طراحی مدل خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران
محورهای موضوعی : خطمشیگذاری عمومی در مدیریت
1 - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال
کلید واژه: سرمایهانسانی, نخبهپروری, نظامآموزشی,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف : نخبهپروری و بهرهگیری از آنها مهمترین مزیترقابتی کشورها میباشد. بنابراین، هدف این مطالعه طراحی مدل خط مشی گذاری ارتقای نخبه پروری در نظام آموزشی ایران بود.روششناسی: هدفتحقیق توسعهای - کاربردی و از لحاظ ماهیت، آمیخته (کیفی - کمی) با طرح ترکیبی است. جامعه هدف پژوهش خبرگانآگاه به موضوعتحقیق بودند. جهت انجام مصاحبه های بخش کیفی از روش هدفمند گلولهبرفی مرحله اشباعنظری 17 نفر نمونه انتخاب شدند. در بخشکمی، برای تکمیل پرسشنامه های مستخرج از بخشکیفی نمونهای به تعداد 5 نفر پیشنهاد شد. از شیوه تحلیلتماتیک مبتنی بر مدل براون و کلارک (2006) شاخصهای خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی شناسایی و سپس مدلسازی با استفاده از تحلیل ساختاری تفسیری (ISM) انجام شد.یافتهها: 116 مفهوماولیه درقالب 22 تمفرعی و10 تماصلی موثر بر ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی شناسایی شدند. این عوامل در پنجسطح مدل ساختاری تفسیری متشکل از شاخص برنامههایراهبردی در سطحپنجم، مدیریتحمایتی و توسعه زیرساخت سطحچهارم، تغییرمحتوایدرسی در سطحسوم، شاخصهای انگیزش، تغییرعادت، تغییرنگرش، توسعهتعامل و منابعانسانی در سطحدوم و شاخص توسعهاستعداد در سطحاول بود.نتیجهگیری: با توجه به یافتههایتحقیق، برنامهریزیراهبردی و توجه به زیرساختها در سایه مدیریتحمایتی در مراکزآموزشی در راستای نخبهپروری از اهمیت بسزایی برخوردار است و اگر درجهت استراتژیهای نظامآموزشی تدوین شده باشد، اجرای موثر آنها دستیابی به بهترین منافع و نیازهای آینده را محقق می سازد.
Background and purpose: Training elite and its use is the most important competitive advantage of countries. Therefore, Methodology: The aim of the research is developmental-applied and in terms of nature, it is mixed (qualitative-quantitative) with a combined exploratory-sequential design. The target community of the research was experts who were aware of the research topic. In order to conduct interviews in the qualitative part, from the purposeful snowball method to the theoretical saturation stage, 17 people were selected as a sample. In the quantitative part, a sample of 5 people was proposed to complete the questionnaires extracted from the qualitative part. became. From the method of thematic analysis based on the model of Braun & Clarke (2006), the policy indicators of training elite promotion in the educational system were identified and then modeling was done using structural-interpretive analysis (ISM).Findings: 116 primary concepts were identified in the form of 22 sub-themes and 10 main themes affecting the training elite the educational system. These factors are in the five levels of the structural-interpretive model consisting of indicators of strategic plans in the fifth level, Conclusion: According to eveloped. have been done, their effective implementation will achieve the best interests and future needs.
_||_
طراحی مدل خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران
چکیده
زمینه و هدف : نخبهپروری و بهرهگیری از آنها مهمترین مزیترقابتی کشورها میباشد. بنابراین، هدف این مطالعه طراحی مدل خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران بود.
روششناسی: هدفتحقیق توسعهای - کاربردی و از لحاظ ماهیت، آمیخته (کیفی - کمی) با طرح ترکیبی اکتشافی – متوالی است. جامعههدف پژوهش خبرگانآگاه به موضوعتحقیق بودند. جهت انجام مصاحبهها در بخشکیفی از روش هدفمند گلولهبرفی تا مرحله اشباعنظری 17 نفر بعنوان نمونه انتخاب شدند در بخشکمی، برای تکمیل پرسشنامههایمستخرج از بخشکیفی نمونهای به تعداد 5 نفر پیشنهاد شد. از شیوه تحلیلتماتیک مبتنی بر مدل براون و کلارک (2006) شاخصهای خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی شناسایی و سپس مدلسازی با استفاده از تحلیل ساختاری – تفسیری (ISM) انجام شد.
یافتهها: 116 مفهوماولیه درقالب 22 تمفرعی و10 تماصلی موثر بر ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی شناسایی شدند. این عوامل در پنجسطح مدل ساختاری – تفسیری متشکل از شاخص برنامههایراهبردی در سطحپنجم، مدیریتحمایتی و توسعه زیرساخت سطحچهارم، تغییرمحتوایدرسی در سطحسوم، شاخصهای انگیزش، تغییرعادت، تغییرنگرش، توسعهتعامل و منابعانسانی در سطحدوم و شاخص توسعهاستعداد در سطحاول بود.
نتیجهگیری: با توجه به یافتههایتحقیق، برنامهریزیراهبردی و توجه به زیرساختها در سایه مدیریتحمایتی در مراکزآموزشی در راستای نخبهپروری از اهمیت بسزایی برخوردار است و اگر درجهت استراتژیهای نظامآموزشی تدوین شده باشد، اجرای موثر آنها دستیابی به بهترین منافع و نیازهای آینده را محقق می سازد.
واژه‌های کلیدی: سرمایهانسانی، نخبهپروری، نظامآموزشی
مقدمه
سرمایهانسانی1، ثروت اصلی کشورها محسوب میشود، بطوریکه توانمندی آن آهنگ و قابلیت توسعه کشورها را افزایش میدهد و ضعف آن در برنامهها و اهداف توسعه، خلل وارد میکند (نام و همکاران2، 2019)، بزرگترین مزیترقابتی کشورها، داشتن نیرویانسانی توانمند است (سپهوند و همکاران، 1395)؛ طبق یک تعریف جامع، سرمایهانسانی عبارت است از دانش، مهارت، قابلیت و خصوصیتهای تجسمیافتهای در افراد که ایجاد رفاهاجتماعی، اقتصادی را تسهیل میکند (سازمان همکاری اقتصادی و توسعه3، 2019 : 37). در اين بين نيرويانساني متخصص و نخبه4 در زمینههای مختلف، مهمترين سرمايهانساني براي حفظ و گسترش جريان توسعه است، بههمين دليل امروزه سرمايهگذاريهاي زيادي براي شناسایی و تربيت اين منابع ارزشمند در کشورهاي در حال توسعه انجام ميپذيرد (جوادزاده، 1394). نخبگان سرمایههایانسانی هر جامعهای محسوب میشوند، بطوریکه پیشرفت در عرصههای مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن جامعه را رقم میزنند (شهریاریپور، 1396)؛ از طرفی، امروزه کاملا پذیرفته شدهاست که قدرت كشورها براساس سرمايهانساني خلاق و كارآمد و نخبه سنجيده ميشود، بنابراين كشورها بايد بهترين برنامهريزي را براي با اهمیتترین سرمايه خود داشته باشند (عابدیجعفری و همکاران، 1389)، علاوه براین، براساس گزارش بانکجهانی، رشد و توسعه کشورها بیش از سرمایهفیزیکی و طبیعی، مربوط به سرمایهانسانی متخصص و کارآمد و نخبه است. در واقع، نخبهپروری5 در کشورها راهی کوتاه، سریع و کارآمد برای رسیدن به پیشرفت و توسعه میباشد (گزارش بانکجهانی6، 2017). نخبه در متون علمی به معنای سرآمد و برگزیده میباشد و از ریشه لاتینی «Eligere» به معنای برگزیدن گرفته شدهاست (ذولفقارزاده و همکاران، 1399). درباره مفهوم نخبه اتفاق نظر کاملی وجود ندارد گروهى بر این باورند که اصطلاح نخبه به کسى اطلاق مىشود که بتواند در بسیارى از جنبههاى ذهنى، روانى _ رفتارى، توانایى فوق العادهاى از خود نشان دهد، در حالى که گروه دیگر تنها بر برخى از جنبههاى آن تأکید دارند (بیزودیس و همکاران7، 2018).
بطور کلی در این زمینه دو رویکرد کلاسیک و معاصر وجود دارد که رویکرد معاصر به دو بخش کارکردگرا و انتقادی قابل تفکیک است، در رویکرد کلاسیک عقیده براین است که برخی از افراد بطور ذاتی دارای استعداد برتر از دیگران هستند و براساس این رویکرد نخبگی ذاتی است (کاظمی و همکاران، 1401). عمده طرفداران نظریه معاصر کارکردگرا، شایستگی و عملکرد را از عوامل مهم نخبهشدن میدانند و این نگاه، نخبگان را در راستای رفع نیازهای جامعه و تداوم نظم حاکم در آن تعریف میکند. اما نظریهپردازان رویکرد انتقادی در جستجوی توزیع نخبگان با ارجاع به موقعیت آنان در برابر دیگر طبقات جامعه است و در این رویکرد نخبگان گروهی از حاکمان تعریف میشوند که ظرفیت تخصیص منابع از غیرنخبگان موجود در دستگاههای سازمانی مختلف را دارند (چوبیک و زامیاتینا8، 2013). البته انتقادهایی بر این رویکردها وارد است، مبنی بر اینکه این رویکردها مفهومی ایستا از نخبه ارائه میدهند، درصورتی که نخبگی مفهومی فرآیندی و پویا میباشد ضمن اینکه در بسیاری از این نظریهها به چگونگی خلق نخبه توجهی نشدهاست (سیوتوریس9، 2018).
