بررسی عملکرد چند روش حوزه فرکانس و حوزه زمان در محاسبه پارامترهای دینامیکی یک سازه سه طبقه به کمک آنالیز مودال عملیاتی
محورهای موضوعی : یافته های نوین کاربردی و محاسباتی در سیستم های مکانیکیمحسن مهدوی عادلی 1 , حسام مکوندی 2 *
1 - گروه مهندسی مکانیک، واحد سوسنگرد، دانشگاه آزاد اسلامی، سوسنگرد، ایران
2 - گروه مهندسی مکانیک، واحد آبادان،دانشگاه آزاد اسلامی،آبادان، ایران
کلید واژه: آنالیز مودال عملیاتی, روش تجزیه حوزه فرکانسی, روش تجزیه پیشرفته حوزه فرکانسی, روش زیر فضای تصادفی ,
چکیده مقاله :
در این پژوهش، یک روش کاربردی برای یافتن پارامترهای مودال در سازه ها مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا دو روش در حوزه فرکانسی به نام روش های تجزیه حوزه فرکانسی و تجزیه پیشرفته حوزه فرکانسی و یک روش در حوزه زمان به نام روش زیر فضای تصادفی تعریف گردیده است. به منظور بررسی دقت این روش ها در شناسایی پارامترهای مودال سازه های واقعی، از یک سازه سه طبقه مدل¬سازی شده در نرم¬افزار انسیس استفاده شده است. این سازه توسط نرم افزار انسیس مدل سازی شده و صحت عملکرد مدل با مقایسه نتایج تحلیل مودال سازه با نتایج آزمایشات تجربی مورد تایید قرار گرفت. پاسخ شتاب بدست آمده از مدل ایجاد شده به عنوان ورودی به روش های آنالیز مودال محیطی داده شد و پاسخ های آن با نتایج واقعی مقایسه گردیدند. مشاهده گردید که هر سه روش به خوبی فرکانس ها، شکل مودها و ضرایب میرایی سازه را تخمین می زنند. همچنین مشخص گردید که استفاده از روش زیر فضای تصادفی راحت تر می باشد، اما روش های تجزیه حوزه فرکانسی و تجزیه پیشرفته حوزه فرکانسی زمان حل کمتری دارند. همچنین مشخص گردیدکه روش تجزیه حوزه فرکانسی نسبت به روش تجزیه پیشرفته حوزه فرکانسی خطای کمتری دارد، اما در عین حال ناتوان از محاسبه ضرایب میرایی می باشد.
In this research, a practical method for finding modal parameters in structures is investigated. At first, two methods in the frequency domain called FDD and EFDD frequency domain analysis methods and a time domain method called SSI are defined. In order to check the accuracy of these methods in identifying the modal parameters of real structures, a three-story structure modeled in Ansys software will be used. This structure was modeled by Ansys software and the correctness of the model performance was confirmed by comparing the results of modal analysis of the structure with the results of experimental tests. The acceleration response obtained from the created model is given as an input to environmental modal analysis methods, whose responses are compared with actual results. It was observed that all three methods could estimate the frequencies, mode shapes and damping coefficients of the structure with high accuracy. It is also observed that using the SSI method is easier, but the FDD and EFDD methods need less time to solve.
[1] Bendtel, J. S., Piersol, G. L., “Engineering Application of Correlation and Spectral Analysis, ۲nd edition, John Wiley &- Sons,New York,USA(1993) .
[2] Brincker, R., Zhang, L., Andersen, P., “Modal identification from ambient responses using frequency domain decomposition”, ۲۸th International Modal Analysis Conference, San Antonio, TX, USA, 2000.
[3] Brincker, R., Ventura, C., Andersen, P., “Damping Estimation by Frequency Domain Decomposition”, 28th International Modal Analysis Conference, Kissimmee, USA, 2001.
[4] Allen, M. S., Sarcic, M.W, Chauhan, S., ‘‘Output-Only Modal Anlysis of Linear Time-Periodic System With Application to Wind Turbin Simulation Data’’, J. of Mechanical System and Signal Processing, Vol. 25, No. 1, 2011, pp. 1191-1174.
[5] Modak, S.V., Rawal, C., Kundra, T.k, ‘‘Harmonic Elimination Algorithm for Operational Modal Analysis of Aerospace Vehicles’’, ۲۸th International Modal Analysis Conference., Vol. 12, 2010, pp. 1421-1430.
[6] Goursat, M., Dohler, M., Mevel, L., "Crystal Clear SSI for Operational Modal Analysis of Aerospace Vehicles" ۲۸th International Modal Analysis Conference., Vol. 12, 2010, pp.1421-1430.
[7] F. Pimenta, D. Ribeiro, A. Román, F. Magalhães, Modal properties of floating wind turbines: Analytical study and operational modal analysis of an utility-scale wind turbine, Engineering Structures 301 (2024) 117367.
