تحلیل کاربری هوشمند در نواحی با قابلیت توسعه با بهره گیری از مدل *LUCIS (نمونه موردی: منطقه 22 کلانشهر تهران)

محورهای موضوعی : معماری

مجتبی رفیعیان ¹ , نگین افشار ² , علی اکبر تقوایی ³

1 - دانشیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، استان تهران، شهر تهران.
2 - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، استان تهران، شهر تهران.
3 - دانشیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، استان تهران، شهر تهران.

تاریخ دریافت : 1391/10/25 تاریخ پذیرش : 1392/06/30 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه: برنامه‌ریزی کاربری هوشمند, راهبرد شناسایی تعارضات کاربری , منطقه 22 تهران,

چکیده مقاله :

برنامه‌ریزی هوشمند کاربری زمین در عصر جدید به دنبال هدایت آگاهانه و جلوگیری از رشد بی رویه است. روند تغییرات گذشته نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی زمین فاقد ارزش‌های کاربردی لازم بوده و لذا باید اندیشه‌های مؤثرتری برای تدوین سیاست‌های مدیریت زمین به کار گرفت. یکی از راهکارها جهت تحلیل هوشمند کاربری زمین در دهه اخیر، استفاده از مدل راهبرد شناسایی تعارضات کاربری زمین LUCIS)1) می‌باشد. در این چارچوب به منظور آزمون میزان کاربست مدل، منطقه 22 شهر تهران با توجه به شرایط در حال توسعه آن انتخاب گردید؛ تا با بهره گیری از مدل، سازگاری بین توسعه شهری و منابع طبیعی منطقه هم عرض با یکدیگر ایجاد گردد. در نهایت نتایج نشان داد که بالغ بر 25 درصد از منطقه در اولویت پهنه مسکونی بوده و بیشترین تعارضات نسبی نیز میان پهنه‌های مسکونی- حفاظت و مسکونی فعالیت در نواحی شهری، اتفاق افتاده است.

چکیده انگلیسی:

In recent ages, smart and flexible land use planning have mainly focused on guidance of urban development and prevention of  irregular growth of cities, especially metropolitans with lack of monitoring and control during the process of land use planning that will lead to destroying a lot of lands with priority of conservation and agriculture. A glance at the procedure of changes in the past shows that the strategies and instruments of management and also of land use planning did not have enough and essential substantive and practical values. Therefore more efficient thoughts must be considered and used to adopt new management policies, simply because the patterns and relationships of land use have a significant influence on the vitality, character and all together the quality of a certain community. One of the suggested strategies for smart analysis of land use in zones with potential of development is using a model named LAND USE CONFLICT IDENTIFICATION STRATEGY (LUCIS) which has been used for the first time by the urban planning experts of Florida University in 9 regions of Florida State, during the last decade. In this study we have endeavored to follow the path of this research based on developed ideologies and methods. The Land-Use Conflict Identification Strategy, (LUCIS), is a goal-driven GIS model that produces a spatial representation of probable patterns of future land use. LUCIS identifies sensitive environmental factors that would be impacted by urban development, and conversely areas that are positive factors for conservation uses. LUCIS also identifies suitable and/or unsuitable lands for specific types of urban development potential or agricultural productivity. In this framework, to investigate the remedy of efficiency of this model, twenty second region of Tehran (Region 22 of Tehran) was chosen as the case study because of its distinguished characteristics and developing conditions. This region which is known as the west entrance of Tehran has been considered as a developing region due to its connections to the city limits in recent years and having natural resources such as northern mountains of the region as well as dry rivers which has been influenced by ungovernable urban development.  The aim - according to application of theoretical content and methodology of LUCIS model –was achieving a scheme that is consistent with natural and artificial characteristics in this region with focus on creation of balance and coordination between the procedure of developing and conservation of natural resources. To consider analyzing the necessary informational layers, the results demonstrate that the residential zone makes a rather vast part of this region (over 25 percent) – using that distributed in the whole of this region especially between Chitgar Park and Vard Aavard Dry River. The most Comparative conflicts (with the rate of more than 25 percent) have happened between residential-conservational zones at the northern parts of the region and near the dry rivers with mixed used zones in the available urban fabric. According to this, intervention strategies have been compiled in different land-use planning scenarios and performed for elimination of conflicts.

منابع و مأخذ:

افشار، نگین. (1389). تحلیل کاربری هوشمند در نواحی با قابلیت توسعه. پایان نامه کارشناسی ارشد شهرسازی. دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده هنر، تهران.
بریاسولیس، هلن. (1389). الگوهای تحلیلی تغییر کاربری زمین رویکردهای نظری و مدل سازی. (مجتبی رفیعیان و مهران محمودی، مترجمان). تهران: انتشارات آذرخش.
توکلی، نیکی؛ و ماجدی، حمید. (1392). عملکرد محیط‌های سبز طبیعی در ارتقاء سلامت روحی-روانی انسان. هویت شهر، 7 (13)، 26-25.
سعید نیا، احمد. (1382). کاربری زمین شهری. تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
طیبی، علی. (1385). تحلیلمعیارهایطراحیشهریدرمقیاسمنطقهبرپایهزونبندیفرممحوربهروش Transect map. پایان نامه کارشناسی شهرسازی. دانشگاه تهران، دانشکده هنر، تهران.
قلمبر دزفولی، راما؛ و قهقائی، آرمین. (1389). استفاده از توابع رستری محیط GIS در طراحی شهری هماهنگ. هویت شهر، 4(6)، 121-120.
مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری. (1379). کاربری زمین و مدیریت طرح‌های توسعه شهری در حسن معصومی اشکوری. مجموعه مقالات همایش زمین و توسعه شهری. همایش زمین و توسعه شهری در ایران. آذر 8-6 ، (ص 616-607). تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری.
مهندسین مشاور آتک. (1383). طرح مجموعه شهری. تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.
مهندسین مشاور شارستان. (الف 1384). سند پشتیبان الگوی توسعه منطقه 22. تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.
مهندسین مشاور شارستان. (ب 1384). طرح تفصیلی منطقه 22. تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.

Aribigbola, A. (2008). Improving Urban Land Use Planning And Management In Nigeria: The Case Of Akure. Theoretical and empirical researches in urban management, (9), 4-1.
American Planning Association (APA). (2005). Model Smart Land Development Regulations. New York: Interim PAS Report.
Cowan Robert. (2005). The Dictionary of Urbanism. Londen: First published by Streetwise Press.
Carr, Margaret and D.Zwick, Paul. (2006). Smart Land – Use Analysis (The LUCIS Model). California: ESRI Press.
Kaiser, E. J., & Godschalk, D. R. (1995). Twentieth century land use planning: A stalwart family tree. Journal of the American Planning Association, 61(3), 365-385.
Van Ittersum, M. K., Roetter, R. P., Van Keulen, H., De Ridder, N., Hoanh, C. T., Laborte, A. G., Tawang, A., et al., (2004). A systems network (SysNet) approach for interactively evaluating strategic land use options at sub-national scale in South and South-east Asia. Land Use Policy, 21(2), 101-113.
Treuhaft, S. & G. T, Kingsley. (2008). Transforming community development with land information systems. Cambridge: Lincoln Institute of Land Policy.
Nidumolu, U. B., De Bie, C. A. J. M., Van Keulen, H., Skidmore, A. K., & Harmsen, K. (2006). Review of a land use planning programme through the soft systems methodology. Land Use Policy, 23(2), 187-203.