نخبگان را میتوان اشخاص و یا گروههایی دانست که در نتیجه قدرت و برتریهای خود تاثیرهای عمیقی برروی تصمیمها، ایدهها، احساسها و هیجانهای دیگران برجای میگذارند و در کنشهای تاریخی جامعه موثر واقع میشوند، براین اساس مهمترین ویژگی نخبگان تاثیرگذاری آنها بر جامعه و کنشگری تاریخی میباشد (فرهادی، 1389). بسترسازی و فراهمکردن شرایط مطلوب در جامعه برای پرورش فکر و اندیشه و نخبهپروری ضرورتی اجتنابناپذیر است. در واقع، پیشرفت همه جانبه یک کشور در سایه ظهور نخبگان در عرصههای مختلف علمی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی اتفاق میافتد و شکی نیست جامعه توسعهیافته جامعهای است که بتواند نابغهها و نخبههایخلاقی را تربیت کرده و از آنها حداکثر بهره را ببرد (فریرا و المان10، 2021).
بدین ترتیب مفهوم نخبهپرورری برنامه یا فرآیندی چند مرحلهای که براساس آن افراد شناسایی میشوند و با توجه به سوابق، تجربیات، توانمندیها، شایستگیها و استعدادهای مختلف در زمینههای مرتبط پرورش مییابند و آموزشهای لازم را طی میکنند، تعریف شدهاست، بنابراین هدف از نخبهپروری شکوفایی تواناییهای بالقوه افراد و هدایت آنها در مسیر صحیح میباشد که سبب گسترش بستر و دامنه افراد نخبه میشود تا فرصت لازم را برای توسعه مهارتها و تواناییهای خود بدست آورند (پراسر11، 2018).
درعصر حاضر تحولاتمحيطي با سرعت بسياري، تارپود زندگيفردي و اجتماعي آدمي را تحت تأثير قرار داده و تمامي امور پيدا و پنهان جامعه را دگرگون ساخته است. در اين دنياي متحول و متلاطم، تنها سازمانها، نهادها و افرادي قادر به ادامهحيات خويش هستند که با درک صحيح از تحولات ميتوانند پاسخ مناسب و مثبتي به آنها بدهند. نهاد آموزش و پرورش، با گستردگي قلمرو فعاليتش و همچنين با پيچيدگي و ويژگيهاي خاص خود از اين قاعده کلي مستثنا نيست و بايد بتواند تحولات فرهنگي، سياسي، اجتماعي و اقتصادي جامعه را پاسخگو باشد (نویدکیا و همکاران، 1400). براي رسيدن به تحقق اهداف عالي آموزشوپرورش، در وهله اول، نيازمند ترسيم نقشه راه و خطمشیهایی هستيم که در آن نحوه طي مسير، منابع و امكانات، تقسيمکار در سطح ملي و الزامات مسير در زمینههای مختلف نظیر نخبهپروری در نظامآموزشی کشور بصورت دقيق و شفاف مشخص شده باشد، نکته حائز اهميت اينجاست که راهبردهاي توسعه از طريق خطمشيهاي توسعه به اجرا در ميآيند، در حقيقت سياستها و خطمشيها ابزارهاي کنترلي هستند که به گونهاي مشخص و عملي، راه حصول به هدفها را تعيين ميکنند (زینیوندمقدم و همکاران، 1400). خطمشی12، یک برنامهعمومی است که به منزله راهنمایعمل، مدنظر مدیران قرارگرفته و نحوه اجرای برنامه را برای مسئولان اجرایی سازمان معین میکند، ضمن آنکه وسیله موثری برای کنترلعملیات به شمار میآید. خطمشی‌ها قلمرویی که در آن یک تصمیم باید گرفته شود، روشن کرده و اطمینان میدهند که این تصمیم، با هدف سازمان سازگار است و سازمان را برای دستیابی به اهداف یاری میدهد همچنین خطمشی‌ها به مدیران اجازه میدهند تا اختیارات را واگذار کنند و با این همه نظارت خود را بر آنچه زیردستانشان انجام میدهند، بکار ببرند (خدابخشی و همکاران، 1396). از اینرو، حمایت از نخبگان و ایجاد فرصترشد براى آنان، یکى از مهمترین وظایف نهادهاىاجتماعى و بهویژه نهاد تعلیم و تربیت و نظامآموزشی است. بخاطر اینکه این گروه از افراد بزرگترین و با ارزشترین سرمایه کشور به شمار مىآیند که حیاتاجتماعى با وجود آنان گره مىخورد و سرمایهگذارى براى این قشر از افراد جامعه مىتواند پیشرفت چشمگیرى در عرصههاى فکرى، فرهنگى، تولیدى و اقتصادى به ارمغان آورد. جامعهاى مىتواند به بالندگى و خودکفایى برسد که همواره بکوشد تا با ایجاد شرایط و امکانات لازم، زمینه پرورش و شکوفایى توانمندىها و استعدادهاى برتر را آماده کند (والدز و همکاران13، 2018).
در سالهای اخیر نخبهپروری در نظامآموزشی و نهادهای تعلیم و تربیت مورد توجه قرار گرفته که در ادامه به برخی از مطالعات انجامشده در این زمینه اشاره میشود. هاوارد و همکاران14 (2020) در پژوهشی درباره استراتژیهای پرورش دانشآموزان نخبه در مدارس نخبهپرور کشور شیلی اعلام کردند، مدارس نخبهپرور ارتباط دانشآموزان را با محیط بیرون محدود میکند و ارزشهای مشترک مبنی بر انزوای اجتماعی خود را ترویج میکنند و به اصول بنیادین آموزشی خود وفادار هستند. پراسر (2018) در تحقیق خود اظهار کرد که برای نخبهپروری در مدارس باید نابرابریها و استعمارگری در ارتباط با آموزش حذف شود و نیرویآموزشی جوان و خلاق در تعلیم و تربیت بکار گرفته و از الگوهای جهانی نخبهپروری استفاده شود. سایمیستر15 (2012) در نتایج تحقیق خود مولفههای موثر بر مقوله نخبهپروری در نظامآموزشی بریتانیا را ایجاد فرصتهای برابر برای تحصیل، تامین کارکنان و امکاناتآموزشی کافی و شایستهسالاری عنوان کردند. خالویی و همکاران (2022) در نتایج پژوهش خود بیان کردند ارتباط با مدیریت، ویژگیهایفردی، رویههایسازمانی، عواملمحیطی و ارتباط بین افراد از عوامل تاثیرگذار بر نخبهگرایی در سازمان میباشد.
ذبیحی و قادری (1401) در نتایج تحقیق خود بیان کردند راهکار نخبهپروری در نظامآموزشی کشور اجرای دقیق و درست سند تحول بنیادین بصورت تعادلی، تعاملی و متعالی میباشد. مهرعلیان (1398) در نتایج پژوهش خود راهبردهای موثر برای رشد نخبهپروری را پاداش برای نوآوری، انجام کارها به روش دلخواه، اعطای پاداش براساس پیشرفت کار، تشویق، الگوبرداری و تعین اهداف روشن بیان کرد. کاظمی و همکاران (1401) در پژوهشی ابعاد و مولفههای نخبهپروری در مدارس ابتدایی کشور ایران را در سه بعد فردی با مولفههای (مشارکت دانشآموزان در امور مدرسه و تصمیمگیری و تصمیمسازی دانشآموزان)، بعد مدرسه و سازمان با مولفههای (آمادهسازی دبیران و سابقهشغلی معلمان و مدیران مدارس) و بعد گروهی با مولفههای (برگزاری انواع رقابتهای هدفمند، تشویق دانشآموزان و حمایت از ایدههای نو و خلاق) شناسایی و دستهبندی کردند.
توجه به مقوله نخبهپروری در نظامآموزشی در همه جوامع از اهمیت بسزایی برخوردار است چراکه برونداد سازمانهایآموزشی درونداد سایر سازمانها محسوب میشود، نظامآموزشی کشور ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست، ولی متاسفانه نظامآموزشی امروز، خود را بیشتر به انتقال اطلاعات و حقایقعلمی معطوف کرده و از تربیت انسانهای نخبه و سرآمد فاصله گرفتهاست بطوریکه، سال‌ها است که همه کشورهای پیشرفته، استراتژی تفکیک استعداد درخشان و نخبهپروری را به رسمیت می‌شناسند. براى آموزش و پرورش نخبگان، نمى‌توان به برنامه‌هاى عادى نظامآموزشی بسنده کرد، بلکه باید محتوا، روش و محیط تربیتى متفاوتی را شکل داد تا انسانهای فرهیخته، که محوریت توسعه پایدار کشورها را شکل میدهند در پرتو آموزش و پرورش نخبگی تربیت شوند. با بررسی گزارشهای مختلف شکافیادگیری و نخبهپروری در نظامآموزشی ایران مشهود است بطوریکه باتوجه به گزارش مرکز مطالعات بینالمللی وزارت آموزش و پرورش در خصوص نتایج شاخصهای مطالعات تیمز16 و پرلز17 در سال 2015 و کسب رتبه پایینتر از میانگین در این مطالعه، همچنین درصد دروس تخصصی دانشآموزان در آزمون سراسری سال 1396 که بیش از 90 درصد دانشآموزان نتوانستند به سئوالاتتخصصی پاسخ دهند در مقابل با تامل در نتایج المپیادهایجهانی و کسب مقامهای برتر ایران در تمامی المپیادها؛ میتوان برآوردی از میزان شکافیادگیری و مشکل نخبهپروری را در نظامآموزشی ایران بدست آورد بطوریکه این آمارها و نتایج مطالعات بیانگر این واقعیت است که نظامآموزشی ایران برای 2 درصد از افراد جامعه بنا شدهاست (مجله رشد، 1397).