[8] M. Martino Rosso, A. Aloisio, J. Parol, G.C. Marano, G. Quaranta, Intelligent automatic operational modal analysis, Mechanical Systems and Signal Processing, Volume 201, 2023, 110669.
[9] I.A. Hernández-González, E. García-Macías, G. Costante, F. Ubertini, AI-driven blind source separation for fast operational modal analysis of structures, Mechanical Systems and Signal Processing, Volume 211, 2024, 111267.
[10] W. Liu, N. Yang , F. Bai, S. Law, D. Abruzzese, An improved automated framework for operational modal analysis with multi-stage clustering and modal quality evaluation, Mechanical Systems and Signal Processing, Vol. 212, 2024, 111235.
|
| |||
نشریه علمی - تخصصی یافتههای نوین کاربردی و محاسباتی در سیستمهای مکانیکی | سال سوم: شماره4، زمستان 1402 │ |
بررسی عملکرد چند روش حوزه فرکانس و حوزه زمان در محاسبه پارامترهای دینامیکی یک سازه سه طبقه به کمک آنالیز مودال عملیاتی
محسن مهدوی عادلی1، حسام مکوندی 2*
1. گروه مهندسي مکانیک، واحد سوسنگرد، دانشگاه آزاد اسلامي، سوسنگرد، ايران
2. گروه مهندسي مکانیک، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامي، آبادان، ايران
* نویسنده مسئول: hesam.makvandi@gmail.com
تاریخ دریافت: 18/02/1403 تاریخ پذیرش: 26/03/1403
چکیده
در این پژوهش، یک روش کاربردی برای یافتن پارامترهای مودال در سازهها مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا دو روش در حوزه فرکانسی به نام روشهای تجزیه حوزه فرکانسی1و تجزیه پیشرفته حوزه فرکانسی2و یک روش در حوزه زمان به نام روش زیر فضای تصادفی3 تعریف گردیده است. به منظور بررسی دقت این روشها در شناسایی پارامترهای مودال سازههای واقعی، از یک سازه سه طبقه مدلسازی شده در نرمافزار انسیس استفاده شده است. این سازه توسط نرمافزار انسیس مدلسازی شده و صحت عملکرد مدل با مقایسه نتایج تحلیل مودال سازه با نتایج آزمایشات تجربی مورد تایید قرار گرفت. پاسخ شتاب بدست آمده از مدل ایجاد شده به عنوان ورودی به روشهای آنالیز مودال محیطی داده شد و پاسخهای آن با نتایج واقعی مقایسه گردیدند. مشاهده گردید که هر سه روش به خوبی فرکانسها، شکل مودها و ضرایب میرایی سازه را تخمین میزنند. همچنین مشخص گردید که استفاده از روش زیر فضای تصادفی راحتتر میباشد، اما روشهای تجزیه حوزه فرکانسی و تجزیه پیشرفته حوزه فرکانسی زمان حل کمتری دارند. همچنین مشخص گردیدکه روش تجزیه حوزه فرکانسی نسبت به روش تجزیه پیشرفته حوزه فرکانسی خطای کمتری دارد، اما در عین حال ناتوان از محاسبه ضرایب میرایی میباشد.
کلمات کلیدی: آنالیز مودال عملیاتی، روش تجزیه حوزه فرکانسی، روش تجزیه پیشرفته حوزه فرکانسی، روش زیر فضای تصادفی
مقدمه
تحلیل دینامیکی یکی از مهمترین و پرکاربردترین ابزارهای مهندسی در طراحی، ساخت و نگهداری سازهها میباشد، ولی معمولا برای سازههای پیچیده جواب تحلیلی موجود نمیباشد. همچنین مدلهای تقریبی عددی نظیر روش اجزا محدود، روش تفاضل محدود و کوادراتور دیفرانسیلی4 نیز با مشکلاتی مانند خطاهای حاصل از بهکارگیری فرضیات نامناسب، خطا در مدل کردن جزییات سازههای پیچیده و عدم اطلاع صحیح از خواص مواد مواجه هستند. از این رو روشهای مبتنی بر آزمایش، ابزار مناسبی برای دستیابی به خواص دینامیکی سازه به شمار میروند. یکی از این روشها که امروزه کاربرد بسیار زیادی در صنعت دارد، آنالیز مودال میباشد. آنالیز مودال، فرایند تعیین خواص ذاتی دینامیکی یک سیستم در قالب فرکانسهای طبیعی، ضرایب میرایی و شکل مودها و بکارگیری آنها به منظور ایجاد مدل ریاضی از رفتار دینامیکی سیستم میباشد. در دو دهه اخیر کاربردهای بیشماری از آنالیز مودال در زمینههای مهندسی، علمی و صنعتی گزارش شده است. همچنین، انتظار میرود کاربردهای آنالیز مودال در سالهای آینده گسترش فزایندهای یابند.
