بررسی اثرات شوری بر روی خصوصیات مورفوفیزیولوژیک ده ژنوتیپ جوی لخت در شرایط گلخانه
محورهای موضوعی : ژنتیک
حسین عجم نوروزی
1
(گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلام، واحد گرگان)
محمدرضا داداشی
2
(گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلام، واحد گرگان)
کلید واژه: ژنوتیپ, شوری, گلخانه, مورفوفیزیولوژیک, جوی لخت,
چکیده مقاله :
تنش شوری در بسیاری از نقاط جهان خطر جدی برای رشد گیاهان و تولید محصولات زراعی به شمارمی رود.شوری در مقایسه با سایر تنش ها رشد گیاهان را در مقیاس وسیع تری محدود می‌کند. به همین منظور امکان استفاده از تنوع ارقام برای گزینش صفات مطلوب در شرایط تنش وجود دارد. در این راستا به منظور شناسایی شاخص‌های گزینشی در گیاه جو بدون پوشینه تحقیق تحت شرایط تنش شوری در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان انجام شد. در این آزمایش ژنوتیپ‌های مورد بررسی در آبان ماه 1384 در قالب یک طرح بلوک‌های کامل تصادفی (RCBD) با 4 تکرار در یک کرت بزرگ بتونی (به طول 5 و عرض 4 و عمق 80/1 متر که با خاک معمولی مزرعه پر شده بود) کشت شد. در هر تکرار، با فاصله 30 سانتیمتر بذور هر ژنوتیپ به صورت مجزا در یک خط 5/1 متری کشت گردید. کلیه عملیات داشت به صورت معمول انجام و صفات مورد نظر یادداشت برداری شد. جهت اعمال تنش شوری از زمان کاشت تا برداشت آبیاری مزرعه با آب شور با غلظت 160 میلی مولار NaCl انجام گرفت. محصول در اواخر اردیبهشت 85 برداشت شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که از نظر محتوای نسبی آب (RWC)، ارتفاع بوته، تعداد پنجه در بوته، تعداد پنجه‌های بارور در بوته، طول سنبله و تعداد دانه در شرایط تنش شوری بین ژنوتیپ‌های مختلف جو بدون پوشینه تفاوت معنی داری وجود داشته است. شوری کاهش بسیار زیادی را در عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، ارتفاع بوته و شاخص سطح برگ ایجاد نمود.
Salinity stress is a serious threat of plant growth and production all over the world. Salinity in comparison with other stresses, limits the plant growth in a wider scale. So there is a possibility of cultivar diversity use in a desirable traits selection under stress conditions. Therefore, to identify selection indices in hull-less barley under salinity stress. This experiment was conducted. This experiment was investigated in 2004-2005 in green house at Golestan agricultural research center. The design of the experiment was random complete block design (RCBD) with 4 replications in a large plat (5×4×1.8m3). 30 centimeters between row on a single line 1.5m.For irrigation using level of salinity 160 mM NaCl. results of variance analysis showed that traits of relative water content (RWC), height, tillage in shrub, number of fertile tiller, length of spike, number of grain in spike, as significant different for traits and most of them decreased under stress conditions. But the hieghst decrease was observed in grain yield, biologic yield, plant height and leaf area index.
|
اسدی، م.، ن. حیدری و ف. عباسی. (1375) تعیین ضرایب راندمان آبشویی خاکهای شور و سدیمی منطقه گرگان. مجموعه مقالات اولین کنگره ملی مسائل آب و خاک کشور، 238-250.
اسماعیلی، م. و ن.، بابائیان. (1377) واکنش فتوسنتزی و هدایت روزنه ای دو رقم گندم و دو رقم جو تحت تنش شوری. چکیده مقالات ششمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، بابلسر، دانشگاه مازندران، 13-16 شهریور79 ص 274-273.
بهادری، م، (1377) بررسی اثرات آبیاری با سه نوع شوری متفاوت در صفات زراعی و مورفولوژیک 18 رقم بهاره جو، در منطقه خسرو شهر تبریز. پایان نامه کارشناسی ارشد اصلاح نباتات. دانشکده کشاورزی. دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل.
جلیل فر، ع. (1368) تهیه منحنی شوری زدایی خاکهای شور و قلیایی گرگان. گزارش موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، صفحه 34.
سرمدنیا، غ. (1374) اهمیت تنش‌های محیطی در زراعت. مقالات کلیدی اولین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج.