با توجه به اهمیتی که نیرویانسانی نخبه و سرآمد در پیشرفت کشورها دارد، ضرورت سیاستگذاری هوشمند و تعیین چارچوبهایی مناسب جهت پرورش و هدایت نخبگان در نظامآموزشی در راستای اهداف مطلوب کشور بیش از پیش آشکار میشود؛ به همین دلیل بنیاد ملی نخبگان که عهدهدار، متولی و سیاستگذار در این حوزه است، در سال 1391 سند راهبردی نخبگان را با اهدافی نظیر ایجاد زمینههای شناسایی، رشد و شکوفایی حداکثری استعدادهای فردی و گروهی، وسعت بخشیدن به حوزهنخبگی و بهرهگیری حداکثری از توان اجتماع نخبگان را به تصویب شورای عالی انقلابفرهنگی رسانده که در حال حاضر در مرحله اجرا قرار دارد. از سویی دیگر، با توجه به اینکه پیشرفت و شکوفایی تمدن و توسعهیافتگی جوامع رابطه مستقیم با کیفیت فضایگفتمان و میزان اهمیت دادن به خردجمعی در خطمشی18گذاریها و تصمیمگیریهای کلان آن جامعه دارد، تدوین یک چارچوب مناسب برای گفتمان و هماندیشی و همچنین درک و شناسایی تفاوتها و شباهتهای اندیشههای مختلف و مهمتر از آن همآمیزی نظرات افراد در فرآیند خطمشیگذاری ارزش بسیار دارد (سند راهبردی کشور در امور نخبگان، 1391 : 4). باتوجه به اینکه پرورش و هدایت استعدادها و نخبهپروری در نظامآموزشی کشور و تعیین خطمشهای مناسب در این زمینه از اهمیت ویژهای برخوردار است، بنظر میرسد در نظامآموزشی ایران ساز و کارهای لحاظشده برای اشاعه نخبهپروری، بدلیل عدم آشنایی با الگویی برای پرورش و هدایت نخبهها در این حوزه و بکارگیری الگوهای منفعل سنتی برای تدریس، کافی نباشد، از اینرو هدف از این مطالعه طراحی مدل ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران است.
روششناسی تحقیق
این مطالعه از لحاظ ماهیت، از نوع آمیخته (کیفی - کمّی19) است، از منظر هدف توسعهای – کاربردی و طرح ترکیبی مورد استفاده در آن، متوالی – اکتشافی20 بود. مرحله کیفی جهت شناسایی شاخصهای خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران، بر مبنای تحلیلتماتیک21 مبتنی بر روش براون و کلارک22 انجام گرفت. روش تحلیلتماتیک، روشی برای شناخت، تحلیل و گزارش الگوی موجود در دادههای کیفی است که از طریق وجود نظم مفهومی دادهها استخراج و هدف اصلی آن، شناسایی تمها، یعنی الگوها در دادههای مهم یا جالب توجه پژوهشگر است (قاسمی و هاشمی، 1398). دربخش کمی تحقیق نیز با استفاده از روش مدلسازی ساختاری - تفسیری23 (ISM) سطوح مدل و نحوه ارتباط میان شاخصهای شناساییشده ترسیم شد.
جامعهآماری تحقیق شامل برخی از اعضای هیئتعلمی دانشگاههای صاحبنظر در زمینه تکنولوژیآموزشی و مدیریتآموزشی، مدیران و اعضای پارک علم و فناوری جهاد دانشگاهی، مدیرانارشد و کارشناسان بنیاد ملی نخبگان، کارشناسان پژوهشکده وزارت آموزش و پرورش و مدیران و معلمان شاغل در مدارس و آشنا به موضوع تحقیق بودند. برای انتخاب نمونه در بخش کیفی، از روش نمونهگیری غیرتصادفی با رویکرد هدفمند24 و از نوع ارجاعی زنجیرهای (گلولهبرفی25) و از تکنیک اشباع نظری استفاده شد، بطوریکه بعد از انجام 14 مصاحبه، اطلاعات بدست آمده تکراری شد و جهت اطمینان از رخداد اشباع، مصاحبهها تا 17 نفر ادامه یافت. دادههای کیفی، از طریق مصاحبههای عمیق با خبرگان جمعآوری و با بهرهگیری از روش شش مرحلهای براون و کلارک (2006) مطابق مراحل 1. آشنایی با دادهها؛ 2. ایجاد کدهای اولیه؛ 3. جستجوی مضامین و تمها؛ 4. مرور و بررسی مضامین و تمها؛ 5. تعریف مضامین و تمها 6. تحلیلنهای و تهیه گزارش، تجزیه و تحلیل شد. همچنین، برای شناسایی مضمونها از نرمافزار Maxqda10 استفاده شد.
بمنظور اطمینان از روایی دادههای کیفی، دو معیار بازبینی توسط همکار26 و بازبینی توسط مشارککنندگان27 بکار گرفتهشد (طباطبایی و همکاران، 1392). پس از پیادهسازی مصاحبهها، هر متن چندین بار مطالعه شد تا مضامین در ذهن محقق نقش ببندد. علاوه بر این، از یک نفر همکار آشنا به روششناسی مطالعاتکیفی و فرآیند کدگذاری و برداشتهای متنی نظرخواهی و مشورت گرفتهشد، کدگذاری چند مصاحبه با نظارت وی انجام شد و بعد از بررسی تایید شد. در نهایت متن مصاحبهها و تحلیلها و نتایج کدگذاریها در اختیار چند تن از مشارکتکنندگان در مصاحبهها قرار گرفت و از آنها خواسته شد هرگونه اصلاح، تغییر یا تعدیل ضروری را اعمال کنند. برای محاسبه پایایی دادهها از شاخص دو کدگذار28 استفاده شد، که این شاخص به درجهای اشاره دارد که دو یا چند کدگذار نتایج یکدیگر را تکرار کنند (خواستار، 1388)، برای این منظور از همکار پژوهش (کدگذار) درخواست شد تعداد سه مصاحبه را کدگذاری کرده و درصد توافق درون موضوعی که بعنوان شاخص پایایی تحلیل بکار میرود، از رابطه ذیل محاسبه شد.
جدول 1 . پایایی دوکدگذار
ردیف | عنوان مصاحبه | تعداد کل کدها | تعداد توافقات | تعداد عدمتوافقات | درصد پایایی بازآزمون |
1 | M4 | 29 | 13 | 3 | 89% |
2 | M7 | 30 | 14 | 2 | 93% |
3 | M11 | 27 | 12 | 3 | 88% |
کل | 86 | 39 | 8 | 90% | |
پایایی بین کدگذاران برای مصاحبههای انجامگرفته، برابر 90/0 بدست آمد. با توجه به اینکه میزان پایایی بیشتر از 60/0 است (هومن، 1384 : 228)؛ در نتیجه قابلیت اعتماد کدگذاریها مورد تایید است و میتوان ادعا کرد که مصاحبه، از پایایی خوبی برخوردار است. برای جمعآوری دادههای بخش کمی پژوهش، پس از شناسایی شاخصهای ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران، شاخصهای شناساییشده در جدولماتریسی بصورت پرسشنامهای با تکنیک مدلسازی ساختاری – تفسیری (ISM) تنظیم و در اختیار نمونهتحقیق قرارگرفت، پیشنهاد شدهاست حداقل از نظر 5 خبره استفاده شود (سوتی و همکاران29، 2010) و از آنها درخواست شد، درخصوص وجود رابطه بين شاخصهای شناساییشده، نگرش خود را بيان نمايند. روایی دادههای کمی نیز با استفاده نسبت رواییمحتوایی30 لاوشه31، 80/0 و پایایی دادهها از طریق ضریب آلفایکرونباخ 89/0 برآورد گردید. در ادامه، برای تجزیهوتحلیل دادههای کمی و تعیین روابط علی – معلولی عوامل، مراحل مدلسازی ساختاری – تفسیری (ISM) با بهرهگیری از نرمافزار Matalab2016a طی شد.
یافتههایتحقیق
بهمنظور ترسیم مدل ساختاری – تفسیری خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران، لازم بود که ابتدا شاخصهای موثر در این زمینه شناسایی شود. بدین منظور، پس از تحلیل و بررسی مضمون مصاحبهها، تعداد 116 مفهوماولیه استخراج شد، مفاهیماولیه در مرحله بعدی در 22 تمفرعی و این تمها در مرجله نهایی در 10 تماصلی مطابق جدول (2) دستهبندی شدند.