روشهای آنالیز مودال کلاسیک بر اندازهگیری ورودی/خروجی مبتنی بوده و با بکارگیری روشهای شناسایی مدل، نظیر انتخاب قله و کمترین مربعات و غیره به استخراج پارامترهای مودال میپردازد. به طور کلی شناسایی پارامترهای مودال بر اساس دادههای اندازهگیری شده ورودی و خروجی از راه توابع پاسخ فرکانسی5در حوزه فرکانس یا توابع پاسخ ضربهای6در حوزه زمان انجام میشود. در سازهها پاسخ دینامیکی (خروجیها) به طور مستقیم از رکوردهای ثبت شده توسط حسگرهای نصب شده در نقاط مختلف سازه به دست میآید. در حالیکه بدست آوردن مقدار ورودی یا تحریک در مورد سازههای واقعی در شرایط بهرهبرداری تا حدودی دشوار است. اگر چه با استفاده از تحریکهای اجباری مانند لرزانندههای قوی و وزنههای سقوط کننده میتوان رابطهای بین خروجی و ورودی اعمال شده پیدا کرد، اما پیچیدگیهای موجود در سازهها و کیفیت دادههای بدست آمده کاربرد این روشها را بسیار محدود میکند. استفاده از روشهای آنالیز مودال کلاسیک معمولا با مشکلات اساسی همراه است. برای انجام آزمایشهای ارتعاشی روی سازههای با مقیاس بزرگ و پیچیده، اتخاذ استراتژی خاص مورد نیاز است، چون استفاده از منابع تحریک مصنوعی مانند تکاندهندهها اغلب غیر عملی و گران است. اغلب سازههایی که در محیط پیرامون ما قرار دارند، نظیر ساختمانها، پلها، هواپیماها، قطارها و غیره تحت بارهای محیطی نظیر باد، تردد عابر پیاده، تردد خودرو، امواج صوتی و اغتشاشات متعدد میباشند. بنابراین ماهیت بارهای وارد شده به این سازهها دقیقا مشخص نیست و اندازهگیری آنها نیز در اکثر مواقع غیر ممکن است. از طرفی برای تحریک سازههای بزرگ در آزمایش مودال کلاسیک، نیروی زیادی باید بکار گرفته شود تا تمامی شکل مودهای سازه در محدوده فرکانسی مد نظر تحریک گردد، که بکارگیری چنین نیروی بزرگی ممکن است موجب خرابی سازه و بروز رفتار غیرخطی شود. همچنین در محیط واقعی وجود نویزهای متعدد، خطای زیادی را در آزمایش ایجاد میکند.
به منظور رفع این مشکلات، محققان در سالهای اخیر به ارایه روشهای نوین آنالیز مودال بر مبنای اندازهگیری فقط پاسخ پرداختهاند. این روشها، آنالیز مودال محیطی یا آنالیز مودال فقط پاسخ نامیده میشوند. از آنالیز مودال محیطی در سازههای مکانیکی بزرگ که امکان تحریک مصنوعی آنها میسر نبوده و سازههای در حال بهرهبرداری که امکان انتقال آنها به محیط آزمایشگاهی فراهم نیست، استفاده میشود. در این روشها، سازه به صورت روشهای آنالیز مودال کلاسیک تحریک نمیشود، بلکه توسط بارهای طبیعی تحریک میشود. با توجه به این که در آزمایش ارتعاش محیطی تنها پاسخ اندازهگیری میشود و بارگذاری سازه ناشناخته است، شناسایی پارامترهای مودال باید فقط بر اساس دادههای خروجی انجام شود. در نتیجه به روشهای ویژهای نیاز است که شناسایی را با استفاده از دادههایی با دامنه بسیار کوچک و بدون داشتن اطلاعاتی از نیروی ورودی انجام دهد. در طی سالهای گذشته روشهای تجربی شناسایی پارامترهای مودال در مهندسی گسترش پیدا کرده است. از جمله میتوان به روش جستجوی قله با استفاده از چگالیهای طیفی توانی، روش آرما7 با استفاده از دادههای گسسته در حوزه زمان، روش تحریک طبیعی و همچنین روش شناسایی زیر فضای تصادفی و روشهای در حوزه فرکانس اشاره کرد. هدف از انجام این پژوهش یافتن پارامترهای مودال سیستمهای مکانیکی توسط روش آنالیز مودال محیطی میباشد.
بندتل و همکاران]1[ با استفاده از دادههای ارتعاشی محیطی و بکار بردن روش شناسایی قله دادههای ارتعاشی را محاسبه کردند. در این روش نقاط حداکثر نسبی در نمودار توابع پاسخ فرکانسی را میتوان تخمین قابل قبولی در فرکانسهای طبیعی سازه در نظر گرفت. با توجه به آنکه در آزمایش ارتعاش محیطی نمیتوان توابع پاسخ فرکانسی را بطور مستقیم محاسبه کرد، از چگالی طیفی توانی بدست آمده از دادههای محیطی استفاده میشود. در این روش فرکانسهای طبیعی سازه با استفاده از نمودار میانگینگیری شده چگالی طیفی توانی به دست میآید، که آنرا میتوان با تبدیل کردن دادههای اندازهگیری شده از حوزه زمان به حوزه فرکانس و با استفاده از تبدیل گسسته فوریه بدست آورد.