علیزاده، ا. 1378. رابطه آب و خاک و گیاه. آستان قدس. صفحه 163.
Beever, F. O., Campbell, L., Edned, M., and Therrien, M. (1995) Production and feeding of hull less barley. Agriculture and Agri. food, Canada. publication, 21 pages.
Choudhary, O. P., Josan, A., and Bajwee, M. S. (1996) Rooting and Yield relation shipe in different barley cutivars growth under increasing soil salinity stress condition. 1996. 23: 11- 19. ref.
Curtin, D., Steppuhn, and H., Selles, F. (1993) Plant responses to sulfate and chloride salinity, growth and ionic relations. A. J. Soil Sci. Soc. 57(5): 1304-1310.
Francois, L. E., Catherin, E., Grieve, M., Mass, E.V. and Scott, M.L. (1994) Time of salt stress affects growth and yield components of irrigated wheat. Agron. J. 86: 100-106.
Jeroch, H., S.Danicke. (1995) Barley in poultry feeding: a review. world,s poult. Sci. J.vol. 51, November 1995.
Ghulam, H., Jaloud, A. (1997) Effect of saline irrigation germination and growth parametrs of barley ( H. vulgar ) in a pot experiment king Abdulaziz city for science technology Sudi Arabia Euphytica. 103: 307-318.
Gill, P. K., Sharam, A. D., Singh, P. and Bhuller, S. S. (2001( Effect of various abiotic stress on the growth, soluble sugar and water relations of sorghum seedlings grown in light and darkness. Bulg. J. Plant Physiol. 27: 72-78.
Grieve, C. M., Francois, L. E.and Mass, E.V. (1994) Salinity effects the timing of phasic development in spring wheat. Crop Sci. 34: 1544-1549.
Levitt, J. (1981) Response of plant to environments water salt and other stress 2nd edition Vol. (11 Academic) Press New York, pp. 807.
Marcar, N. (1987) Salt tolerance in the genus lolium (ryegrass) during germination and growth. Aust. J. Agric. Res. 38: 297-307.
Mass, E. V., Grieve, C. W. (1990) Spike and leaf development in salt – stressed wheat. Crop Sci. 30: 1309-1313.
Mass, E. V., and. Poss, J. A. (1989) Salt sensitivity of wheat at various growth stages. Irrig. Sci. 10: 29-40.
Pakniyat, H. (1995) Genetic control of salt tolerance in barley. IAEA. Vienna.
Ranamunns, D. P., Schacnt, M. and Coudon, A. G. (1995) The significance of a two- phase growth response to salinity in wheat and barley. Plant Science. 22: 561-569.
Scott, M. L., Catterine, M. G., Eugene, V. M. and Leland, E. F. (1992) Kernel distribution in main –spikes of salt – stressed wheat. A. Probabiltic modeling approch. Crop Sci. 32: 704-712.
Shannon, M. C., (1985) Principles and strategies in breeding for higher salt tolerance. Plant and Soil. 85: 220- 243.
Soltan, S. A. (1996. Growth and utilization of macro nutrients (Land sodium) in salt affected soils. Crop Sci. 45: 160-172.
Tal, M. (1993) Invitro methodology for increasing salt tolerance in crop plants..Acta Hortic. 336:69-79.
Tal, M. (1994) Invited revited review– Invitro selection for salt tolerance on crop plants: Theorytical and practical consideration.In vitro cell. Dev. Biol. 30p :175-180.
Thahir, O. A., A.Nabulsi, Y. A. and Helalia, A. M. (1997. Effect of water and frequency of irrigation on growth and yeild of barley ( Hordeum vulgare L.). Agric. Water Manage. 34(1): 17-24.
Winter, E. (1982) Salt tolerance of Trifolium alexandrium L. Effect of salt on structure of phloem and xylem transfer cell in petiols and leaves. Plant Physiology. 6: 239-250.
_||_
|
اسدی، م.، ن. حیدری و ف. عباسی. (1375) تعیین ضرایب راندمان آبشویی خاکهای شور و سدیمی منطقه گرگان. مجموعه مقالات اولین کنگره ملی مسائل آب و خاک کشور، 238-250.
اسماعیلی، م. و ن.، بابائیان. (1377) واکنش فتوسنتزی و هدایت روزنه ای دو رقم گندم و دو رقم جو تحت تنش شوری. چکیده مقالات ششمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، بابلسر، دانشگاه مازندران، 13-16 شهریور79 ص 274-273.