جدول 2. مضامین حاصل از مصاحبهها
تمهای فرعی | تمهای اصلی | کدهای باز | مصاحبه |
توسعهاستعداد | توسعه خلاقیت | افزایش روحیه کنجکاوی | P5, p6, p7, p10, p13, p16 |
توسعه تواناییهای خلاقانه | P4, p8, p11 | ||
افزایش تعهد در انجام کارها | P1, p3, p6, p8, p9, p10, p14, p16 | ||
افزایش شهامت در ارائه ایدههای جدید | P1, p2, p4 | ||
داشتن انگیزه برای خلاقیت | P1, p3, p6, p8, p9, p10, p14, p16 | ||
ارتقای تفکرات و هیجانات مثبت | P5, p6, p7, p15 | ||
کاهش افکار منفی | P8, p12, p16 | ||
تقویت روحیه پرسشگری | P3, p7, p14 | ||
ارتقای ریسکپذیری | P3, p12, p17 | ||
ارتقای خیال پردازی | P2, p3, p13, p16 | ||
ارتقای نوآوری | ثبت افکار و ایدهها | P1, p2, p3, p4, p5, p6, p7, p8, p13, p15 | |
ترسیم نقشه ذهنی | P4, p13, p17 | ||
استقبال از طوفان مغزی | P5, p16, p17 | ||
باور وجود راهحلهای چندگانه برای مستئل | P7, p8, p11 | ||
توسعه مهارتهای عملی با رایانه | P5, p7 | ||
ارتقای مهارت در کاربرد رسانههای اجتماعی | P8, p16 | ||
تغییر عادات | ارتقای سبکزندگی | استراحت کافی | P2, p5, p17 |
تغذیه مناسب | P1, p9, p10, p14 | ||
تعیین برنامه ورزشی منظم | P1, p3, p7, p12, p16 | ||
تقویت ارتباطات اجتماعی | P5, p6, p13, p15 | ||
افزایش تیمکاری | P5, p6, p13, p15 | ||
تغییر نگرش | نیاز سنجی | درک احساس نیاز به نخبگی | P1, p3, P5, p6, p13, p15 |
آیندهنگری مناسب | P1, p8 | ||
تحلیل اتفاقات | P4, p14 | ||
برنامهریزی و اولویتبندی نیازها | P2, p4, p5, p6, P9, p12 | ||
موفقیتخواهی | مدیریتزمان در انجام کارها | P1, p2, p11, p17 | |
اشتیاق زیاد به شکوفایی و پیشرفت | P6, p7, p8 | ||
ارتقای استقلال عمل در انجام امور | P6, p14, p16 | ||
توسعه انعطافپذیری در انجام کارها | P1, p2, p3, p4, p7, p8,p16, p17 | ||
منابع انسانی | توسعه شایستگی | بکارگیری مدرسان متخصص | P1, p2, p3, p4, p6, p7, p8,p16, p17 |
شرکت معلمین و اساتید در سمینارها و جشنوارههای داخلی و خارجی در حوزه نخبهپروری | P2, p10, p11 | ||
شرکت معلمین و اساتید در دورههای آموزشی داخلی و خارجی در حوزه نخبهپروری | P2, p5, p6, p16 | ||
توسعه مهارتهای IT و ITC | P2, p5, p6, p16 | ||
جذب افراد نخبه | جذب نخبهها در زمینه مختلف برای آموزش در نظامآموزشی | P2, p4, p5, p6, p10, p16 | |
جذب نخبهها برای پستهای مدیرتی و سرپرستی واحدهای آموزشی | P2, p4, p5, p6, p10, p16 | ||
جذب افراد نخبه و با شرایطکاری بصورت شناور و دورکاری | P2, p4, p5, p6, p10, p16 | ||
توسعه تعامل | شبکه ارتباطی | ارتباط با افراد نخبه | P2, p4, p5, p6 |
تعامل با مراکز پژوهشی | P2, p4, p5, p6 | ||
ارتباط با سازمانهای مرتبط با امور نخبگان مثل بنیاد ملی نخبگان | P1, p12 | ||
عضویت در شبکههایاجتماعی فعال نخبهها در حوزههای مختلف | P1, p12, p15 | ||
توسعه تعامل بین نخبهها | P1, p2 | ||
مشارکتپذیری | ارتقای تیمکاری در راستای نخبهپروری | P1, p2, p17 | |
افزایش تعاملات بین اعضای تیم | P1, p2, p4 | ||
حمایت از مشارکت بین اعضای تیم در راستای نخبهپروری | P1 | ||
مشارکت در اتخاذ سیاستها و تصمیمهای در راستای حمایت از نخبهها | P1, p4 | ||
توسعه زیرساخت | قانونی | حذف قوانین دست و پا گیر در زمینه نخبهپروری | P8, p10 |
تدوین قوانین حمایت از مالکیت فکری دانشآموزان و دانشجویان | P2, p5, p6, p10 | ||
تدوین و اعمال قوانین، مقرراتی و سیاستهای حمایتی از سوی دولت بـه منظـور تشـویق و الزام بخشی دولتی و خصوصی برای پشـتیبانی از نخبهها | P1, p10 | ||
شفاف سازی قوانین و آیین نامه های تسهیل‌گر رشد نخبهپروری | P9, p13 | ||
تجهیزات | برخورداری مراکز آموزشی از آزمایشگاه‌ها، کارگاهها، وسایل و ابزارآلات | P5, p6, p7, p16, p17 | |
بهرهگیری از فناوری‌های نوین در مراکز آموزشی نظیر اینترنت، رایانه | P3, p8, p12, p14, p15, p16 | ||
ایجاد و توسعه پارک های علم و فناوری و مراکز رشد در نخبهها | P3, p8, p12, p14, p15, p16 | ||
تقویت پارکهای علم و فنآوری در مراکز آموزشی | P3, p8, p12, p14, p15, p16 | ||
اطلاعاتی | مدیریت اثربخش دفاتر انتقال دانش در راستای نخبهپروری | P2, p11 | |
دسترسی به منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای نخبهها | P10, p12 | ||
ایجاد سیستم اطلاعاتی ثبت ایدههای نخبهها در نظامآموزشی | P8, p15 | ||
ثبت ویژگیها و قابلیت ویژه نخبهها در پایگاه داده مخصوص | P11, p15 | ||
مدیریت حمایتی | مالی | ارائه تسهیلات مختلف به نخبهها | P1, p13 |
ایجاد جایگاه مشخص برای نخبهپروری در منابع مالی نظامآموزشی و مراکز آموزشی | P1, p2, p3, p4, p8, p9, p10, p11, p12 | ||
اعطای تسهیلاتی بانکی به نخبهها | P1, p2, p3, p4, p8, p9, p10, p11, p12 | ||
معافیت‌های مالیاتی به منظور ایجاد انگیزه در نخبهها | P1, p2, p3, p4, p8, p9, p10, p11 | ||
حمایت مادی از پژوهشها و ایدههای نخبهها | P1, p2, p3, p4, p8, p9, | ||
سیاستهای تشویقی | اعطای امتیازهای ویژه به نخبهها | P1 | |
ارائه تمهیدات برای جهش در پایههای تحصیلی | P10, p11 | ||
ایجاد نظام تشویقی نخبهها | P4, p5, p16 | ||
تشویق و ترغیب فراگیران در نظامآموزشی در راستای نخبهپروری | P11,P14 | ||
تصویب قوانین مشوق در زمینه نخیهپروری | P2, p3, p10, p14 | ||
پیاده سازی نظام پاداش مبتنی بر عملکرد نخبهها و نخبهپروری در نظامآموزشی | P2, p3, p10, p14 | ||
برنامهها مدیریتی مراکز آموزشی | مدیریت منعطف در نظامآموزشی کشور | P11,P16 | |
ایجاد مراکزآموزشی ویژه برای نخبگان | P1, p2, p3, p4, p8, p9, p10, p11, p12 | ||
تغییر برنامههای بلند مدت و چشماندازهای دانشگاه در راستای نخبهپروری | P1, p2, p3, p4,p7, p8, p9, p10, p11, p12, p14 | ||
حمایت از طرحهای پژوهشی نخبهها | P6, p7, p16, p17 | ||
ایجاد نظام حمایتی از افراد نخبه در مراکز آموزشی | P1, p2, p3, p4, p8, p9, p10 | ||
حمایت و استقبال از تفکر انتقادی نخبهها | P1, p2, p3, p4, p8 | ||
استقبال از طرحها و برنامههای نخبهها در زمینه نخبهپروری | P1, p2, p3, p4, p8, p9, p10, p11, p12 | ||
تغییر محتوا درسی | گستردگی مطالب | ارائه مطالب گسترده و فراتر از مطالب درسی به نخبهها | p4, p8, p9, p10, p11, p12 |
ارائه روشهای مختلف حل مسائل | p2, p3, p4, p8, p9, p10, p11, p12 | ||
ارائه مطالب مرتبط خارج از کتاب به نخبهها | p3, p4, p8, p9, p10, p11, p12 | ||
ارائه مطالب پیچیده | P6, p7, p16, p17 | ||
حمایت و استقبال از ایدهها و نظرات نخبههای فراتر از محدوده تدریس | P1, p2, p3, p4,p7, p8, p9, p10, p11, p12, p14, p15, p16, p17 | ||
غنیسازی | ارائه فعالیتهای فوقبرنامه | P1, p2, p3, p4,p7, p8, p9, p10, p11, p12, p14, p15, p16, p17 | |
ارائه مطالب خارج از کلاس | P1, p2, p3, p4,p7, p8, p9, p10, p11, p12, p14, p15, p16, p17 | ||
بکارگیری رایانه و وسایل آموزشی برای تدریس | P1, p2, p3, p4,p7, p8, p11, p12, p14, p15, p16, | ||
انجام آزمایشهای مرتبط | P1, p2, p3, p4,p7, p8, p9, p10, p11, p12, p14, p16, p17 | ||
بازدیدها و گردشهای عملی | p3, p4,p7, p8, p9, p10, p11, p12, p14, p15 | ||
برگزاری کلاسها به سبک دانشآموزمحوری | p8, p9, p10, p12, p14, p15, p16, p17 | ||
روش تدریس | ارائه تدریس نمایشی مطالب | p3, p4,p7, p8, p10, p11, p15, p16, p17 | |
توجه به آموزش پژوهشمحور به نخبهها | p4,p7, p8, p9, p10, p11, p12, p14, p15, p16, p17 | ||
ایجاد فضای پرسش و پاسخ در کلاس | p2, p3, p4,p11, p12, p14, p15, p16, p17 | ||
اشتراکگذاری مطالب و توسعه تیمکاری در کلاس | p3, p4,p7, p8, p9, p10, p12, p14, p15, p16, p17 | ||
ایجاد فضای بارش فکری برای فراگیران | P1, p2, p3, p4,p7, p8, p9, p10, p11, p12, p14, p15 | ||
تجزیه و تحلیل مطالب | P1, p2, p3, p4,p7, p8, p9, p10, p11, p12, p14, p15 | ||
توجه به تفاوتهای فردی | P1, p2, p3, p4,p7, p8, p9, p10, p11, p12, p14, p15, p16, p17 | ||
ارزشیابی مستمر از مطلب ارائه شده | P1, p2, p3, p4, p10, p11, p12, p14, p15 | ||
