تاثیر همزیستی میکوریز بر خصوصیات فیزیولوژیک سورگوم در سطوح مختلف شوری (در مرحله چهار برگی)

محورهای موضوعی : ژنتیک

مریم احسانی ¹ , عباسعلی نوری نیا ² , ، غلامرضا بخشی‌خانیکی ³

1 - گروه زیست‌شناسی، دانشکده پیام نور، واحد تهران
2 - Agriculture and natural research center of Golestan, Gorgan
3 - گروه زیست‌شناسی، دانشکده پیام نور، واحد تهران

تاریخ دریافت : 1385/04/23 تاریخ پذیرش : 1386/04/23 تاریخ انتشار : 1386/06/01

کلید واژه: سورگوم, تنش شوری, گلیسین بتائین, میکوریز آربوسکولار,

چکیده مقاله :

همزیستی گیاهان با قارچ‌های میکوریزی در شرایط شور می‌تواند بر روی عملکرد و پارامترهای رشد گیاهان مؤثر باشد. در پژوهش حاضر اثر تنش شوری حاصل از کلرید سدیم بربرخی از شاخص‌های رشد وغلظت ترکیب آلی گلیسین بتائین گیاه سورگوم رقم speed feed در همزیستی با قارچ میکوریز آربوسکولار مورد بررسی قرار گرفت. طرح آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور، قارچ در دو سطح M0 (بدون قارچ) و) M1دارای قارچ) و فاکتور شوری شامل سه سطح درقالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی اجرا شد. سطوح شوری شامل 8/0، ٧ و ١٤ دسی‌زیمنس بر متر بودند. بذرهای جوانه دار سورگوم با Glomus intradices تلقیح شد و تا مرحله سبز شدن با آب معمولی آبیاری شدند. بعد از این مرحله، آبیاری با آب با ECهای مذکور صورت گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در مرحله چهار برگی، سطوح مختلف تنش بر اغلب صفات مورد بررسی ازجمله طول ریشه، وزن خشک ریشه، طول ساقه، وزن خشک ساقه، سطح برگ ، نسبت اندام هوایی به ریشه و وزن خشک بوته درسطح احتمال یک درصد (P<0.01) تأثیرگذاشت. علاوه بر این میزان گلیسین بتائین در مرحله برداشت اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان دادکه، میزان گلیسین بتائین اندازه گیری شده برای برگ در سطوح مختلف شوری و سطوح قارچ (حضور وعدم حضور قارچ میکوریزی)در مقایسه با تیمار شاهداختلاف چندانی ندارد، ولیکن مقدار آن در ریشه در سطوح مختلف شوری تفاوت معنی دار (P<0.01) با تیمار شاهد دارد. همزیستی میکوریز و اثر متقابل شوری و میکوریز معنی دار نبود. در واقع همزیستی میکوریز بر میزان گلیسین بتائین تاثیری نداشت.

چکیده انگلیسی:

Symbiosis with VAM under salt stress can affect on yield and growth parameters. In order to evaluate the effect of salinity (NaCl) and symbiosis of VAM on growth parameters and yield of sorghum (c.v.speed feed). The factorial experiment conducted based on complete block design with three replication and two levels of VAM. (Control (M0) and VAM (M1)) and three levels of salinity (0/8, 7, 14dS/m NaCl). Sorghum seedlings inoculation with Glomus intradices. Until emergence irrigated with (0/8dS/m) water and then treatment with saline water. Result showed that above ground length ,leaf area, dry weight stem and root, and shoot/root dry weight were significant (P<0.01), (P<0.05). Glycine betain (GB) content of leaf under different salinity and VAM levels was not significant but GB in root under salinity levels was significant (p<0.01) and VAM symbiosis and VAM*salinity interaction was not significant. VAM had not impact on GB content

منابع و مأخذ:

برزگر، ع. (1379) خاک‌های شور و سدیمی: شناخت و بهره‌وری، انتشارات دانشگاه شهید چمران. 273صفحه.

بنی صدر، ن. (1377) زراعت سورگوم علوفه‌ای. نشر آموزش کشاورزی.

جعفری، م. (1373) بررسی مقاومت به شوری در تعدادی از گراس‌های مرتعی ایران. موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع تهران. 69صفحه.