بهادری، م، (1377) بررسی اثرات آبیاری با سه نوع شوری متفاوت در صفات زراعی و مورفولوژیک 18 رقم بهاره جو، در منطقه خسرو شهر تبریز. پایان نامه کارشناسی ارشد اصلاح نباتات. دانشکده کشاورزی. دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل.
جلیل فر، ع. (1368) تهیه منحنی شوری زدایی خاکهای شور و قلیایی گرگان. گزارش موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، صفحه 34.
سرمدنیا، غ. (1374) اهمیت تنش‌های محیطی در زراعت. مقالات کلیدی اولین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج.
علیزاده، ا. 1378. رابطه آب و خاک و گیاه. آستان قدس. صفحه 163.
Beever, F. O., Campbell, L., Edned, M., and Therrien, M. (1995) Production and feeding of hull less barley. Agriculture and Agri. food, Canada. publication, 21 pages.
Choudhary, O. P., Josan, A., and Bajwee, M. S. (1996) Rooting and Yield relation shipe in different barley cutivars growth under increasing soil salinity stress condition. 1996. 23: 11- 19. ref.
Curtin, D., Steppuhn, and H., Selles, F. (1993) Plant responses to sulfate and chloride salinity, growth and ionic relations. A. J. Soil Sci. Soc. 57(5): 1304-1310.
Francois, L. E., Catherin, E., Grieve, M., Mass, E.V. and Scott, M.L. (1994) Time of salt stress affects growth and yield components of irrigated wheat. Agron. J. 86: 100-106.
Jeroch, H., S.Danicke. (1995) Barley in poultry feeding: a review. world,s poult. Sci. J.vol. 51, November 1995.
Ghulam, H., Jaloud, A. (1997) Effect of saline irrigation germination and growth parametrs of barley ( H. vulgar ) in a pot experiment king Abdulaziz city for science technology Sudi Arabia Euphytica. 103: 307-318.
Gill, P. K., Sharam, A. D., Singh, P. and Bhuller, S. S. (2001( Effect of various abiotic stress on the growth, soluble sugar and water relations of sorghum seedlings grown in light and darkness. Bulg. J. Plant Physiol. 27: 72-78.
Grieve, C. M., Francois, L. E.and Mass, E.V. (1994) Salinity effects the timing of phasic development in spring wheat. Crop Sci. 34: 1544-1549.
Levitt, J. (1981) Response of plant to environments water salt and other stress 2nd edition Vol. (11 Academic) Press New York, pp. 807.
Marcar, N. (1987) Salt tolerance in the genus lolium (ryegrass) during germination and growth. Aust. J. Agric. Res. 38: 297-307.
Mass, E. V., Grieve, C. W. (1990) Spike and leaf development in salt – stressed wheat. Crop Sci. 30: 1309-1313.
Mass, E. V., and. Poss, J. A. (1989) Salt sensitivity of wheat at various growth stages. Irrig. Sci. 10: 29-40.
Pakniyat, H. (1995) Genetic control of salt tolerance in barley. IAEA. Vienna.
Ranamunns, D. P., Schacnt, M. and Coudon, A. G. (1995) The significance of a two- phase growth response to salinity in wheat and barley. Plant Science. 22: 561-569.
Scott, M. L., Catterine, M. G., Eugene, V. M. and Leland, E. F. (1992) Kernel distribution in main –spikes of salt – stressed wheat. A. Probabiltic modeling approch. Crop Sci. 32: 704-712.
Shannon, M. C., (1985) Principles and strategies in breeding for higher salt tolerance. Plant and Soil. 85: 220- 243.
Soltan, S. A. (1996. Growth and utilization of macro nutrients (Land sodium) in salt affected soils. Crop Sci. 45: 160-172.
Tal, M. (1993) Invitro methodology for increasing salt tolerance in crop plants..Acta Hortic. 336:69-79.
Tal, M. (1994) Invited revited review– Invitro selection for salt tolerance on crop plants: Theorytical and practical consideration.In vitro cell. Dev. Biol. 30p :175-180.
Thahir, O. A., A.Nabulsi, Y. A. and Helalia, A. M. (1997. Effect of water and frequency of irrigation on growth and yeild of barley ( Hordeum vulgare L.). Agric. Water Manage. 34(1): 17-24.
Winter, E. (1982) Salt tolerance of Trifolium alexandrium L. Effect of salt on structure of phloem and xylem transfer cell in petiols and leaves. Plant Physiology. 6: 239-250.