بررسی آثار اقتصادی استفاده از دستگاه برداشت پیاز در استان آذربایجان شرقی

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

علی شهنوازی ¹ (گروه تحقیقات روستایی و اقتصاد کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران)

تاریخ دریافت : 1395/05/04 تاریخ پذیرش : 1395/05/04 تاریخ انتشار : 1395/05/01

کلید واژه: توزیع منافع, الگوی مازاد اقتصادی, مصرف کننده, تولیدکننده, نیروی کار,

چکیده مقاله :

بر اساس داده­های موجود سهم استان آذربایجان شرقی از
تولید پیاز به­دلیل افزایش هزینه­ها در حال کاهش بوده و در نتیجه توسعه­ی
مکانیزاسیون در مراحلی از تولید که بیشتر بر نیروی کار متکی است، می­تواند گزینه­ای
برای مدیریت هزینه­ها باشد. لذا این پژوهش با استفاده از الگوی مازاد اقتصادی به
بررسی آثار اقتصادی توسعه­ی مکانیزاسیون در مرحله­ی برداشت زراعت پیاز در استان
آذربایجان شرقی پرداخته است. از آنجایی که برداشت پیاز در استان به­صورت دستی      انجام می­گیرد، بخشی از اطلاعات از مطالعات
پیشین و مابقی با انتقال دستگاه پیازکَن به منطقه در سال 1392 به­دست آمد. نتایج
پژوهش نشان داد که با کاهش10 درصدی در هزینه­ی برداشت پیاز، سالانه 4340 میلیون
ریال به مازاد مصرف­کنندگان اضافه می­شود. همچنین افزایش کشش تقاضا باعث تغییر در
مازاد اقتصادی تولیدکنندگان شده است؛ به­طوری­که این مقدار از مقادیر منفی در کشش
تقاضای 5/0 به مقادیر مثبت در کشش تقاضای 5/1 تغییر می­یابد. بررسی توزیع منافع
نشان می­دهد ­که در کشش عرضه­ی 5/0 برای پیاز و سایر نهاده­ها، با افزایش کشش از
5/0 به 5/1، مازاد تولیدکننده از صفر به 2137 میلیون ریال افزایش و مازاد نیروی
کار و سایر نهاده­ها به­ترتیب از منفی 3492 به منفی 3088 میلیون ریال و از 3492 به
5215 میلیون ریال افزایش می­یابند. در نتیجه با توجه به شرایط اقتصادی موجود،
توسعه­ی مکانیزاسیون پیاز در منطقه­ی مورد بررسی دشوار بوده و به نظر می­رسد
مکانیزاسیون برای زارعینی که از نیروی کار روزمزد استفاده می­کنند، قابل توصیه
است. لذا تمرکز بر این ویژگی می­تواند در موفقیت برنامه­ریزی­های مربوط تاثیرگذار
باشد.

چکیده انگلیسی:

A

منابع و مأخذ:

 

1. اعظم­زاده شورکی م. خلیلیان ص. مرتضوی س ا. 1391. بررسی کشش متقاطع و کشش جانشینی تقاضای نهاده انرژی در بخش کشاورزی. اقتصادکشاورزی و توسعه. 80: 47-62.


2. باریکانی ا. شجری ش. امجدی ا. 1386. محاسبه­ی کشش­های قیمتی و درآمدی تقاضای مواد غذایی در ایران با استفاده از سیستم تقاضای تقریباً ایده­آل پویا. اقتصاد کشاورزی و توسعه. 60: 125-145.


3. ترکمانی ج. کلایی ع. 1380. استفاده از تابع هزینه ترانسلوگ چندمحصولی در تخمین همزمان توابع هزینه و تقاضای نهاده­ها در کشاورزی مطالعه­ی موردی استان فارس. اقتصادکشاورزی و توسعه. 34: 101-124.


4. حسن­پور ب. نعمتی ع. زارع ا. 1385. بررسی بازده سرمایه­گذاری در تحقیقات ارقام اصلاح­شده جو دیم در کشور. اقتصادکشاورزی و توسعه. 55: 15-46.


5. خاکسار آستانه ح. کرباسی ع ر. 1389. بررسی سرمایه­گذاری در تحقیقات و ترویج کشاورزی ایران. نشریه­ی اقتصاد و توسعه­ی کشاورزی. 24(1): 42-48.