انگیزش | ارتقای اعتماد | ارتقای حمایت از ایدههای نخبهها | P1, p2, p3, p4,p7, p8, p9, p10, p11, p12, p14, p15, p16, p17 |
افزایش اعتماد به ایدههای نخبهها توسط مدیران | P1, p2, p3, p4,p7, p8, p9, p10, p11, p12, p14, p15, p16, p17 | ||
افزایش باورپذیری در نخبهها | P1, p2, p3, p4,p7,p12, p14, p15, p16, p17 | ||
ایجاد انگیزه در بین مدرسان و نخبهها | P1, p2, p3, p4,p12, p14, p15, p16, p17 | ||
تغیر نگرش مدرسان و فراگیران نسبت به نخبهپروری | P1, p2, p3, p4,p7, p8, p9, p10, p11, p12, p14, p15, p16, p17 | ||
الگوبرداری | الگو برداری از کشورهای پیشرفته در زمینه نخبهپروری | p4,p7, p8, p9, p10, p11, p12, p14, p15, p16, p17 | |
الگو برداری از نخبهها | P1, p2, p4, p5, p12, p15, p17 | ||
دعوت از نخبهها در حوزههای مختلف | P1, p2, p4, p5, p6, p7, p8, p10, p12, p15, p17 | ||
برنامههای راهبردی | تعیین اهداف | تدوین برنامهها و دروس آموزشی در راستای نخبهپروری | P1, p2, p4, p5, p8, p10, p12, p15, p17 |
ایجاد و حمایت از شرکتهای دانشبنیان | P1, p2, p4, p5, p8, p10, p12, p15, p17 | ||
سیاستها و تصمیمهای دولت در راستای حمایت از نخبهها | P1, p2, p4, p5, p8, p10, p12, p15, p17 | ||
ایجاد سازوکاری جهت نخبهپروری در نظامآموزشی | P1, p9, p10, p11, p13, p15, p16 | ||
تدوین برنامه های استراتژیک از سوی سیاستگذاران در ارتباط با نخبهپروری | p9, p10, p11, p13p | ||
حمایت از ایدهها | ایجاد ارتباط نزدیک بین نخبهها و بازار | P1, p9, p10, p11, p13 | |
بازاررسانی ایدههای نخبهها | P1, p9, p10, p11, p13p p15, p16 | ||
ارتقای بازاریابی ایدههای ارائهشده توسط نخبهها | P1, p9, p10, p11, p15, p16 | ||
آگاهی بخشی در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی از پیامدهای مثبت نخبهپروری | p9, p10, p11, p13p p15, p16 | ||
تدوین برنامههای ترویجی و اطلاع‌رسانی منسجم و هدفمند | P1,p9,p10 | ||
آگاهی‌های عمومی و معرفی ایدههای نخبهها | P9, p10 | ||
ایجاد ارتباط بین صنایع و نخبهها | P9, p10 | ||
حمایت بخشخصوصی از نخبهها و ایدههای آنها | P12, p13, p14 |
پس ازشناسایی عوامل اثرگذار (10 شاخص)، ماتریس خودتعاملی32 (SSIM)، 10*10 تنظیم و از پاسخدهندهها خواسته شد تا با نمادهای (A, V, O, X) نوع ارتباطات دوبهدوی عاملها را مشخص کنند که در نهایت ماتریس خودتعاملی ایجاد شود، به ازای هر «i , j» ارتباط میان دو عامل در چارچوب بررسی زیر است : V(عامل i بر j تاثیر دارد)، A(عامل j بر i تاثیر دارد)، X (رابطه دوسویه) و o (نبود رابطه).
جدول 3 . ماتریس خودتعاملی (SSIM) شاخصهای خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران
J i | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
1. توسعهاستعداد |
| O | V | A | A | V | O | V | V | O |
2. تغییر عادات |
|
| O | O | V | V | O | V | O | V |
3. تغییر نگرش |
|
|
| O | A | A | A | A | A | A |
4. منابعانسانی |
|
|
|
| V | V | O | O | O | V |
5. توسعه تعامل |
|
|
|
|
| X | A | V | X | X |
6. توسعه زیرساخت |
|
|
|
|
|
| O | V | O | V |
7. مدیریتحمایتی |
|
|
|
|
|
|
| V | X | X |
8. تغییر محتوایدرسی |
|
|
|
|
|
|
|
| A | V |
9. انگیزش |
|
|
|
|
|
|
|
|
| X |
10. برنامههای راهبردی |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
در ادامه با تبدیل نمادهای ماتریس خودتعاملی (SSIM) برحسب قواعد به اعداد صفر و یک میتوان به ماتریسدسترسی33 (RM) دست پیدا کرد. برای این منظور، چنانچه تقاطع شاخص (i و j) در ماتریس (SSIM) برابر با V بود، در ماتریسدسترسی، (j و i) تبدیل به یک و (i و j) برابر صفر میشود. اگر (j و i) در ماتریس (SSIM) برابر با A باشد، در ماتریسدسترسی، (j و i) برابر با صفر و (i و j) برابر یک میشود. چنانچه (j و i) در ماتریس (SSIM) برابر با X باشد، در ماتریسدسترسی، (j و i) و (i و j) به یک تبدیل میشود. اگر (j و i) در ماتریس (SSIM) برابر با O وارد شود، در ماتریسدسترسی، (j و i) و (i و j) صفر میشود. همچنین، با در نظر گرفتن رابطهتسري، ماتريس دسترسينهايي براي شاخصها بدست آمد و ماتريس دسترسياوليه، سازگار شد. به اين ترتيب برخي از عناصر صفر تبديل به 1 شدند که بصورت (*1) نشان داده شدهاست، یعنی اگر شاخص A با شاخص B و شاخص B هم با شاخص C رابطه داشته باشد، آنگاه شاخص A هم با شاخص C رابطه دارد (جدول 4).
جدول 4 . ماتریس دسترسی اولیه و نهایی شاخصهای خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران
J i | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | قدرت نفوذ |
1. توسعه استعداد | 1 | 0 | 1 | 0 | 1 | 1 | *1 | 1 | 1 | *1 | 8 |
2. تغییر عادات | 0 | 1 | *1 | 0 | 1 | 1 | *1 | 1 | *1 | 1 | 8 |
3. تغییر نگرش | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
4. منابعانسانی | 1 | 0 | *1 | 1 | 1 | 1 | *1 | *1 | *1 | 1 | 9 |
5. توسعه تعامل | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 | 1 | *1 | 1 | 1 | 1 | 7 |
6. توسعه زیرساخت | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 | 1 | *1 | 1 | *1 | 1 | 7 |
7. مدیریتحمایتی | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 | *1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 7 |
8. تغییر محتوایدرسی | 0 | 0 | 1 | 0 | *1 | 0 | *1 | 1 | *1 | 1 | 6 |
9. انگیزش | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 | *1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 7 |
10. برنامههای راهبردی | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 | *1 | 1 | *1 | 1 | 1 | 7 |
میزان وابستگی | 2 | 1 | 10 | 1 | 9 | 8 | 9 | 9 | 9 | 9 | 1 |
براي تعیین روابط و سطحبندي شاخصها، باید مجموعه خروجیها و مجموعه وروديها را براي هر شاخص از ماتریس دستیابینهایی استخراج نمود، مجموعه خروجیها شامل خود شاخص و شاخصهایی که از آن تأثیر میپذیرند و مجموعه وروديها شامل خود شاخص و شاخصهایی که بر آن تأثیر میگذارند است. پس از تعیین مجموعههاي ورودي و خروجی، اشتراك این مجموعهها براي هر یک از شاخصها تعیین میشود. از این طریق، مجموعه مشترك براي هر شاخص بدست میآید، شاخصهایی که مجموعه خروجی و مشترك آنها کاملاً مشابه باشند، در بالاترین سطح از سلسلهمراتب مدل ساختاري - تفسیري قرار میگیرند. بهمنظور یافتن اجزاي تشکیلدهنده سطح بعدي سیستم، اجزاي بالاترین سطح آن در محاسبات جدول مربوط حذف میشود و عملیات مربوط به تعیین اجزاي سطح بعدي مانند روش تعیین اجزاي بالاترین سطح انجام میشود؛ این عملیات تا آنجا تکرار میشود که اجزاي تشکیلدهنده کلیه سطوح سیستم مشخص شوند (جدول 5).
جدول 5. تعیین سطوح شاخصهای خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران
عامل | مجموعه ورودی | مجموعه خروجی | مشترک | سطح |
1 | 1-4 | 1-5-6-7-8-9-10 | 1 | چهارم |
2 | 2 | 2-3-5-6-7-8-9-10 | 2 | چهارم |
3 | 1-2-3-4-5-6-7-8-9-10 | 3 | 3 | اول |
4 | 4 | 1-3-4-5-6-7-8-9-10 | 4 | پنجم |
5 | 1-2-4-5-6-7-8-9-10 | 3-5-6-7-8-9-10 | 5-6-7-8-9-10 | دوم |
6 | 1-2-4-5-6-7-9-10 | 3-5-6-7-8-9-10 | 5-6-7-9-10 | سوم |
7 | 1-2-4-5-6-7-8-9-10 | 3-5-6-7-8-9-10 | 5-6-7-8-9-10 | دوم |
8 | 1-2-4-5-6-7-8-9-10 | 3-5-7-8-9-10 | 5-7-8-9-10 | دوم |
9 | 1-2-4-5-6-7-8-9-10 | 3-5-6-7-8-9-10 | 5-6-7-8-9-10 | دوم |
10 | 1-2-4-5-6-7-8-9-10 | 3-5-6-7-8-9-10 | 5-6-7-8-9-10 | دوم |
ازآنجاکه در این پژوهش خروجیها و اشتراک معیارها پنجبار برابر شد، مدل ساختاری – تفسیری پژوهش نیز در پنج سطح ارائه شدهاست. شاخص «توسعه استعداد» در سطح اول قرار گرفت، بطوریکه این شاخص در سلسلهمراتب مدل ساختاری – تفسیری شاخصهای خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران در بالاترین موقعیت قرار دارد، بدین معنی که بر هیچ یک از شاخصها تاثیرگذار نیست بلکه از همه آنها تاثیر میپذیرد، شاخص «برنامههایراهبردی» در سطح ششم بر سایر شاخصهای خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی در ایران تاثیر میگذارد.
