ارزیابی نقش زیرساختها و قابلیتها در توسعه گردشگری پایدار مطالعه موردی : محور خرم آباد به اراک در محدوده استان لرستان

محورهای موضوعی : مربوط به گردشگری

امیر حسینیان راد ¹ (استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران)
مریم بیرانوندزاده ² (دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، پژوهشگر جهاد دانشگاهی استان لرستان، خرم آباد، ایران)
نوبخت سبحانی ³ (دانش آموخته دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، تهران)
علی سجادی ⁴ (استادیار پژوهشکده باستان شناسی، پژوهشگاه مثراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/12/02 تاریخ پذیرش : 1402/01/22 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: گردشگری پایدار, زیرساخت های گردشگری, محور خرم آباد به اراک,

چکیده مقاله :

صنعت گردشگری به عنوان یک سیستم منسجم است که عناصر آن برای یکدیگر لازم و ضروری هستند. به گونه ای که جاذبه های گردشگری به تنهایی دلایل سفر یا رونق این صنعت را فراهم نمی کند، بلکه باید امکانات و شرایطی به لحاظ زیرساختی برای استفاده گردشگران فراهم شود. هدف این پژوهش ارزیابی نقش زیرساخت ها و قابلیتها در توسعه گردشگری پایدار در محور خرم آباد به اراک می باشد. این مطالعه، با رویکرد توصیفی - تحلیلی و به روش اسنادی و پیمایشی (پرسشنامه محقق ساخته) انجام شده است. یافته های تحقیق در چهار شاخص زیربنایی شامل زیرساخت های زیرساخت‌های فیزیکی (شش بعد)، زیرساخت‌های دولتی (چهار بعد)، زیرساخت‌های خدماتی (شش بعد)، زیرساخت‌های فرهنگی (چهار بعد) با روش کوکوسو مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق، نشان داد که زیر ساخت فیزیکی برای توسعه گردشگری نقش مهم و حیاتی برای محور مورد مطالعه دارد و مقدار امتیاز آن 3.61 است که رتبه نخست را به خود اختصاص داده است. زیرساخت های خدماتی و دولتی (مدیریتی-نهادی) به ترتیب با کسب امتیازهای 3.56 و 2.24 به ترتیب در رتبه های دوم و سوم واقع شده اند و زیرساخت فرهنگی با امتیاز 1.46 کمترین امتیاز را به خود اختصاص داده است و نشان از اهمیت کمتر آن نسبت به سایر ابعاد می باشد.

چکیده انگلیسی:

The tourism industry operates as an interconnected system, where the synergy between its components is crucial. Tourist attractions alone are insufficient to drive travel or foster industry growth; instead, it is imperative to provide facilities and infrastructure to accommodate tourists. This research aims to assess the role of infrastructure and capabilities in the sustainable development of tourism along the Khorramabad to Arak axis. A descriptive-analytical approach was employed, utilizing document analysis and surveys through a researcher-made questionnaire. The research findings were analyzed and evaluated using the CoCoSo method, focusing on four infrastructure indicators: physical infrastructure (six dimensions), government infrastructure (four dimensions), service infrastructure (six dimensions), and cultural infrastructure (four dimensions). The results indicate that physical infrastructure plays a pivotal role in tourism development along the studied axis, achieving a score of 3.61 and ranking first. Service and government (management-institutional) infrastructures secured the second and third positions, with scores of 3.56 and 2.24, respectively. Cultural infrastructure, with a score of 1.46, obtained the lowest rating, indicating its relatively lower importance compared to the other dimensions.

منابع و مأخذ:

• براتی، ج. 1398. بررسی همگرایی منطقه‌ای گردشگری و نقش زیرساختهای گردشگری در استانهای ایران، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه ای، سال 9، شماره 35، صص1-12.


• حسام، م.، مومن، ن.، سالم، م. 1400. تحلیل فضایی زیرساخت‌های گردشگری در استان گیلان. گردشگری و توسعه، شماره 10(1)، 221-240.‎


• قاسمی، م.، شرفی، ح.، جعفری، م.، شیخ علی پور، ب. 1395. رتبه‌بندی زیرساخت‌های گردشگری شهری با استفاده از تکنیک کوپراس مطالعه موردی: استان زنجان، نشریه گردشگری شهری، شماره 3، 31-41.


