بررسی رقابت ایران و آمریکا در چارچوب انحصار چند جانبه در بازار جهانی پسته

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

عفت قربانیان ¹ , عبدالکریم اسماعیلی ²

1 - دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز.
2 - استاد اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز

تاریخ دریافت : 1394/07/08 تاریخ پذیرش : 1396/05/31 تاریخ انتشار : 1396/05/01

کلید واژه: ایران, پسته, آمریکا, برتراند, کرنو, استاکلبرگ,

چکیده مقاله :

    با توجه به جایگاه پسته ایرانی در بازار جهانی و با توجه به نقش این محصول در ارزآوری کشور، مطالعه ساختار بازار جهانی این محصول برای هرچه کاراتر شدن اقدام‎ها و سیاستها امری ضروری است. آمار و شواهد علمی حاکی از رقابت بین پسته ایران و پسته تولیدی آمریکا در بیش‌تر کشورهای واردکننده این محصول است و این دو کشور رقبای اصلی در بازار جهانی هستند که مطالعه الگوی رفتاری هریک، میتواند برای دیگری در زمینه موفقیت در بازار جهانی پسته و صادرات آن مؤثر باشد. با این هدف، این مطالعه بازارهای عمده وارداتی پسته ایرانی شامل امارات، آلمان و چین را مورد توجه قرار داد. بر اساس آمار، نقش آمریکا در دو بازار امارات و آلمان کم رنگ است و ایران دارای انحصار در این دو بازار است، اما در بازار چین به دلیل حضور آمریکا، ساختار دوآپولی وجود دارد. بنابراین، در این مطالعه، برآورد تابع تقاضا چین در چارچوب الگوی رقابتی برتراند، کرنو و استاکلبرگ و با استفاده از روش برآورد سیستم معادلات هم‌زمان انجام گرفت. در پایان پیشنهادی بر اساس نتایج حاصل ارایه شد این مطالعه با استفاده از دادههای سری زمانی دو دهه اخیر و بر اساس آمار فائو و بانک جهانی انجام گرفت.

چکیده انگلیسی:

    Due to the status of Iranian pistachios in the world market and importance of the product in foreign exchange earnings, the study of the structure of the world market for taking more efficient measures and policies is essential. In this study, most of the importers of Iranian pistachio including the UAE, Germany and China considered. According to statistics, the role of America in the Emirates and Germany markets is trimmed and Iran has a monopoly. But in the Chinese market because the presence of America, there is an oligopoly. Therefore, in this study, demand in China market in the form of competitive Bertrand, Cournot and Stackelberg using a system of simultaneous equations was estimated. The recommendations were based on the results. Needed data were collected from FAO and World Bank. Finally some recommendations are made to strengthen Iranian situation in export market.

منابع و مأخذ:

- اشک تراب، ن. (1389) بررسی عوامل موثر بر تابع تقاضای صادرات پسته ایران با تاکید بر سلامت غذایی. پایان نامه کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی. دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی، مشهد.

- بی ریا، س. و جبل عاملی، ف. (1385) عوامل مؤثر بر صادرات پسته، زعفران، خرما در سبد کالاهای صادرات غیر نفتی ایران(1380-1370). اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال چهاردهم، 54: 101-85.

- حسینی، م. (1376) ساختار بازار جهانی تولید و بازار صادراتی پسته ایران و تغییرات  ساختار آن.  فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، ش 18 : 136-115.

- خدادادکاشی، ف. و شهیکی تاش، م.ن. (1384) سنجش درجه رقابت در بازارهای  جهانی کالاهای منتخب سنتی و کشاورزی. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، (51) : 178-125.

- دشتی، ق. خداوردیزاده، م. و رضایی، ر. (1389) تحلیل مزیت نسبی و ساختار بازار صادرات جهانی پسته. نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی. جلد 24، (1): 106-99.

- عاقل، ح. یوسفزاده، س. و منصوری، ه. (1385) بررسی عوامل موثر بر ارزش صادرات محصولات کشاورزی با تاکید بر استانداردهای صادرات (پسته، بادام، زعفران، خرما و سیب). مجله علوم و صنایع کشاورزی، ویژه اقتصاد و توسعه کشاورزی. جلد 22، (1): 135-125.

- فرج زاده، ز. و اسماعیلی، ع. (1389) تحلیل انتقال قیمت در بازار جهانی پسته. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. (71): 98-69.

- فرج زاده، ز و بخشوده، م. (1390) بررسی ساختار بازار جهانی پسته با تأکید بر قدرت بازار ایران. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. (73): 145-125.

- محمودزاده، م. و زیبایی،  م. (1383) بررسی عوامل مؤثر بر صادرات پسته ایران: یک تحلیل هم‌جمعی. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. (46): 158-137.

- حسینی، س.ص. و دوراندیش، آ. (1385) الگوی انتقال قیمت پسته ایران در بازار. مجله علوم کشاورزی ایران. 37، (1): 153-145.

- حسینی پور، س.م. و چیذری، ا. (1381) بررسى تأثیر سیاستهاى ارزى وتجارى بر ساختار بازار جهانى پستة ایران. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی. (6): 86-76.

- موسوی، س.ن. و محمدی، ح. (1389) اثر بحران مالی اقتصاد جهانی بر صادرات پسته و زعفران. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. (75): 161-135.

- مهرابی بشرآبادی، ح. (1381) بررسی عوامل مؤثر بر سهم ایران از بازار جهانی پسته. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. (39): 102-85.

- هندرسون و کوانت. (1381)تئوری اقتصاد خرد: رهیافت ریاضی. ترجمهی قره باغیان و پژوهان. انتشارات رسا.

 

Refrences

-Asgari, M. & Saghaian, S.H. )2013(. Oligopolistic Market Structure in the Japanese Pistachio Import Market. Journal of Agricultural & Food Industrial Organization, ….

-Carter, C A., & MacLaren, D. )1997(. Price or Quantity Competition? Oligopolistic Structures in International Commodity Markets. Review of International Economics, 3(5):373–385.

-Saghaian, S. H., & Reed, M. R. )2004(. Measuring the Intensity of Competition in the Japanese Beef Market. Journal of Agricultural and Applied Economics, 36(1):113–22.

-Zheng, Z., Saghaian, S. & Reed, M. )2012). Factors Affecting the Export Demand for U.S. Pistachios. The International Food and Agribusiness Management Review, 15(3):139–54.