شکل1. مدل ساختاری – تفسیری شاخصهای خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران
با توجه به يافتههاي حاصل از ماتريس دسترسينهايي در مدلسازي ساختاري - تفسيري، قدرتنفوذ و وابستگي عوامل مطابق جدول (6) محاسبه شد. عوامل با توجه به قدرتنفوذ و وابستگی، در چهار سطح خودمختار (قدرتنفوذ پایین، وابستگی پایین)، وابسته (قدرتنفوذ پایین، وابستگی بالا)، پیوندی (قدرتنفوذ بالا، وابستگی بالا) و نفوذی (قدرتنفوذ بالا، وابستگی پایین) دستهبندی شدند (راوی و همکاران34، 2005).
جدول 6 . قدرت نفوذ و وابستگی شاخصهای خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران
عامل | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
قدرت نفوذ | 8 | 8 | 1 | 9 | 7 | 7 | 7 | 6 | 7 | 7 |
وابستگی | 2 | 1 | 10 | 1 | 9 | 8 | 9 | 9 | 9 | 9 |
مطابق شکل (3)، 10 شاخص شناساییشده موثر بر خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران در سه دسته وابسته، متصل و مستقل قرار گرفتند و هیچکدام از شاخصها در گروه خودمختار قرار نگرفتند، این نشاندهنده اهمیت شاخصهای شناساییشده است. همچنین، شاخصهای (منابعانسانی، تغییرمحتوایدرسی، انگیزش، توسعهتعامل، تغییر نگرش، تغییر عادات) در دسته متصل هستند که از شدت نفوذ و وابستگی بالایی برخوردارند و بعنوان شاخصهای کلیدی شناسایی شدند که هرگونه تغییر در هریک از آنها موجب تغییر در سایر عوامل میشود.
| متصل |
|
|
|
| نفوذی |
| قدرت نفوذ | ||
|
|
|
|
|
|
|
|
| 4 | |
|
|
|
|
|
|
|
| 1 | 2 | |
| ،9،7،5 10 | 6 |
|
|
|
|
|
|
| |
| 8 |
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
3 | وابسته |
|
|
|
| خودمختار |
| |||
وابستگی | ||||||||||
شکل 2. نمودار وابستگی و قدرتنفوذ شاخصها
بحث و نتیجهگیری
هدف این پژوهش تدوین مدل ساختاري- تفسیري شاخصهای خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران بود و با انجام مصاحبههایی با خبرگان تحقیق، یافتههایی بدست آمد که در ادامه مورد بحث قرار میگیرد؛ یافتهها نشان داد 10 شاخص اصلی بر خطمشیگذاری نخبهپروری در نظامآموزشی ایران اثر دارد، که براساس مدل ساختاري- تفسیري (ISM)، عوامل شناساییشده در پنج سطح طبقهبندي شدند و بیانگر این است که سطوح پایینتر، بر روي سطوح بالاتر تأثیرگذاري بیشتري دارند، از اینرو، تفسیر یافتهها نیز براساس اهمیت و سطوح آنها از سطح پنجم به سطح یک مورد بحث قرار میگیرند.
اولین و مهمترین شاخص شناساییشده خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران، شاخص برنامههایراهبردی بود که بعنوان شاخص اصلی و زیربنایی و تاثیرگذار بر سایر شاخصهای خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران بشمار میآید که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد، این نتایج با یافتههای پژوهش خالویی و همکاران (2022)، هاوارد و همکاران (2020) و ذبیحی و همکاران (1401) همسو میباشد؛ در تبیین این نتایج میتوان اینگونه بیان کرد،
برنامهریزیراهبردی یکی از راه‌های کنترل آینده است که مقصد سازمان را تعیین میکند و جهت همه فعالیت‌ها را به‌سوی آن مقصد هماهنگ می‌سازد. برنامهریزی راهبردی، با نشان دادن مقصد و جهت‌گیری به‌سوی دورنمای ترسیم شده، در واقع چراغ راهنما برای مدیرانی است که در جست‌وجوی روشهای جدید در زمینه مدیریت دورنگر هستند (دو و همکاران35، 2022). امروزه برنامهریزیراهبردی در نظام‌های آموزشی کشورها بعنوان رویکردی موفق شناخته شدهاست بطوریکه کاربرد برنامهریزیراهبردی در نظام‌های آموزشی امکان میدهد که برنامهریزان به‌صورت «فراکنشی» و نه «واکنشی» به استقبال آینده بروند (یزدانپناه و سلطانی، 1393). درواقع، برنامهريزيراهبردی در راستای خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی اهداف همه فعاليتها و تلاشهاي گروهي را تعيين ميكند و نحوه دستيابي به آن اهداف را طرحريزي ميكند تا مديران بتوانند تشخيص دهند كه بايد از چه ساختارسازماني استفاده كنند و براي هر منصب چه نوع كاركناني را با چه تخصصهايي بكار گيرند و كدام سبك هدايت و سرپرستي را مورد استفاده قرار دهد بنابراين ميتوان گفت در واقع برنامهريزي شالوده مديريت بهویژه در نظامآموزشی است.
نتایج پژوهش حاکی از آن بود، شاخصهای مدیریتحمایتی و توسعه زیرساختها در سطحچهارم مدل خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی قرار دارد، یافتههای این بخش با نتایج تحقیق سایمیستر (2012)، مهرعلیان (1398) و کاظمی و همکاران (1401) همخوانی دارد؛ در تایید این نتایج میتوان گفت، در دنیایرقابتی کنونی مدیران از ابزار توسعه زیرساختار برای دستیابی به اهداف از‌بین بردن عدم کفایتسازمان، افزایش بهرهوری، تغییر و انطباق بیشتر با فعالیتهای جدید و استفاده از تمام تخصص‌ها و توانایی‌ها، سازماندهی خلاقانه با هدف رهایی از فعالیت ممنوع‌شده یا زیانده، گسترش فعالیت‌ها، تمرکز در مدیریت منابع و تفکیک مسئولیت‌های واحدها و افراد بهره میگیرند (اریکسون و جنگ36، 2021). از طرفی، نخبگان، درصد بسیار کمی از جامعه را تشکیل میدهند که استعدادهای برتر محسوب شده و افرادی با زایشهای جدید فکری هستند که میتوانند در سطوح مختلف نوآوری ایجاد کنند و ثروتهای بسیار عظیم و کارساز هر مملکت محسوب میشوند که از مهمترین نکات بهرهبرداری از این ثروتهای استعدادی، شناخت و راهگشایی این قشر، توسط مدیران آن جامعه میباشد که با نهادینه کردن این استعدادها در بخشهای مختلف کشور و با شناخت و قراردادن فرصتهای مناسب دراختیار آنها بتوان، در راه پیشرفت و توسعه پایدار کشور بهره کافی در منافع ملی استفاده نمود و با در اختیار گرفتن نخبگان و اعتماد به آنها از فرصت سوزیها جلوگیری شود و از ناامیدی و فرار این استعدادها جلوگیری بعمل آید (واترز37، 2018). درواقع، در هزاره سوم که جوامع با سرعت چشمگیری در حال پیشرفت و توسعه میباشند حضور نخبگان در عرصههای علمی و صنعتی و ساخت و تولید دانشهای زیربنایی میتواند بسیار موثر باشد، استفاده از قابلیتهای این گروه در قالب کارآفرینی و حمایت از آنان میتواند در ایجاد و تقویت انگیزه آنان در جهت ارتقاء و پیشرفت کشور تاثیرگذار باشد که احقاق این امر نیاز به وجود مدیران با استعداد در زمینه شناخت نخبگان و دادن میدان و فرصت به این افراد در زمینههای مختلف استعدادی آنها میباشد چراکه خواستگاه این نخبهها در حوزه نظامآموزشی میباشد.
یکى از اصولى که باید در تهیه و تدوین مواد و محتواى آموزشى رعایت شود، هماهنگى با میزان درک و فهم مخاطب است، در صورتى که مباحث و مطالب آموزشى در سطح بالاتر و یا پایین تر از توان ذهنى فراگیر تنظیم شوند مسائل و مشکلاتى به بار مىآورند. جامعه بشری به سرعت در حال تغییر است و دانشها و علوم نیز به سرعت دگرگون میشوند و همپایی مردم با پیشرفتهای روز دنیا امری اساسی تلقی میشود، نظامهایآموزشی همواره خود را با تغییر و تحولات جدید در علوم و تکنولوژی و نیازهای زندگی انسان هماهنگ ساخته و با ارائه رویکردها و الگوهای آموزشی مناسب خود را با این تغییرات وفق میدهند (کیایجمالی و همکاران، 1397). بر این پایه، نظامهایآموزشی نسبت به تمام حوزههای دانش بهویژه نخبهپروری در این حوزه احساس مسئولیت کرده و به فعلیت بخشیدن به کلیه توانائیهای بالقوه این افراد اهتمام میورزند. از این رو هر چه نظامهایآموزشی قویتر باشند، تولید علم، نظریهپردازی، بسط نظری و بومیسازی سریعتر اتفاق میافتد، بیتردید ظهور نوآوریهایآموزشی جدید به ویژه نوآوری در حوزه برنامههایدرسی به تحولی گسترده در نظامآموزشی خواهد انجامید. بدون شک، نوآوری و تغییر در برنامههایدرسی در حال حاضر بعنوان یکی از بهترین ابزارهای تعلیم و تربیت مدرن در سطح جهان مطرح است (واش38، 2016). در راستای تایید مطالب فوق، یافتههای تحقیق نشان داد که شاخص تغییرمحتوایدرسی از عوامل موثر بر خطمشیگذاری ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران محسوب میشوند و در سطحسوم مدل پژوهش قرار گرفت و با نتایج پژوهشهای پراسر (2018)، خالویی و همکاران (2022)، ذبیحی و قادری (1401) و کاظمی و همکاران (1401) مطابقت دارد.
