طراحی الگوی بکارگیری صکوک وکالت جهت تامین مالی بخش کشاورزی

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

وهاب قلیچ ¹

1 - استادیار پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی ج.ا.ا.

تاریخ دریافت : 1396/07/24 تاریخ پذیرش : 1397/10/18 تاریخ انتشار : 1398/01/01

کلید واژه: کشاورزی, اقتصاد ایران, تامین مالی, صکوک وکالت,

چکیده مقاله :

تجربه نشان داده است که تامین مالی بخش کشاورزی به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور عموما بر عهده شبکه بانکی بوده که همواره چالش‌هایی را همراه خود داشته است. به نظر می‌رسد استفاده از ظرفیت بازارهای مالی به عنوان راهکاری مکمل می‌تواند تا حدی از فشارهای واقع بر دوش نظام بانکی بکاهد. این پژوهش که به روش تحلیلی – توصیفی تهیه شده است، با استفاده از ظرفیت‌های صکوک وکالت همچون انعطاف‌پذیری و متنوع‌سازی سبد دارایی‌ها، الگویی جدید جهت تامین مالی واحدهای کشاورزی ارایه می‌دهد. نتایج این پژوهش، الگویی از صکوک وکالت را معرفی می‌سازد که با تعبیه نرخ سود ثابت و پرداخت دوره‌ای آن، منابع مازاد افراد گردآوری شده و با استفاده از عقود گوناگون در مسیر پاسخگویی به نیازمندی واحدهای کشاورزی چه در تامین نقدینگی و سرمایه در گردش و چه در تامین دارایی‌های‌‌‌‌‌ فیزیکی و ابزارآلات و تجهیزات مورد نیاز آنان، بکار گرفته شود.
 
طبقه‌بندی JEL: E22 , G11, Z12, Q14

چکیده انگلیسی:

The experience shows financing of agriculture sector as a one of the important sectors of Iranian economy, is depended on banking system that makes some problems forever. it’s seems using of financial markets can reduce a part of these challenges .
Using a descriptive-analytical method, this research tries by using of capacities of Wakala Sukuk such as flexibility and diversification, introduce an agriculture sector financing new model. Also this model by fixed profit rate and periodic payment, tries to provide working capital and necessary physical assets and instruments for agricultural units .

منابع و مأخذ:

 

- آقانصیری، م. (۱۳۹۱). مروری بر روند سرمایه‌گذاری بخش کشاورزی در چهار برنامه توسعه کشور. فصلنامه بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی، شماره ۴ و ۵، صص ۶۱-۷۸.

- بانک مرکزی. (۱۳۹۶). خلاصه تحولات اقتصادی کشور ۱۳۹۴. اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی ج.ا.ا.

- شهید ثانی، ز. (1373). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه.‌ بیروت: دارالعلم اسلامی.

- شهید ثانی، ز. (۱۴۱۳ق). مسالک الافهام الی تنقیج شرائع الاسلام. قم: موسسه المعارف الاسلامیه.

- صفایی، م. (۱۳۹۲). صکوک ترکیبی مشارکت – وکالت: ابزاری نوین برای تامین مالی. مجموعه مقالات ششمین کنفرانس توسعه نظام مالی در ایران، صص ۱۶۹-۱۸۶.

- فدایی واحد، م. صفایی، م. (۱۳۹۰). صکوک وکالت؛ ابزاری برای تامین مالی با رویکرد کاهش ریسک، مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس بین‌المللی توسعه نظام تامین مالی در ایران. تهران: مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه صنعتی شریف، صص ۴۷-۷۵.

- فرزین‌وش، ا. شعبانی، ا. (۱۳۸۱). بررسی عقود در بانکداری اسلامی. تهران: پژوهشکده پولی و بانکی.

- قلیچ، و. (۱۳۹۳). وکالت بانک‌ها چه اقتضایی دارد، سود تعیین شده یا رقابتی؟ فصلنامه تازه‌های اقتصاد، سال یازدهم، شماره 142، صص ۶۳-۶۴.

- کاوند، م. (۱۳۹۶). نگاهی به تجربه جهانی اوراق وکالت و امکان‌سنجی انتشار آن در بازار سرمایه ایران. گزارش پژوهشی، تهران: مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار.

- مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۳). تحلیل وضعیت تامین مالی بخش کشاورزی ایران؛ چالش‌ها و راهکارها. دفتر مطالعات زیربنایی (گروه توسعه کشاورزی و روستایی) مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل ۱۳۹۲۵.

- منظور، د. بابایی زارچ، ک. (۱۳۹۲). طراحی مدل پیشنهادی اوراق مزارعه و ارزیابی بازدهی آن در بازار پول و سرمایه ایران، دوفصلنامه تحقیقات مالی – اسلامی، سال دوم، شماره ۴، صص ۷-۲۴.

- موسوی خمینی، س. ر. (۱۳۸۰). تحریرالوسیله. قم: دارالعلم.

- موسویان، س. ع. فدایی واحد، م. (۱۳۹۲). تامین مالی اسلامی بر اساس اعتبار در حساب جاری برمبنای عقد وکالت. فصلنامه راهبرد مدیریت مالی، سال اول، شماره ۳، صص ۱۱۱-۱۲۹.

- موسویان، س. ع. (۱۳۸۶). فرهنگ فقهی و حقوقی معاملات. تهران: پژوهشکده پولی و بانکی.

- موسویان، س. ع. حسین‌پور، م. کاوند، م. (۱۳۹۱). اوراق بهادار (صکوک) وکالت؛ ابزاری مناسب برای تامین مالی صنعت پتروشیمی. فصلنامه اقتصاد اسلامی، سال دوازدهم، شماره ۴۷، صص ۱۰۳-۱۳۰.

- یزدی، س. م. ک. (۱۴۲۸ق). العروه الوثقی. قم: دار التفسیر.

 

Refrences

- Alvi, I. A. Ahmed Rufai, M. & Mohammad Naseer, U. (2011). A comprehensive study of sukuk Market: sukuk Report; 2th edition; Internatinal Islamic Financial Market.

- Bashir, M. & Amine, M. (2012). Global Sukuk and Islamic Securitization Market; Boston: BRIL.

- Dubai International Financial Center (2009). Sukuk Guidbook; Dubai: Dubai International Financial Center (DIFC).

- IIFM. (2017). Sukuk Report: A Comprehensive Study of the Global Sukuk Market, 6th Edition.

- Lackmann, B. (2015). Types of Sukuk (Islamic Bond) and History of Japanese Company Issuance, Nomura Journal of Capital Markets, Vol. 6, No. 3.

- Salman, S. A. (2005). Islamic Capital Market Products: Developments and Challenges, Jeddah, Islamic Research and Training Institute, Occasional Paper.