برینکر و همکاران]2و3[ یک روش غیر پارامتریک بنام روش تجزیه حوزه فرکانسی که شباهت بسیار زیادی به روش شناسایی مودهای مختلط و انتخاب قله میباشد را معرفی نمودند. در این روش آنها ابتدا ماتریس چگالی طیف توانی پاسخ محاسبه شده را بدست آورده و سپس با استفاده از روش تجزیه مقادیر تکین8 مقادیر فرکانسهای طبیعی، ضرایب میرایی و شکل مودها را بدست آوردند. پایین بودن حساسیت این روش نسبت به نویز و عوامل خارجی از ویژگیهای این روش نسبت به روشهای دیگر میباشد. آلن و همکاران]4[ روشی را ارایه کردند که میتوان از آن برای شناسایی پارامترهای مودال سیستمهای خطی و متناوب در زمان بهره برد که نیروی محرک آن غیر قابل اندازهگیری، تصادفی و با پهنای باند وسیعی باشد. آنها برای بررسی روش پیشنهادی خود، آن را بر روی یک توربین باد پیادهسازی نمودند. کمپالکا و همکاران[5] به منظور بررسی دقت الگوریتمهای شناسایی زیر فضا در تعیین آسیب و محل آن، دادههای بهدست آمده از مدل اجزاء محدود را با دادههای حاصل از مدلسازی تجربی مقایسه نمودند. برای اینکار، با استفاده از یک ابزار مخصوص ترکی9 را در یک تیر یک سر گیردار ایجاد کردند. آنها نشان دادند که الگوریتم شناسایی زیر فضا با استفاده مستقیم از دادهها قادر است وجود آسیب و محل آنها را با دقت خوبی پیشبینی کند. دوهلر و همکاران]6[ به بررسی روش زیر فضای تصادفی در سازههای بزرگ پرداختند. آنها بیان کردند که برای بدست آوردن پارامترهای مودال یک سازه بزرگ باید از تعداد زیادی سنسور برای ثبت سیگنال ارتعاشی استفاده نمود، که این کار مستلزم صرف هزینه بسیار زیادی میباشد. بنابراین برای رفع این مشکل روش ترکیب کردن سنسورها توسط این محققین ابداع گشت. در این روش تعدادی از سنسورها بصورت مرجع در نظر گرفته میشوند. مکان این سنسورها در طول آزمایش ثابت میباشد. همچنین، بقیه سنسورها بصورت متحرک در نظر گرفته میشوند که در حین آزمایش مکان آنها تغییر مییابد. با بدست آوردن اطلاعات مربوط به این سنسورها و وارد کردن دادهها در الگوریتم این روش، میتوان با تعداد محدودی از سنسورها پارامترهای مودال سازه بزرگ را یافت. پیمننتا و همکاران[7] یک رویکرد تحلیل و ساده را به منظور مدلسازی حرکات فرکانس بسیار پایین یک سازه شناور، بر ویژگیهای مودال مربوطه ارایه نمودند که در آن این اثرات به درستی مشخص گشته است. ایشان پس از شبیهسازیهای عددی، از داده های تجربی یک توربین بادی شناور در مقیاس کامل را برای اولین بار به عنوان ورودی برای تحلیل مودال عملیاتی استفاده نمودند. ایشان موفق به ارایه راهکاری به منظور استفاده از این داده ها به منظور بررسی سلامت ساختاری این نوع سازه ها گشتند. مارتینو روسو و همکاران[8] یک الگوریتم جدید برای شناسایی مودال تنها خروجی خودکار سازههای خطی تحت ارتعاشات محیطی، یعنی آنالیز مودال عملیاتی خودکار معرفی نمودند. این الگوریتم از الگوریتم زیرفضای تصادفی مبتنی بر کوواریانس برای شناسایی تنها خروجی پارامترهای مدال بهرهبرداری میکند و گردش کار آن از دو فاز اصلی تشکیل شده است. در ابتدا، نمونههای شبه تصادفی از پارامترهای کنترلی برای این الگوریتم تولید میشوند. هنگامی که الگوریتم برای هر نمونه انجام شد، نمودارهای تثبیت مربوطه به منظور تهیه یک پایگاه داده برای آموزش هسته هوشمند آنالیز مودال عملیاتی خودکار پردازش میشوند. این یک تکنیک یادگیری ماشینی (یعنی یک الگوریتم جنگل تصادفی) است که پیشبینی میکند کدام ترکیب از پارامترهای کنترلی برای الگوریتم زیرفضای تصادفی مبتنی بر کوواریانس قادر به ارایه تخمینهای مودال خوبی است. پس از آن، نمونه های شبه تصادفی جدیدی از پارامترهای کنترلی برای الگوریتم زیرفضای تصادفی مبتنی بر