation and Competitive Experience Variables on The Effect of Mental Toughness and Competitive Anxiety on Athletes. ACTIVE: Journal of Physical Education, Sport, Health and Recreation, 9(2), 122-130.

Orlando Reyes and Alexandre GarciaMas.(2019).Self-Determined Motivation and Competitive Anxiety in Athletes/Students: A Probabilistic Study Using Bayesian Networks. Front. Psychol., 06 September 2019.

Parsamehr M. (2009). Investigation of motivations related to ongoing participation in sport activities among students of physical education (case study: physical education students of Yazd university). Journal of sport management and behavior movement, 7(13), 93-106. [persion]

Pelletier, L. G., Rocchi, M. A., Vallerand, R. J., Deci,E. L., & Ryan, R. M. (2013). Validation of the Revised Sport Motivation Scale (SMS-II). Psychology of Sport and Exercise, 14, 329-341.

Pons, Joan. Carme Viladrich, Yago Ramis and Remco Polman .(2018). The Mediating Role of Coping between Competitive Anxiety and Sport Commitment in Adolescent Athletes. The Spanish Journal of Psychology,Volume 21, DOI: https://doi.org/10.1017/sjp.2018.8.Published online by Cambridge University Press: 26 March 2018

Ponseti, Francisco Javier., Pedro L. Almeida, Joao Lameiras, Bruno Martins4, Aurelio Olmedilla, Jeanette López-Walle, Orlando Reyes and Alexandre Garcia Mas.(2019).Self-Determined Motivation and Competitive Anxiety in Athletes/Students: A Probabilistic Study Using Bayesian Networks. Front. Psychol., 06 September 2019 https://doi.org/10.3389/fpsyg. 2019.01947.

Pulido, D., Borrás, P. A., Salom, M., and Ponseti, F. J. (2018). Competitive anxiety in grassroots sport in the balearic islands. Rev. Psicol. Deport. 27, 5–9

Robazza, C., and Bortoli, L. (2007). "Perceived impact of anger and anxiety on performance in rugby players". Psychology of Sport and Exercise, 8, PP:875-890.

Scanlan, T. K., Carpenter, P. J., Lobel, M., & Simons, J. P. (1993). Sources of enjoyment for youth sport athletes. Pediatric exercise science, 5(3), 275-285.

Sheehan, Rachel B, Matthew P. Herring and Mark j. Campbell. (2018). Associations Between Motivation and Mental Health in Sport: A Test of the Hierarchical Model of Intrinsic and Extrinsic Motivation. Front. Psychol., 08 May 2018.

Vollrath,M.E. ,&Torgersen,S.(2008).personality type and risky health behaviors student. Scandinavian journal of psychology.49. pp:287-293.

Watson, D., & Clark, L. A. (1997). Extraversion and its positive emotional core. In R. Hogan, J. Johnson, & S. Briggs (Eds.), Handbook of personality psychology (pp.767- 794). San Diego: Academic Press.

Woodman, T., and Hardy, L., (2001). "Stress and anxiety". In R. Singer, H.A. Hausenblas, and C. M. Janelle (Eds.), Handbook of Research on Sport Psychology (2nd ed., pp. 290-318). New York: Wiley