شناسایی و تحلیل ابعاد و شاخص‌های توسعه پایدار گردشگری شهری (مطالعه موردی: مناطق 1، 3 و 5 شهر اصفهان)

محورهای موضوعی : مربوط به گردشگری

مهشاد گل آمیز ¹ , لیلا سلطانی ²

1 - موسسه اموزش عالی غیرانتفاعی امین
2 - موسسه اموزش عالی غیرانتفاعی امین

تاریخ دریافت : 1399/05/28 تاریخ پذیرش : 1399/06/23 تاریخ انتشار : 1399/09/01

کلید واژه: شهر اصفهان, توسعه پایدار گردشگری شهری, شاخص‌های توسعه پایدار گردشگری,

چکیده مقاله :

توسعه گردشگری شهری به عنوان یکی از نیروهای توسعه اقتصادی –اجتماعی بسیار مهم به شمار می‌آید که نمی‌توان انکار کرد که یک نیروی فوق العاده برای تغییر است و در بسیاری از کشورها به عنوان یکی از مهم‌ترین راه‌های کسب درآمد فراوان محسوب می‌شود. روش تحقیق حاضر با توجه به هدف کاربردی و با توجه به روش کیفی می باشد. در این پژوهش از روش تحلیل مضمون برای شناخت، تحلیل و گزارش الگوهای موجود استفاده شده است. بر اساس نظر متخصصین در زمینه شناسایی شاخص‌های توسعه پایدار گردشگری شهری در شهر اصفهان، در کل 5 بعد و 112 شاخص شناسایی شد که به ترتیب برای بعد اقتصادی 35 شاخص، برای بعد فرهنگی- اجتماعی 29 شاخص، برای بعد زیست‌محیطی (اکولوژی) 22 شاخص، برای بعد زیرساختی (کالبدی) 16 شاخص و برای بعد مدیریتی (نهادی) 10 شاخص مورد شناسایی و ارزیابی قرار گرفت. به منظور اولویت‌بندی مناطق سه گانه شهر بر اساس ابعاد توسعه پایدار گردشگری شهری، نظر کارشناسان در خصوص اهمیت هر یک از 5 بعد تایید شده در مصاحبه، اخذ شد و بر اساس میانگین این نظرات، مقایسه زوجی بین 5 بعد در نرم‌افزار Expert Choice صورت پذیرفت و وزن هرکدام از معیارها محاسبه شد. سپس با انجام معادلات مربوط به مدل ویکور منطقه 3 شهر اصفهان با وزن یک رتبه اول، منطقه پنج شهر اصفهان با وزن 76/0 رتبه دوم و منطقه یک شهر اصفهان با وزن صفر رتبه سوم را به خوداختصاص داد.

چکیده انگلیسی:

Urban tourism development is considered as the most important forces of socioeconomic development, which can not be denied that it is an extraordinary force for change and in many countries as one of the most important ways to earn money. It is considered abundant. Method of the present research is applied according to the purpose and according to the qualitative method. In this research, content analysis method has been used to identify, and report existing patterns. According to experts in the field identifying indicators of sustainable development of urban tourism in Isfahan, a total of 5 dimensions and 112 indicators were identified, of which 35 indicators for the economic dimension, 29 indicators for the socio-cultural dimension, and the environmental dimension 22 indicators, 16 indicators for infrastructure (physical) and 10 indicators for management (institutional) were identified and evaluated. In order to prioritize the three areas of the city based on the dimensions of sustainable development of urban tourism, the opinion of experts on the importance of each of the 5 dimensions approved in the interview was obtained, and based on the average of these opinions, a pairwise comparison between 5 dimensions in software Expert Choice was performed and the weight of each criterion was calculated. Then, by performing the equations related to the Victor model, Isfahan region 3 with a weight of one first rank, Isfahan city five with a weight of 0.76 took the second rank and Isfahan region one with a weight of zero took the third rank.

منابع و مأخذ:

• امینیان، ناصر، سید نقوی،میرعلی، جهانیان، منوچهر، امامی، سید محسن (1396)، وضعیت ارزیابی شاخص‌های حکمروایی مطلوب در توسعه گردشگری شهری (مطالعه موردی: شهر تهران)، فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، شماره هجدهم، ص ص 127- 139.


• پوراحمد، احمد، حسینی سیاه گلی، مهناز، صفدری مولان، امین(1395)، ارزیابی شاخص­های توسعه پایدار گردشگری در جوامع میزبان. مطالعه موردی: شهر ساری، فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا، سال ششم، شماره بیست و یکم، ص ص 159- 172.