حیدری شریف‌آباد، ح. (1380) گیاه و شوری. موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. 198ص.

سالاردینی، علی‌اکبر، 1363) حاصلخیزی خاک. انتشارات دانشگاه تهران، 441 صفحه.

صانعی، ج. و رضایی‌موسوی، ر. (1373) مقاومت به شوری در گیاهان. نشریه ادواری واحد گرگان. شماره 1، صفحه 20 تا 28.

میر محمدی میبدی. سیدعلی محمد. قره‌یاضی، بهزاد. (1381) جنبه‌های فیزیولوژیک و به نژادی تنش شوری گیاهان، مرکز نشردانشگاه صنعتی اصفهان.

نوری نیا. ع.ع. و ع.ر. کیانی. (1380) گزارش پژوهشی طرح بررسی امکان استفاده از آب شور در آبیاری تکمیلی گندم و جو در استان گلستان. انتشارات مرکز تحقیقات گلستان. 344/80 36 صفحه.

 

Allen. M. M. (Ed). (1992) Mycorrhizal Functioning an integrative plant fungal process. Chapman and Hll press. Routledge, New York, pp 534.

Al-karaki, G.N., Al-Omoush, M. (2002) Wheat response to phosphogypsum and mycorrhizal fungi in alkaline soil. J. of plant nutrition 25: 873-883.

Al-karaki, G.N., R. Hammad. (2001) Mycorrhiza influence on fruit yield and mineral content of tomato grown under salt stress. J Plant Nutr.24: 1311-1323.

Gianinazzi, S. and V. Gianinazzi- Pearson. (1986) Progress and headaches in endomycorrhiza biotechnology. Symbiosis 2: 139-149

Hirofumi S, S. lshiguro and R. Moghaieb. (2001) Effect of salinity and abscisic acid on accumulation of glycinebetaine and betaine aldehyde dehydrogenase mRNA in Sorghum leaves (Sorghum bicolor). J. Plant Physiology. Volume 158, Issue 7, 2001, Pages 853-859

تاثیر همزیستی میکرویز بر ....

Inal, A. (2002) Growth, praline accumulation and ionic relations of tomato (Lycopersicon esculentum L.) as influenced by NaCl and Na₂So₄ salinity. Turk J Bot. 26: 285 – 290.

Kawasaki, T., T. Akiba and M. Moritsugu. (1983) Effects of high concentration of sodium choloride and polyethylene glycol on the groth and ion absorbtion in plants. Plant and soil, 75:1/2, 75-85.

Ortas, I. (1996) The influence of use of different rates of my corrhizal inoculum on root infection plant growth and phosphorus uptake. Commun soil. Sci. plant.Anal: 27: 2935-2946.

Sadravi, M., Mohammadi-Goltapeh, E., and Blaszkowski, Y. (2001) Scutellospora dipurpurascens, new for Asian mycorrhizal flora. Proceedings of the Asian International Mycological congress PP: 104.

Sairam, R.K. and Tyagi, Aruna. (2004) Physiology and molecular biology of salinity stress tolerance in plants.Current Science. vol.86, no.3: p: 407.

Sairam , R, .K, RAO., K.V, Srivastara. G.C (2002). Differential response of wheat genotype to longe term salinity stress in relation to oxidative stress, Antioxidant activity and osmolit concentration. Plant sci . 163: 1037 –1046.

Shingh, R., Adholeya, A., and K. G. Mukerji. (2000) Mycorrhiza in control of soil-borne pathogens. pp: 173-196. In: K. G. Mukerji (ed.) Mycorrhizal Biology. Kluwer Academic publishers. New York.

Yuncai. H, Wieland. F, Urs. S. (2005) Salinity and growth of non-halophytic grass leaves: The role of mineral nutrient distribution. Functional Plant Biology. 32: 973-985.

Zhongqunlle. H., Chaoxing, H., ZhiBin, Z., ZhiRong, Z.  and Huaisong W. (2007) Changes of antioxidative enzymes and cell membrance osmosis in tomato colonized by arbuscular mycorrhizae under NaCl stress. Colloids and surfaces B: Bionterfaces.