کوواریانس به طور مکرر تولید میشوند تا زمانی که یک معیار همگرایی آماری به دست آید. اگر نمونه عمومی با هسته هوشمند روش آنالیز مودال عملیاتی خودکار به عنوان امکانپذیر طبقهبندی شود، الگوریتم زیرفضای تصادفی مبتنی بر کوواریانس انجام می شود. در نهایت، نتایج مودال پایدار از نمودارهای تثبیت استخراج شده و آمار مربوطه برای ارزیابی سطح عدم قطعیت به دلیل تغییرپذیری پارامترهای کنترل محاسبه میشود. روش پیشنهادی آنالیز مودال عملیاتی خودکار برای شناسایی ویژگیهای مودال برج الحمرا فردوس، ساختمانی نمادین با ارتفاع 6/412 متر واقع در شهر کویت استفاده شده است. نتایج نهایی به خوبی با یک مطالعه تجربی قبلی مطابقت دارد، و همچنین امکان شناسایی دو حالت ارتعاشی جدید از سازه وجود داشت. هرناندز گونزالز و همکاران[9] در راستای اتوماسیون فرآیند پایش وضعیت سازهها، یک مدل جدید شبکه عصبی عمیق یادگیری چندوظیفهای را معرفی نمودند که برای شناسایی مودال منبع کور سریع و خودکار ساختارها طراحی شده است. در این روش با کپسولهسازی اصول شناسایی منبع کور مرتبه دوم در معماری شبکه، مدل پیشنهادی میتواند اجزای مودال با ارزش پیچیده را که در دادههای شتاب پاسخ خام ورودی پنهان شده است استخراج کند. ایشان اثربخشی رویکرد ارایه شده را از طریق سه مطالعه موردی (یک سیستم تئوری میرا شده غیر متناسب، یک ساختار اسکلت فلزی آزمایشگاهی، و یک پل قوسی بتن مسلح واقعی) بررسی و تایید نمودند. نتایج بدست آمده قابلیت تکنیک پیشنهادی را برای انجام شناسایی مودال خودکار تقریبا لحظهای با حداقل مداخله متخصص را نشان میدهد، که پتانسیل بالایی به عنوان یک تکنیک مقیاسپذیر برای نگهداری سلامت ساختاری سیستمهای زیرساختی بزرگ دارد. لیو و همکاران[10] یک روش بهبودیافته با خوشهبندی چند مرحلهای را برای اتوماسیون آنالیز مودال عملیاتی پیشنهاد نمودند. این روش چارچوب خوشهبندی پیشنهادی مزایایی نسبت به آنالیز مودال عملیاتی اتوماتیک سنتی با کاهش اتکا به تنظیمات آستانه در خوشهبندی سلسله مراتبی ارایه میدهد. شاخص ارزیابی مودال پیشنهادی میتواند برای حذف اثر سوگیری ذهنی به خوشههای ابعادی کوچک و برای ارزیابی اعتبار هر حالت نماینده شناساییشده از خوشه استفاده گردد. ایشان با استفاده از روش ارایه شده و مجموعه دادههای اندازهگیری شده عملکرد و اثربخشی این استراتژی اتوماسیون را بررسی و تایید نمودند.
در این مقاله از روشهای مختلف فرکانسی و زمانی برای یافتن پارامترهای مودال استفاده خواهد شد و مقایسهای بین این روشها صورت میگیرد. همچنین، با بکارگیری از فیلتر کالمن اثرات نویز را در یافتن پاسخهای خروجی از سیستم کاهش خواهد یافت که باعث افزایش دقت در یافتن پارامترهای مودال میگردد.
تئوری تحقیق
روشهای آنالیز مودال محیطی در حالت کلی به دو دسته حوزه زمان و حوزه فرکانس تقسیم میشوند. در ادامه، ابتدا روش های موجود در حوزهی فرکانس و سپس روشهای موجود در حوزهی زمان معرفی میشود.
الگوریتم شناسایی تجزیه حوزه فرکانسی
روش تجزیه حوزه فرکانسی بر اساس روش برداشت قله در تحلیل مودال کلاسیک برای تحلیل مودال محیطی پیشنهاد شده است. در این روش پارامترهای مودال سازه از تابع چگالی طیف بدست آمده از پاسخ سازه به تحریک نویز سفید استخراج میگردد. این روش برای سازه هایی با میرایی کم کارآیی دارد. در این روش رابطه بین [Gxx(w)]، ماتریس اسپکترال ورودیهای x(t) و [Gyy(w)]، ماتریس اسپکترال خروجیهای y(t) به صورت رابطه (1) نوشته میشود.
(1) |
|
(2) |
|
R و l در رابطه (2) به ترتیب مانده و قطب میباشد. از آنجا که ورودی به صورت تصادفی و با توزیع نویز سفید فرض شده، ماتریس اسپکترال ورودی به ماتریس ثابت مشابه رابطه (3) خواهد بود.