6. سلطانی غ ر. شجری ش. سلمان­زاده س. 1387. بازده اقتصادی و توزیع منافع اجتماعی پژوهش، آموزش و ترویج کشاورزی در ایران. اقتصاد کشاورزی. 2(4): 1-19.


7. صبوحی صابونی م. و احمدپور برازجانی م. 1391. برآورد تابع­های تقاضای محصولات کشاورزی ایران با استفاده از روش برنامه­ریزی ریاضی (کاربرد روش بیش­ترین بی­نظمی). اقتصادکشاورزی. 1: 71-91.


8. کرباسی ع ر. سخدری ح. 1390. بررسی رابطه­ی هزینه­ی تحقیقات و بهره­وری تولیدات کشاورزی در ایران. فصلنامه­ی پژوهش­های اقتصادی. 11(4):  19-32.


9. کمیجانی ا. نوری ک. مقدسی ر. گیلانپور ا. 1381. تحلیلی بر رابطه­ی عرضه محصولات کشاورزی با سیاست­های بازرگانی، ارزی و برآورد توابع عرضه، تقاضا و واردات منتخبی از محصولات کشاورزی. فصلنامه­ی پژوهشنامه­ی بازرگانی. 24: 1-25.


10. مظفری م. 1393. بررسی و تعیین پارامترهای مؤثر بر صدمات مکانیکی وارده به محصول در برداشت مکانیزه­ی پیاز استان آذربایجان شرقی (شهرستان خسروشاه). مؤسسه­ی تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی.گزارش نهایی 89018-14-35-2.


11. مهرابی بشرآبادی ح و جاودان ا. 1390. تأثیر تحقیق و توسعه بر رشد و بهره­وری در بخش کشاورزی ایران. نشریه­ی اقتصاد و توسعه­ی کشاورزی. 25(2): ص 172-180.


12. نجفی ب. شجری ش. 1385. توزیع منافع حاصل از پیشرفت­های تکنولوژیکی در تولید گندم در ایران. اقتصادکشاورزی و توسعه. 14(56): ص 1-20.


13. وزارت جهادکشاورزی. 1391. هزینه­ی تولید محصولات کشاورزی: سال زراعی 89-1388.جلد سوم. نتایج محصولات عمده به­تفکیک استان. معاونت برنامه­ریزی و امور اقتصادی. مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات.


14. وزارت جهادکشاورزی. 1394. آمارنامه­ی کشاورزی: سال زراعی 92-1391.جلد اول. محصولات زراعی. معاونت برنامه­ریزی و امور اقتصادی. مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات.

15. Alston J. M. Norton G.W. Pardey P.G. 1995. Science under Scarcity: Principls and Practice for Agricultural Research Evaluation and Priority Setting. Ithaca/London: Cornell Univ. Press.


16. Alston, M. J. 1991. Research Benefits in a Multimarket Setting: A Review. Review of Marketing and Agricultural Economics. 59(1): 23-52. 


17. Gotsch, N. Wohlgenant M. K. 2001. A Welfare Analysis of Biological Technical Change under Different Supply Shift Assumptions: The Case of Cocoa in Malaysia. Canadian Journal of Agricultural Economics. 49: 87-104.


18. International Food Policy Research Institute. 2013. Global Food Policy Report 2012, Washington, DC.


19. International Food Policy Research Institute. 2014. Global Food Policy Report 2013, Washington, DC.


20. International Monetary Fund. 2013. World Economic Outlook, Washington, DC.


21. Linder R. J. Jarrett F. G. 1978. Supply Shifts and the Size of Reseach Benefits. American Journal of Agricultural Economics. 60(1): 48-58.


22. Masters W. A. Coulibaly B. Sanogo D. Sidibe M. Williams A. Sanders J. H. Lowenberg-DeBoer J. 1996. The Economic Impact of Agricultural Research: A Practical Guide. Department of Agricultural Economics. Purdue University.


23. Norton G. W. Davis J. S. 1981. Evaluating Returns to Agricultural Research: A Review. American Journal of Agricultural Economics.  63(4): 685-99.


24. Norton G. W. Ganoza V. G.  Pomarada C. 1987. Benefits of Agricultural Reseach and Extention in Peru. American Journal of Agricultural Economics. 69(2): 247-257.


25. Gotsch, N.  Burger K. 2001. Dynamic Supply Response and Welfare Effects of Technological Change on Perennial Crops: The Case of Cocoa in Malaysia. American Journal of Agricultural Economics.  83(2): 272-285.