• تقوایی، مسعود، صفرآبادی، اعظم (1390)، نقش مدیریت شهری در دستیابی به توسعه پایدار گردشگری شهری مطالعه موردی- شهر کرمانشاه، فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال اول، شماره چهارم، ص ص 35- 52.


• تقوایی، مسعود، وارثی، حمیدرضا، صفرآبادی، اعظم (1391)، عوامل موثر در توسعه گردشگری شهری کرمانشاه، فصلنامه انجمن جغرافیای ایران، دوره جدید، سال دهم، شماره 33، ص ص 27- 47.


• راسق قزلباش، سلیمان (1388)، گردشگری روستایی، لزوم توجه به آن در برنامه­های توسعه و آبادانی روستا، فصلنامه مسکن و محیط روستا، شماره 129، ص ص 53 -56.


• رضوانی، علی اصغر (1389) جغرافیا و صنعت توریسم، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران، چاپ هشتم، صفحه ص ص 104 -108.


• رکن­الدین افتخاری، عبدالرضا، مهدوی، داوود، پورطاهری، مهدی (1389)، فرآیند بومی­سازی شاخص‌های توسعه پایدار گردشگری روستایی در ایران، فصلنامه پژوهش­های روستایی، شماره 4، ص ص 1- 41.


• شاطریان، محسن، غلامی، یونس، میرمحمدی، محمد (1396)، ارزیابی شاخص­های توسعه گردشگری پایدار شهری مطالعه موردی «شهر کاشان»، فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال هفدهم، شماره 46، ص ص 195-214.


• فرهودی، رحمت­اله، شورچه، محمود، صبوری، حسین (1389)، برآورد اثر تغییرات فصلی بر درآمد گردشگری معبد آناهیتا با تحلیل رگرسیونی، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 17، ص ص 45 -62.


• محسنی، رضاعلی (1388)، گردشگری پایدار در ایران: کارکردها، چالش‌ها و راهکارها، فصلنامه فضای جغرافیایی، شماره 28، ص ص 149 –


• Atsbha Gebreegziabher Asmelash, Satinder Kumar, (2019) , Assessing progress of tourism sustainability: Developing and validating sustainability indicators, Journal of Tourism Management, Vol 71, pp 67-83.


• Braun, V. & Clarke, V. (2006), “Using thematic analysis in psychology”, Qualitative Research in Psychology, Vol. 3, No. 2, Pp. 77-101


• J. Blancas , M.Lozano- 0yola , M. Gonzalez , F.M. Guerrero, R. Caballero, (2011), How to use sustainability indicators for tourism planning: The case of rural tourism in Andalusia (Spain), Journal of Science of the Total Environment, Vol 412-413, pp 28-45.


• Francisco Javier Blancas , Macarena Lozano-Oyola , Mercedes Gonzalez, (2015), A European Sustainable Tourism Labels proposal using a composite indicator, Journal of Environmental Impact Assessment Review, Vol 54, pp 39-54.


• Higham, J, Lueck, M (2002), Urban Ecotourism: A Contradiction in Terms?: Journal of Ecotourism [J. Ecotourism]. 1, no. 1, pp. 36-51.


• Jingjing Liu, peter Nijkamp, Xuanxuan Huang, Derong Lin, (2017), Urban livability and tourism development in China: Analysis of sustainable development by means of spatial panel data, Journal of Habitat International, Vol 68, pp 99-107.


• Josip Mikulic, Ivan Kozic, Damir kresic, (2015), Weighting indicators of tourism sustainability: A critical note, Journal of Ecological Indicators, Vol 48, pp 312-314.


• Rossana, G (2007), Tourism and the city: Opportunity for Regeneration, Tourismos: An International Multidisciplinary Journal of Tourism, Volume 2, Number 2, pp. 95-111


• Tay Kai Xin , Jennifer Kim Lian Chan , (2014) , Tour operator perspectives on responsible tourism indicators of Kinabalu National Park, Sabah , Journal of Procedia – social and Behavioral Sciences , Vol 144 , pp 25-34.


• (2016). Tourism Highlights. 2015 Edition


• Victor Perez , Flor Guerrero , Mercedes Gunzalez , Fatima Perez , Rafael Caballero, (2013), Composite indicator for the assessment of Sustainability: The case of Cuban nature-based tourism destinations, Journal of Ecological Indicators, Vol 29, pp 316-324.