• کرمی، ف.، زینل، ب.، شجاعی‌وند، ب.، عمرانی، خ. 1392. بررسی و تحلیل نابرابری در توزیع زیرساخت‌های گردشگری (مطالعه موردی: استان گلستان). نشریه مطالعات اجتماعی گردشگری، شماره 3(2)، 139-159.‎


• وارثی، ح.، تقوایی، م.، شاهیوندی، ا. 1390. تحلیلی بر وضعیت زیرساخت‌های گردشگری در شهر اصفهان (با تأکید بر هتل‌ها)، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 22، شماره 4 (پیاپی 44)، 91-112.


• همتی، س. 1397. نقش توانمندیها و زیرساخت­های گردشگری در توسعه گردشگری مدرن و پویایی اقتصادی با تأکید بر نقش متغیرهای سیستمی به ویژه هتل‌ها و اقامتگاه‌ها، نشریه نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، سال دهم، شماره 2، 107-128.


• Boers, B., & Cottrell, S. 2007. Sustainable tourism infrastructure planning: A GIS-supported approach. Tourism Geographies, 9(1), 1-21.


• Formica, S. 2000. Destination attractiveness as a function of supply and demand interaction, PhD Dissertation, Virginia Polytechnic Institute and State Univ.


• Glăvan, V. 2006. Tourism potential and its development, Ed. Fundației România de Mâine, Bucharest.


• Gunn, C. A., & Var, T. 2002. Tourism planning: Basics, concepts, cases. Psychology Press.


• Ielenicz, M., Comănescu L. 2006. Romania, Tourism Potential, Ed.Universitară, Bucharest


• Khadaroo, J., & Seetanah, B. 2007. Transport infrastructure and tourism development. Annals of tourism research, 34)4(, 1021-1032.


• Kinash, I. P., Arkhypova, L. M., Polyanska, A. S., Dzoba, O. G., Andrusiv, U. Y., & Iuras, I. I. .2019. February). Economic evaluation of tourism infrastructure development in Ukraine. In IOP Conference Series: Materials Science and Engineering (Vol. 477, No. 1, p. 012020). IOP Publishing.


• Li, L. S., Yang, F. X., & Cui, C. 2019. High-speed rail and tourism in China: An urban agglomeration perspective. International Journal of Tourism Research, 21)1(, 45–60.


• Navickas, V., & Malakauskaite, A. 2009. The possibilities for the identification and evaluation of tourism sector competitiveness factors. Engineering economics, 61(1).


• Petrova, M., Dekhtyar, N., Klok, O., & Loseva, O. 2018. Regional tourism infrastructure development in the state strategies. Problems and Perspectives in Management, (16, Iss. 4), 259-274.


• Rodríguez-Díaz, M., & Espino-Rodríguez, T. F. 2008. A Model of Strategic Evaluation of a Tourism Destination Based on Internal and Relational Capabilities. Journal of Travel Research, 46(4), 368–380. https://doi.org/10.1177/0047287507308324


• Şandru I., 1966 Problems in geography of tourism”, Natura, vol. XVIII, nr. 3, Bucharest,.


• Suman, P. 2013. Analysis of Tourism Attractiveness Using Probabilistic Travel Model: A Study on Gangtok and Its Surroundings, European Journal of Geography 4(2) 46-54.


• Yang, Y., Wani, G. A., Nagaraj, V., Haseeb, M., Sultan, S., Hossain, M. E., ... & Shah, S. M. R. 2023. Progress in Sustainable Tourism Research: An Analysis of the Comprehensive Literature and Future Research Directions. Sustainability, 15(3), 2755.


• Yazdani, M., Zarate, P., Kazimieras Zavadskas, E. and Turskis, Z. 2019. A combined compromise solution (CoCoSo) method for multi-criteria decision-making problems, Management Decision, Vol. 57 No. 9, pp. 2501-2519.