شاخصها تغییرنگرش، تغییرعادات، منابعانسانی، توسعهتعامل و انگیزش در راستای آیندهنگری و شکوفایی استعداد و پیشرفت نخبگان تاثیر بسزایی در ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی ایران دارد و این شاخصها در سطحدوم مدل این پژوهش قرار گرفت همچنین اهمیت این شاخصها در یافتههای تحقیق پراسر (2018)، مهرعلیان (1398)، ذبیحی و قادری (1401) و کاظمی و همکاران (1401) نشان داده شدهاست. در تبیین این نتایج میتوان اینگونه بیان کرد، امید به زندگی بهتر و آیندهنگری احساس وجد و نشاط را در بر میگیرد و هنگامی تجربه میشود که فرد آینده بهتری را فراسوی چشمان خود انتظار داشته باشد و مطابق نظریه اسنایدر39 در این زمینه، امید و آیندهنگری مشتمل بر دو مفهوم طراحی گذرگاههایی به سوی اهداف مطلوب بهرغم موانع موجود و عامل انگیزش لازم درجهت استفاده بهینه از امید و آیندهنگری است که در سایه این دو مفهوم، فرد درک روشنی از اهداف ارزشمند خود بدست آورد و سپس توانایی تولید راهبرد در راستای دستیابی به این اهداف را داشته باشد که قدرت اراده، قدرت راهیابی و تشخیص موانع لازمه اینکار است (اسنایدر، 2000). از طرفی، با توجه به نظریه یادگیریاجتماعی40، باندورا41 براین باور است که یادگیری افراد از طریق مشاهده، تقلید و مدلسازی رخ میدهد (باندورا، 1978)، بر این اساس نخبهپروری در نظامآموزشی را میتوان بر پایه این نظریه براساس الگوبرداری تبیین نمود، یافتههای تحقیق نشان داد، استخدام نخبهها در مراکز آموزشی و همچنین الگوبرداری از سایر کشورها در زمینه نخبهپروری میتواند نقش بسزایی در این زمینه داشته باشد. همچنین، برای بهبود رفتار منابعانسانی در مراکز آموزشی در راستای ارتقای نخبهپروری باید عوامل تأثیرگذار بر آن را شناسایی کرد، بدین منظور باید استراتژیهای لازم برای بهبود کمیت و کیفیت رفتار منابعانسانی شناسایی شود و در جهت بهبود آن تلاش نمود، رفتار منابعانسانی ارتباط مثبتی با نوع کار، نگرش، انگیزش، توانایی و کیفیت ابعاد زندگی آنها دارد سطوح بالای کیفیت ابعاد زندگی افراد و ادراک آنها از سیستم پاداشدهی، حقوق و دستمزد منجر به انگیزش، رضایت شغلی، تعهد و بهرهوری بالاتر خواهد شد (خلیلپور و همکاران، 1400).
شاخص توسعهاستعداد در سطحاول مدل پژوهش قرار دارد بطوریکه این شاخص تحت تاثیر عوامل دیگر موثر بر ارتقای نخبهپروری در نظامآموزشی قرار گرفتهاست، به این نتایج در پژوهش خالویی و همکاران (2022) و کاظمی و همکاران (1401) نیز اشاره شدهاست. در عصری که کتابهایدرسی به سرعت کهنه میشوند خلاقیت و نوآوری دائما تجربه میشوند، اهدافنهایی و کلی تعلیم و تربیت ناگزیر باید تغییر یابد؛ بعبارت دیگر، روشهای سنتی تدریس و یادگیری یعنی جایگاه منفعل فراگیران در محیطهایآموزشی و تکیه بر پرکردن ذهن از اطلاعات، دیگر جوابگوی نیازهای تربیتی نسل حاضر و آینده نخواهد بود. برای تربیت صحیح فراگیران نیاز است تا آنها آزادانه، خلاقانه، نقادانه و علمی بیندیشند و برنامههایمدارس، دانشگاهها و مراکزآموزشی باید نظمفکری در فراگیران ایجاد کنند و چنان سازماندهی شوند که آنان را افرادی خلاق و نوآور بار آورد. به همین منظور، برنامهریزان و سیاستگذاران نظامآموزشی باید درصدد حمایت و استفاده بهینه از ظرفیتهای افراد مستعد و نخبه در راستای دستیابی به چشماندازهای تعیینشده در این حوزه باشند، بطور مسلم در نظامآموزشی دستیابی به این اهداف میسر نخواهد شد مگر اینکه نیرویانسانی فعال، باانگیزه و خلاق و نوآور داشته باشند (کوثری و همکاران، 1393). در تایید این موضوع یافتههای پژوهش حاکی از آن است، زندگی پیچیده امروزی، هرلحظه در حال نوشدن است و خلاقیت و نوآوری، ضرورت استمرار زندگیفعال است. انسان برای خلق نشاط و پویایی در زندگی، نیازمند نوآوری و ابتکار است، تا انگیزه تنوعطلبی خود را ارضا کند و زمینه شکوفائی استعدادها و تواناییهای خویش را فراهم سازد. جامعهانسانی برای زندهماندن و گریز از مرکز و ایستایی به تحول و نوآوری نیاز دارد. از اینرو، نظامآموزشی وظیفه فراهم آوردن زمینه رشد و پرورش خلاقیت و نوآوری و همچنین استفاده صحیح و جهتدار از استعدادها و تواناییهای افراد در زمینه نخبهپروری را بعنوان امری مهم به عهده دارند که این خود زمینه ساز توسعه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی در جامعه است.بصورت جمعبندی و نتیجهگیری کلی از نتایج پژوهش میتوان اینگونه بیانکرد، اهمیت و ضرورت توجه خاص به تعلیم و تربیت نخبگان در راستای نخبهپروری در نظامآموزشی کشور بر کسى پوشیده نیست، فراگیران سرآمد نیازها و استعدادهاى سرشارى دارند که در قالب برنامههاىآموزشى مدارس و کلاسهاى عادى برآورده نمىشوند و به درستى پرورش نمىیابند. از اینرو، این نوع برنامهها باید دست خوش تغییر قرار گیرند به همین منظور پیشنهادهایی در این زمینه ارائه شد :
[1] . Human capital
[2] . Nam
[3] . Organisation for Economic Co-Operation and Development
[4] . Elite
[5] . Elite-Training
[6] . World Bank
[7] . Bezodis & et al
[8] . Chubik & Zamyatina
[9] . Sutoris
[10] . Freire & Aleman
[11] . Prosser
[12] . Policy
[13] .Valdez & et al
[14] . Howard & et al
[15] . Simister
[16] . TIMSS
[17] . PIRLS
[18] . Policy process
[19] . Qualitative-Quntititve Mixed
[20] . Sequential-Exploratory Mixed Methods Design
[21] . Thematic analysis
[22] . Braun & Clarke
[23] . Interpretive structural model
[24] . Purposeful Sampling
[25] . Snowball sampling
[26] . Peer debriefing
[27] . Member checking
[28] . Intercoder reliability
[29] . Soti & et al
[30] . Content Validity Ratio
[31] . Lawshe
[32] . Structural Self-Interaction Matrix
[33] . Reachability Matrix
[34] . Ravi & et al
[35] . Du & et al
[36] . Eriksson & Kjeang
[37] . Waters
[38] .Walsh
[39] . Snyder
[40] . Social Learning Theory
[41] . Bandura
1. استعدادیابی و شناسایی نخبهها
2. توجه به تفاوتهایفردی
3. تدوین نظام جامع نخبهپروری در نظامآموزشی کشور
4. تصویب امتیازهای حمایتی از نخیهها
5. ارائه امکانات و تجهیزات ویژه در راستای نخبهپروری در نظامآموزشی
6. جلب اعتماد نخبهها در نظامآموزشی
7. تغییر محیطهایآموزشی
8. تغییر روشتدریس (دانشآموز محوری)
9. ایجاد مدارس ویژه
10. ارائه مطالب عمیقتر و وسیعتر با توجه به تواناییهای فراگیران
11. ایجاد شتاب در برنامههایآموزشی
Reference
1. Abedi Jafari, H , Salmani, D & Radmand, M (2010). Evaluating Human Resource Requirements of the Fifth Development Plan: A Futures Study Approach. Strategy, 18(3), 345 364. [Persian]
2. Bandura, A. (1978). Social learning theory of aggression. Journal of communication, 28(3), 12-29.
3. Bezodis, I. N., Kerwin, D. G., Cooper, S. M., & Salo, A. I. (2018). Sprint running performance and technique changes in athletes during periodized training: an elite training group case study. International Journal of Sports Physiology and Performance, 13(6), 755-762.
4. Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
5. Chubik, P. S., & Zamyatina, O. M. (2013). Training Elite Specialists in Engineering and Technologies. In Proceedings of the 9th International CDIO Conference, on Engineering Leadership in Innovation and Design. Massachusetts Institute of Technology and Harvard University School of Engineering and Applied Sciences.(Cambridge, Massachusetts, USA.
