آنالیز حساسیت ضریب زبری مانینگ رودخانه ها در مدل HEC-RAS جهت تعیین پهنه های سیلاب (مطالعه موردی: رودخانه کر- استان فارس)
محورهای موضوعی : کاربرد GIS&RS در عمرانوحید سهرابی 1 , فرشید هاشمی پور پتکوئی 2 , حمید شیخ پور شاهی 3
1 - جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه آزاد اسلامی لارستان،لارستان،ایران
2 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آب،دانشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان ، لارستان، ایران
3 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشدسازه های دریائی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران، سیرجان، ایران
کلید واژه: آنالیز حساسیت, رودخانه کر, HEC-RAS, ضریب زبری,
چکیده مقاله :
رودخانه ها یکی از معدود پدیده های طبیعی می باشند که علیرغم خسارات و زیانهای بیشماری که از دیرباز به انسانها وارد نموده اند ، بدلیل تأثیر ویژه در زندگی بشر و شکل گیری تمدنها همواره انسان ها را به اراضی حاشیه رودخانه فراخوانده اند . در ایران نیز بدلیل وسعت زیاد ، اقلیم متعدد و تراکم زمانی و مکانی بارش ها در اکثر حوضه های آبخیز ، همه ساله شاهد سیلاب های عظیمی در اکثر مناطق کشور بوده که بسیاری از آنها ، خسارات جانی و مالی فراوانی را به بار می آورند. این تحقیق بازهای به طول حدود 10 کیلومتر از رودخانه کر (پایین دست ایستگاه هیدرومتری چمریز) انتخاب شد و پس از تهیه آمار حداکثر دبی لحظهای رودخانه در دو حالت قبل و بعد از احداث سد ملاصدرا، اثر احداث سد بر روی جریان رودخانه بررسی شد. سپس با در نظر گرفتن دبی رودخانه به ازای دبی با دوره بازگشت 25 سال برای دو حالت قبل و بعد از احداث سد مدل جریان ماندگار رودخانه مذکور توسط نرم افزار HEC-RAS تهیه و سپس با یکدیگر مقایسه شدند. در ادامه بر اساس دبی با دوره بازگشت 25 سال بعد از احداث سد اقدام به تغییر ضریب زبری مانینگ به میزان 50 درصد از مقدار اولیه گردید و مجدداً مدل HEC-RAS اجرا گردید.احداث سد نقش بسزایی در کاهش سیلاب رودخانه کر داشته است، بطوری که احداث سد مذکور باعث شده است که برخی از پارامترها مانند تراز سطح آب، سرعت جریان آب، مساحت جریان آب، میزان دبی در رودخانه و همچنین سیلاب دشتهای آن کاهش یابد.نتایج آنالیز حساسیت برخی از پارامترها نسبت به ضریب زبری مانینگ نشان دادکه باکاهش ضریب زبری مانینگ،برخی ازپارامترها نظیرترازسطح آب و مساحت جریان نیزکاهش و پارامترهای نظیر سرعت جریان آب، دبی رودخانه، دبی رودخانه در ساحل سمت راست و چپ افزایش یابد و بالعکس.
Introduction: Rivers are one of the few natural phenomena that, despite the countless damages they have caused to humans since a long time ago, due to their special impact on human life and the formation of civilizations, humans have always been called to the lands along the river. In Iran, due to its large size, multiple climates, and temporal and spatial density of rains in most watersheds, huge floods have been witnessed in most regions of the country every year, many of which cause a lot of human and financial losses.Methodology: In this research, 10 km long stretches of the Ker River (downstream of the Chamriz Hydrometric Station) were selected, and after preparing the statistics of the maximum instantaneous discharge of the river in two states before and after the construction of the Molla Sadra Dam, the effect of the construction of the dam on the river flow Checked out. Then, taking into account the river discharge per discharge with a return period of 25 years for two situations before and after the construction of the dam, the permanent flow model of the mentioned river was prepared by HEC-RAS software and then compared with each other. In the following, based on discharge with a return period of 25 years after the construction of the dam, the Manning roughness coefficient was changed to 50% of the initial value and the HEC-RAS model was implemented again. The construction of the said dam has caused some parameters such as water level, water flow speed, water flow area, flow rate in the river and also the flood of its plains to decrease.Results: The results of the sensitivity analysis of some parameters in relation to Manning's roughness coefficient showed that with the decrease of Manning's roughness coefficient, some parameters such as water level and flow area also decrease and parameters such as water flow speed, river discharge, river discharge on the right bank and the left increases and vice versa.
_||_