مدیریت تخصیص آب سد مهاباد با استفاده از برنامه ریزی آرمانی اولویتی

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

هیمن نادر ¹ (کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل)
محمود صبوحی صابونی ² (دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل)

تاریخ دریافت : 1394/09/27 تاریخ پذیرش : 1394/09/27 تاریخ انتشار : 1390/07/01

کلید واژه: تخصیص آب, برنامه ریزی آرمانی, سد مهاباد,

چکیده مقاله :

در نگرش جدید جهانی، آب کالایی اقتصادی- اجتماعی بوده و یک عنصر حیاتی در توسعه اقتصادی و اجتماعی هر کشوری محسوب می شود. بنابراین اهمیت کنترل و استفاده بهینه از منابع آبی در دسترس، انکارنشدنی است. برنامه ریزی آرمانی به عنوان ابزاری برای تخصیص بهینه آب، جهت تجزیه و تحلیل و حل مسائلی با آرمان ها و اهداف متعدد استفاده می شود. در مطالعه حاضر به منظور تخصیص بهینه آب سد مهاباد، به عنوان یکی از ده سد پر آب کشور، از برنامه ریزی آرمانی اولویتی استفاده شده است. داده‌های مورد استفاده مربوط به دوره زمانی 1387-1355 بوده که با استفاده از روش مونت کارلو شبیه سازی شده است. اهداف اولویت دار شامل تأمین آب شرب، تأمین آب کشاورزی و تولید برق می باشند. نتایج نشان داد، با توجه به اهداف تصمیم گیرنده و درنظر گرفتن ترتیب اولویت آرمان ها، می توان آب تخصیصی به بخش کشاورزی و شرب را افزایش داد. بدین ترتیب با افزایش تخصیص آب به بخش کشاورزی، می توان سطح زیر کشت بیشتر و به دنبال آن درآمد ناخالص بیشتری بدست آورد. همچنین با اولویت اول قرار دادن تولید برق، می توان برق بیشتری نسبت به دیگر شرایط تولید کرد.  

چکیده انگلیسی:

Water is a vital factor in economic and social development of each country. Thus, control and efficient use of available water resources is inevitable. In the present study, in order to determine optimal water allocation of Mahabad Dam reservoir, lexicographic goal programming was used. The data for period 1966-2007 were simulated by the Monte Carlo method. Multiple goals of securing drinking water, agricultural water and electricity production were considered. The results of the study showed that, to maximize objectives of managers, allocation of water to agriculture and drinking could be increased.  

منابع و مأخذ:

1. Abdolaziz, F. 2007. Multiple objective programming and goalprogramming: New trends and application European, OperationalResearch, 177: 1520-1522.

2. Azarsoma, M., Fayaz, M., and Tahiri, M. 2000. Water resourceand consumption management of irrigation network of SefidrudRiver. 10th Congress on Irrigation and Drainage of Iran, Tehran,111-124. (in Persian)

3. Ewers, M. 2005. Combining hydrology and economics in asystem dynamics approach: modeling water resources for the SanJuan Basin. Proc., 23rd International Conference of the SystemDynamics Society, July 17-21, Boston.

4. Foued, B.A. and Sameh, M. 2001. Application of GoalProgramming in a Multi-Objective Reservoir Operation Model in

Tunisia. Operation Research, 133: 352-361.

5. Ghaderi, J. and Mohammad pour, O. 2004. Analysis of inflows tomultiobjective reservoir in chance constrained goal programmingmodel (A case study of Mahabad Reservoir). 35 (3): 30-36. (inPersian)

6. Hasan, B. and Hasan, H.Ö. 2007, A goal programming approach

to weight dispersion in data envelopment analysis, G.U. Journal

of Science, 20(4): 117-125

7. Hoseini Farazmand, M. 2000. Mathematical model designed toexploit of water resources in Karkheh Dam, dissertation ofM.S.C, Faculty of management, T.M University. (in Persian)

8. Kettani, O., Aouni, B. and Martel, J.M., 2004. The double role ofthe weight factor in the goal programming model. Computers andOperations Research, 31: 1833–1845.

9. Li, Y. P., Huang, G. H. and Zhou, H. D. 2009. A multistagefuzzy-stochastic programming model for supporting waterresourcesallocation and management. Environmental Modelling

and Software, 24: 786-797.

10. McGregor, M.J. and Dent, J.B. 1993. An application oflexicographic goal programming to resolve the allocation of waterfrom Rakaia River (New Zealand). Agricultural systems, 41: 349-367.

11. Mohammad pour, O., Si va si marde, M. and Shamsai, A. 2006.Multi-criteria analysis model used for the irrigation scheduling (A case study of coastal lands Mahabad Reservoir). 2th Water

resource management conference. Industrial University ofEsfahan. (in Persian)

12. Momeni, A. and Rezai, N. 2008. Aras Dam Reservoir operationmodel by using dynamic programming. Industrial ManagementJournal. 1: 139-152. (in Persian)

13. Moridi, A. and Karamooz, M. 2006. Model of qualitymanagement conflict solution and allocation of water of Karkheh

River. Water and Wastewater Journal. 17: 55-64. (in Persian)

14. Nadalal, K.D.W. and Simonovic, S.P. 2003. State of the art reporton systems analysis methods for resolution of conflicts in waterresources management. A report prepared for division of watersciences UNESCO.

15. Romero, C. 2004. A general structure of achievement functionsfor a goal programming model. European Journal of OperationalResearch, 153: 675– 686.

16. Romero, C. and Rahman, T. 1984. Goal programming andmultiple criteria decision making in farm planning: an expositoryanalysis. Agricultural Economic, 35: 177-190.

17. Romero, C. and Rehman, T., 2003. Multiple criteria analysis foragricultural decisions. Elsevier. Second edition. P: 186.

18. Sabouhi, M., Rastegaripour, F. and Keikha, A.A. 2008. Optimalallocation of water through the barrier municipal and agriculturaluses by two-stage random fuzzy programming method withinterval parameters in terms of uncertainty. AgriculturalEconomics Journal. 3(1): 33-55.

19. Sataari, M., Eslamiyan, S. and Abrishamchi, A. 2002.Optimization of water distribution in multi reservoir system ofcatchment of Kakamarz River. Journal of Esteghlal. 2: 197-209.(in Persian)

20. Shahrodi, A.A. and Chizari, M. 2006. Cooperative water users: anew approach in sustainable of agricultural water management.4th Conference on exchange of research and engineeringexperiences. (in Persian)

21. Soecker, A. L., Seidmann, A. and Lloyd, G. S. 1985. A lineardynamic programming approach to irrigation system management with depleting groundwater, Management Science, 31(4): 422-434.

22. Tavakoli, H. and Mazdad, A. 1996. Irrigation deficit optimizationbased on the production, cost and price functions of sugar beet inKaraj. 2th National congress of the soil and water issues, Tehran.(in Persian).