6. Du, M., Zhang, X., & Mora, L. (2022). Strategic planning for smart city development: assessing spatial inequalities in the basic service provision of metropolitan cities. In Sustainable Smart City Transitions (pp. 113-132). Routledge.
7. Elite strategic document (2013). The country's strategic document on elite affairs, Secretariat of the Supreme Cultural Revolution Council. [Persian]
8. Eriksson, L., & Kjeang, A. (2021). Local organization for promoting energy efficiency—reform of local energy advice service in Sweden. Energy Efficiency, 14(1), 1-16.
9. Freire, J. A., & Alemán Jr, E. (2021). “Two schools within a school”: Elitism, divisiveness, and intra-racial gentrification in a dual language strand. Bilingual Research Journal, 44(2), 249-269.
10. Farhadi, R (2010). Old and new elitism, Political Review, 7(26), 53-67. [Persian]
11. Hashemi, A., & Ghasemi, Y. (2020). Doing a Research by Thematic Analysis: A Practical, Step-by-Step Guide for Learning and Teaching (Case Study: Music usage of M.A. Students at Ilam University), Ilam Culcure, 20(64.65), 7-33. [Persian]
12. Hooman,. HA. (2017). Research Methology in Behavioral Sciences (research foundations), 9st Edition, Organization of studying and compiling university books in Islamic and human sciences. [Persian]
13. Howard, A., Pine, J., Muench, W., & Peck, S. (2020). Securing eliteness: class strategies of an elite school in Chile. Globalisation, Societies and Education, 18(5), 564-577.
14. Jvadzadeh, P (2015). Social causes of migration of Iranian elites to American universities, Journal of Cultural Management, 9 (28), 112-94. [Persian]
15. Kousari, R., Niknami, M., Delavar, A., Arasteh, H. R., & Qorchian, N. Q. (2015). Presenting a Structural Model of Scientific Innovation for Members of Young Scholars and Elite Club on the Basis of Personal Factors. Journal of Innovation and Creativity in Human Science, 4(3), 159-189. [Persian]
16. khalilipour, H., Nadaf, M., & Sinaei, H. (2021). The Effect of Perception of Financial and Nonfinancial Performance Evaluative Measures on Motivation and Behavioral Outcomes Water and Wastewater Employees’s Motivation in Ahwaz. The Journal of Productivity, 15(3(58)Autumn), 209-243. [Persian]
17. Khastar, H. (2009). A Method for Calculating Coding Reliability in Qualitative Research Interviews. Methodology of Social Sciences and Humanities, 15(58), 161-174. [Persian]
18. Khodabakhshi, N., Amini Sabeg, Z. A., Hosseini, M. G., & Sadeh, E. (2017). The Construction and Personal Experience of Professors and Experts in Rural Cooperatives Policy on Successful Implementation of Rural Cooperative Policies in association with Resistance Economy. Community Development (Rural and Urban Communities), 9(1), 121-144. [Persian]
19. Kazemi, M., Moazami, M., & mohammadi moghadam, Y. (2022). Identifying the dimensions and components of the elitism process in elementary schools of Iran country. Educational Development of Judishapur, 13(0), 87-99. [Persian]
20. kiaee jamali, S. M., fathi vajargah, K., Moosapoor, N., & khorasani, A. (2018). The evolution of curriculum in Iran's higher education system. The Journal of New Thoughts on Education, 14(2), 41-76. [Persian]
21. Mack, E., Breit, M., Krischler, M., Gnas, J., & Preckel, F. (2021). Talent development in natural science in elementary school: A juxtaposition of research and practice. Teaching and Teacher Education, 104, 103366.
22. Mahale Khaloee M, NikpourA,Salajegheh S(2022). An optimal model for elitism and relevant factors affecting organizational effectiveness.Soc Determinants Health 8(1) : 1-12. [Persian]
23. Mehrahian, M (2019). Understanding the categories of elitism in Iranian organizations with a data-based approach, Naragh Branch University. [Persian]
24. Navidkia, A., vaezi, R., & ghorbanizaddeh, V. (2021). Analysis of the implementation of the document of fundamental change in education. Public Policy In Administration, 12(3), 13-30. [Persian]
25. Nam, B. H., Shin, Y. H., Jung, K. S., Kim, J., & Nam, S. (2019). Promoting knowledge economy, human capital, and dual careers of athletes: a critical approach to the Global Sports Talent Development Project in South Korea. International Journal of Sport Policy and Politics, 11(4), 607-624.
26. OECD (2019), The Economy of Well-being: Creating Opportunities for People’s Well-being and Economic Growth, Centre for Educational Research and Innovation.
27. Prosser, H. (2018). Elites go public? International Baccalaureate’s decolonising paradox in Ecuador. Elite education and internationalisation: From the early years to higher education, 229-245.
28. Shahriyari Pur, R (2016). Modeling the factors affecting the emigration of scientific elites from the higher education system and predicting their migration-acceptability using intelligent systems, PhD thesis, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Semnan University. [Persian]
29. Sepahvand, R. Vahdati, H. Esmaeili, M & RahimiAgdam, S (2016). Designing a Constant Competitive Advantage Model Based on Human Capital Competency in Insurance Industry, Human Resource Management Researches, 8(1), 179 – 208. [Persian]
30. Shahlaei, N (2016). Strategic Positioning and Identification of Key Factors Affecting the Recruitment of Elites in the Army of the Islamic Republic of Iran, A Research Quarterly in Military Management, 16(64). 1 – 25. [Persian]
31. School management growth magazine (2018). Rise and fall of Thames and Perils in Iran, 16(3), No. 118. [Persian]
32. Sutoris, P. (2018). Elitism and its challengers: Educational development ideology in postcolonial India through the prism of film, 1950–1970. International Journal of Educational Development, 60, 1-9.
33. Snyder, C. R., Ilardi, S. S., Cheavens, J., Michael, S. T., Yamhure, L., & Sympson, S. (2000). The role of hope in cognitive-behavior therapies. Cognitive therapy and Research, 24(6), 747-762.
34. Simister, J. (2011). Elitism and meritocracy in UK universities: the UK needs investment in its labour force. Higher Education Quarterly, 65(2), 113-144.
35. Soti, A., Shankar, R., & Kaushal, O. P. (2010). Modeling the enablers of Six Sigma using interpreting structural modeling. Journal of Modelling in Management., 3(9): 897-878.
36. Tabatabaee A, Hasani P, Mortazavi H, Tabatabaeichehr M. (2013) Strategies to enhance rigor in qualitative research. Journal of Khorasan University of Medical Sciences, 5 (3) :663-670. [Persian]
37. The World Bank. (2017). Migration and Remittances Data, Annual Remittances Data (updated as of Apr. 2018). Available at: http://www.worldbank.
38. Valdez, A. C., Kluge, J., & Ziefle, M. (2018). Elitism, trust, opinion leadership and politics in social protests in Germany. Energy Research & Social Science, 43, 132-143.
39. Walsh, J. (2016). Creating a modern educational system? International influence, domestic elites and the transformation of the Irish educational sector, 1950–1975. Essays in the history of Irish education, 235-266.
40. Waters, J. L. (2018). Elites. British Journal of sociology of Education, 39(3), 412-419.
41. Yazdanpanah, A & Soltani, O. (2014). Identification and analysis of relationship between strategic planning with flexibility ability and performance of higher education institutions: Shahid Beheshti University case, Qurterly Journal of Research and Planing in Higher Education, 20(3), 67-93. [Persian]
42. Zolfagharzadeh, M. M., Didari, M., & Hadavand, M. (2020). Typology of Actors' Mindset in Developing Elite-Selection and Elite-Training Policies: A Research Based on Q Methodology. Journal of Iranian Public Administration Studies, 3(1), 97-131. [Persian]
43. Zabihi, S & Gaderi, G (2022). The horizon of elitism of children and adolescents in schools and the pathology of elitism (the film "The Society of Dead Poets in the Bush of Vilfredo Pareto's Critique of Elitism"), Journal of New Developments in Psychology, Educational Sciences and Education, 5(50), 78 – 103. [Persian]
44. Zeinivandmoghadam, R., Bagherzadeh, M., Gholami Kanani, Y., Matani, M., & aref nejad, M. (2021). Designing a Model for Implementing the Policies of the Ministry of Education using Interpretive Structural Modeling. Public Policy In Administration, 12(42), 67-84. [Persian]
Designing policy model for the promotion of training elite in Iran's educational system
Abstract
Background and purpose: Training elite and its use is the most important competitive advantage of countries. Therefore, the purpose of this study was to design a policy model for the promotion training elite in Iran's educational system.
Methodology: The aim of the research is developmental-applied and in terms of nature, it is mixed (qualitative-quantitative) with a combined exploratory-sequential design. The target community of the research was experts who were aware of the research topic. In order to conduct interviews in the qualitative part, from the purposeful snowball method to the theoretical saturation stage, 17 people were selected as a sample. In the quantitative part, a sample of 5 people was proposed to complete the questionnaires extracted from the qualitative part. became. From the method of thematic analysis based on the model of Braun & Clarke (2006), the policy indicators of training elite promotion in the educational system were identified and then modeling was done using structural-interpretive analysis (ISM).
Findings: 116 primary concepts were identified in the form of 22 sub-themes and 10 main themes affecting the training elite the educational system. These factors are in the five levels of the structural-interpretive model consisting of indicators of strategic plans in the fifth level, supportive management and infrastructure development in the fourth level, curriculum change in the third level, motivation indicators, habit change, attitude change, The development of interaction and human resources was at the second level and the talent development index was at the first level.
Conclusion: According to the findings of the research, strategic planning and attention to infrastructures in the shadow of supportive management in educational centers are very important in the direction of elitism, and if the educational system strategies are developed. have been done, their effective implementation will achieve the best interests and future needs.
Key words: Human Capital, Training Elite, Educational System