(3) |
|
با جایگذاری روابط (2) و (3) در رابطه (1) و با فرض کوچکی میرایی سازه، با انجام عملیات ریاضی در همسایگی مود غیر تکراری k-ام میتوان نوشت:
(4) |
|
(5) |
|
(6) |
|
(7) |
|
(8) |
|
(9) |
|
در معادله (9) M، D و K به ترتیب ماتریسهای جرم، میرایی و سختی سازه هستند، بردار (t)y بردار تغییر مکان در کلیه درجات آزادی سازه و f(t) بردار نیروهای ورودی سازه است. معادله (10) را به روشهای مختلف میتوان به صورت سیستمی از معادلات دیفرانسیل درجه اول بازنویسی کرد. یکی از روشهای معمول استفاده از فضای حالت است:
(10) |
|
(11)
|
|
(12) |
|
(13)
|
|
(14)
|
|
(15) |
|
(16)
|
|
|
شکل 2: مدلسازی کامل سازه |
قبل از اینکه مدل سازه در نرمافزار تحت بارگذاری قرار گیرد باید از صحت مدلسازی اطمینان حاصل شود. برای این منظور فرکانسهای طبیعی سازه را از دو روش اجزا محدود و روش تجربی محاسبه و با یکدیگر مقایسه میشوند. بهمنظور بدست آوردن فرکانسها در روش اجزا محدود از آنالیز مودال استفاده میگردد. این آنالیز قابلیت محاسبه پارامترهای مودال سیستم شامل، فرکانسهای طبیعی و شکل مودهای سیستم را دارد. فرکانسهای طبیعی بدست آمده از نرمافزار در جدول (1) آمده است.
به منظور اندازهگیری فرکانسهای طبیعی، سازه با ضربه چکش13 تحریک میشود. ارتعاش ایجاد شده توسط شتاب سنجی14 که در محل مناسبی از سازه نصب شده اندازهگیری میگردد. به منظور تبدیل ارتعاش اندازهگیری شده از حوزه زمان به حوزه فرکانس، سیگنال خروجی از حسگر شتابسنج به دستگاه تحلیلگر سیگنال15 منتقل میشود. در این دستگاه، تبدیل فوریه سریع برروی پاسخ زمانی انجام شده و خروجی آن در حوزهی فرکانس را میتوان به کمک نرمافزار پالس16 مشاهده نمود. سپس، پاسخ فرکانسی و مدل ساخته شده توسط این نرمافزار وارد نرمافزار MeScope شده و از روی نمودار فرکانسی میتوان فرکانسهای طبیعی، شکل مودها و ضرایب میرایی سازه را محاسبه نمود. فرکانسهای محاسبه شده توسط روش تجربی در جدول (1) آمده است. مدل سازه در این نرمافزار در شکل (3) آمده است. نقاط برجسته در شکل (3) محل ضربههای چکش برای اندازهگیری پاسخ فرکانسی میباشند.
شکل 3: مدل سیستم در نرم افزار Mescope
شکل (4) پاسخ فرکانسی سازه میباشد که توسط این نرمافزار محاسبه شده است. با توجه به بیشینه بودن دامنه ارتعاش سیستمها در فرکانسهای طبیعی آنها، فرکانسهای متناظر با دامنه بیشینه، فرکانسهای طبیعی سازه خواهند بود.
شکل 4: پاسخ فرکانسی در نرم افزار Mescope
جدول 1: فرکانسهای اجزا محدود و تجربی بر حسب (rad/sec)
هفتم | ششم | پنجم | چهارم | سوم | دوم | اول | فرکانس |
12/2544 | 25/2349 | 64/1529 | 71/1053 | 85/586 | 71/345 | 08/98 | روش اجزا محدود |
34/2597 | 36/2378 | 19/1540 | 12/1057 | 18/585 | 12/344 | 06/97 | تجربی |
خطای نسبی دارای مقدار قابل قبولی میباشد. بیشترین خطا 31/2 درصد بوده که مربوط به فرکانس ششم میباشد. شکل (5)، پنج شکل مود اول بدست آمده از سازه را با استفاده از روش اجزا محدود نشان میدهد.
شکل مود سوم
شکل مود پنجم | شکل مود دوم
| شکل مود اول شکل مود چهارم |
بعد از حصول اطمینان از صحت مدل اجزا محدود، سازه مدل شده توسط نرمافزار اجزا محدود تحریک میگردد. همانگونه که در بخش قبل بیان گشت، سازه توسط لرزاننده تحریک میشود. تحریک توسط لرزاننده شامل یک جابجایی تصادفی میباشد که توسط استینگر به سازه منتقل میگردد. بدین منظور برای مدلسازی این تحریک در نرمافزار از حل گذرا استفاده می شود. برای این منظور ورودی تصادفی با دامنه 5 میلیمتر به سازه از طرف فنر اعمال شده و بعد از 5000 بار نوسان پاسخهای شتاب سازه قابل اندازهگیری میباشد. لازم به تذکر است که در این حل قید جابجایی فنر در جهت z آزاد شده است. شکل (6) دامنه جابجایی یکی از گرههای سازه را نشان میدهد که حاکی از جابجایی تصادفی سازه نسبت به ورودی تصادفی میباشد. سپس، پاسخ شتاب چند گره از سازه انتخاب شده و به عنوان ورودی به الگوریتمهای زیر فضای تصادفی و تجزیه حوزه فرکانسی و تجزیه پیشرفته حوزه فرکانسی داده میشود تا بتوان پارامترهای مودال آنها محاسبه شوند.
محاسبه شتاب در تمام گرههای سازه یکی از ویژگیهای حل گذرای نرمافزار انسیس میباشد. در نتیجه هر گره ایجاد شده در سازه معرف یک شتابسنج میباشد. با انتخاب چند گره از سیستم، کل سازه پیوسته تبدیل به یک سیستم چند درجه آزادی میگردد. با انتقال دادن پاسخ شتاب این نقاط انتخابی به الگوریتمهای آنالیز مودال محیطی میتوان پارامترهای مودال سیستم را یافت. در حل این مسئله از پنج نقطه استفاده شده است. شکل (7) نمودار چگالی طیفی توانی پاسخ سازه میباشد، که قلههای نمودار تابع چگالی طیفی پاسخ معادل فرکانسهای طبیعی سیستم میباشد.
شکل 6: نمایش جابجایی یک گره تحت بارگذاری تصادفی
شکل 7: نمودار تابع چگالی طیفی برای مدل اجزا محدود (توسط روش تجزیه حوزه فرکانسی)
مرتبه
|
فرکانس طبیعی )rad/sec( |
شکل 8: نمودار پایداری روش مرتبه- فرکانس مدل اجزا محدود (توسط روش زیرفضای تصادفی)
همچنین، پاسخهای شتاب بدست آمده از نرمافزار اجزا محدود وارد الگوریتم زیرفضای تصادفی گشته و دیاگرام پایداری آن رسم میشود. این دیاگرام در شکل (8) نشان داده شده است. خطوط مستقیم بدست آمده در این شکل بیانگر فرکانسهای طبیعی سازه می باشند. پاسخ فرکانسهای طبیعی بدست آمده از روش فوق در جدول (2) به همراه فرکانسهای بدست آمده از روش های تجزیه حوزه فرکانسی و تجزیه پیشرفته حوزه فرکانسی بیان شده است.
جدول 2: فرکانسهای بدست آمده از سه روش بر حسب (Rad/Sec)
هفتم | ششم | پنجم | چهارم | سوم | دوم | اول | فرکانس |
35/2531 | 47/2245 | 98/1590 | 46/1049 | 46/583 | 59/343 | 17/98 | FDD |
21/2523 | 22/2214 | 16/1603 | 31/1026 | 79/587 | 41/345 | 91/99 | EFDD |
79/2689 | 67/2297 | 27/1548 | 36/1052 | 43/584 | 45/343 | 92/98 | SSI |
در شکل (9) مقدار خطای نسبی فرکانسهای حاصله از سه روش نسبت به فرکانسهای بدست آمده از روش اجزا محدود به نمایش داده شده است.
شکل 9: خطای نسبی سه روش با روش اجزا محدود
همانطور که از جدول فوق مشخص است، میزان خطای نسبی قابل قبول میباشد. بیشترین میزان خطا 9/6 درصد میباشد. همچنین، کمترین مقدار خطا از بین روشها، مربوط به روش زیر فضای تصادفی است.
یکی دیگر از پارامترهای مودال سیستم، شکل مود میباشد. شکل مود در واقع جابجایی نقاط سازه نسبت به یکدیگر در فرکانسهای طبیعی میباشد. در ادامه سه شکل مود اول بدست آمده از روش زیر فضای تصادفی و تجزیه حوزه فرکانسی رسم شده است. همانطور که در فصل قبل بیان گشت، روش تجزیه پیشرفته حوزه فرکانسی قادر به محاسبه شکل مود نمیباشد. برای رسم این نمودارها ضرایب نسبت به بزرگترین عدد در شکل مود نرمال شدهاند. همانطور که از شکل (10) مشخص است نمودارهای بدست آمده از دو روش دارای تطابق قابل قبولی هستند. همچنین، با مقایسه شکل (10) با شکل (5) واضح است که نمودارهای بدست آمده از روشهای آنالیز مودال محیطی به شکل مودهای نرم افزار نزدیک میباشند.
|
| ||
شکل مود سوم | شکل مود دوم |
|
شکل 10: سه شکل مود اول بدست آمده با روشهای زیر فضای تصادفی(خط ممتد) و روش تجزیه حوزه فرکانسی(خطچین)
نتیجهگیری
در این پژوهش، از دو روش موجود در تحلیل مودال محیطی در حوزه فرکانسی به نام تجزیه حوزه فرکانسی و تجزیه پیشرفته حوزه فرکانسی و همچنین یک روش در حوزه زمان به نام شناسایی زیر فضای تصادفی برای تخمین پارامترهای مودال یک سیستم استفاده گردید. به منظور بررسی دقت این روشها در شناسایی پارامترهای مودال سازههای واقعیتر، از یک سازه سه طبقه برای مدلسازی استفاده گردید. این سازه سه طبقه توسط نرمافزار اجزا محدود مدلسازی گردید و پاسخ بدست آمده از آن نیز به عنوان ورودی به روشهای آنالیز مودال محیطی داده شد که پاسخهای بدست آمده از آن نیز دارای دقت مناسبی بودند. مشاهده گردید که استفاده از روش زیر فضای تصادفی نسبت به دو روش تجزیه حوزه فرکانسی و تجزیه پیشرفته حوزه فرکانسی راحتتر میباشد و با یک بار اجرای آن میتوان پارامترهای مودال سیستم را بدست آورد. در حالیکه زمان حل روشهای تجزیه حوزه فرکانسی و تجزیه پیشرفته حوزه فرکانسی نسبت به روش زیر فضای تصادفی کمتر بوده و این مهمترین ویژگی روشهای فرکانسی نسبت به روشهای حوزه زمان میباشد. همچنین مشاهده شد که فرکانسهای محاسبه شده توسط روش زیر فضای تصادفی نسبت به دو روش اجزا محدود و روش تجربی نسبت به مقدار واقعی دارای خطای کمتری میباشند.
مراجع
[1] Bendat, J. S., Piersol, A. G. (1980). Engineering applications of correlation and spectral analysis. New York.
[2] Brincker, R., Zhang, L., Andersen, P. (2000). Modal identification from ambient responses using frequency domain decomposition. In IMAC 18: Proceedings of the International Modal Analysis Conference (IMAC), San Antonio, Texas, USA, February 7-10, 2000, pp. 625-630.
[3] Brincker, R., Ventura, C. E., Andersen, P. (2001). Damping estimation by frequency domain decomposition. In Proceedings of IMAC 19: A conference on structural dynamics: Februar 5-8, 2001, Hyatt Orlando, Kissimmee, Florida, 2001, pp. 698-703. Society for Experimental Mechanics.
[4] Allen, M. S., Sracic, M. W., Chauhan, S., Hansen, M. H. (2011). Output-only modal analysis of linear time-periodic systems with application to wind turbine simulation data. Mechanical Systems and Signal Processing, 25(4), pp 1174-1191.
[5] Modak, S. V., Rawal, C., Kundra, T. K. (2010). Harmonics elimination algorithm for operational modal analysis using random decrement technique. Mechanical Systems and Signal Processing, 24(4), pp 922-944.
[6] Goursat, M., Döhler, M., Mevel, L., Andersen, P. (2011, May). Crystal clear SSI for operational modal analysis of aerospace vehicles. In Structural Dynamics, Volume 3: Proceedings of the 28th IMAC, A Conference on Structural Dynamics, 2010 (pp. 1421-1430). New York, NY: Springer New York.
[7] Pimenta, F., Ribeiro, D., Román, A., Magalhães, F. (2024). Modal properties of floating wind turbines: Analytical study and operational modal analysis of an utility-scale wind turbine. Engineering Structures, 301, p 117367.
[8] Rosso, M. M., Aloisio, A., Parol, J., Marano, G. C., Quaranta, G. (2023). Intelligent automatic operational modal analysis. Mechanical Systems and Signal Processing, 201, p 110669.
[9] Hernández-González, I. A., García-Macías, E., Costante, G., Ubertini, F. (2024). AI-driven blind source separation for fast operational modal analysis of structures. Mechanical Systems and Signal Processing, 211, p 111267.
[10] Liu, W., Yang, N., Bai, F., Law, S. S., Abruzzese, D. (2024). An improved automated framework for operational modal analysis with multi-stage clustering and modal quality evaluation. Mechanical Systems and Signal Processing, 212, p 111235.
[1] Frequency Domain Decomposition) FDD (
[2] Enhanced Frequency Domain Decomposition (EFDD)
[3] Stochastic Subspace Identification (SSI)
[4] Differential Quadrature Method (DQM)
[5] Frequency Response Function (FRF)
[6] Impact Response Function (IRF)
[7] ARAMA Method
[8] Singular Value Decomposition (SVD)
[9] Open Crack
[10] Fast FourierTransform (FFT)
[11] Solid 186
[12] Combination 14
[13] Hammer (Global Test Type AU02)
[14] Accelerometer (DJB Type)
[15] Signal Analyzer (B&K Type 3032A)
[16] Pulse
مقالات مرتبط
-
ارائه یک شیوه جایگزین برای طراحی کانالهای انتقال هوا از طریق برنامه نویسی در نرم افزار EES
تاریخ چاپ : 1401/06/01 -
تحلیل واریانس چند عاملی و رگرسیون چند متغیره در تعیین ضریب هدایت حرارتی نانوسیال
تاریخ چاپ : 1401/12/01 -
تحلیل خیز و تنش در ورق های مرکب لایهای با استفاده از تئوری برشی و تابع سکانت
تاریخ چاپ : 1401/03/01
حقوق این وبسایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400