واکاوی جایگاه مشارکت در زمان تدوین طرح در محلات شهری، با تاکید بر رویه مشارکت نوع مقاله : مقاله پژوهشی (نظری و تحلیل)
محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطي
ساسان مختاری
1
,
سعید کاردار
2
*
,
حسین ذبیحی
3
1 - دانشجوی دوره دکتری گروه تخصصی شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار گروه تخصصی شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران(نویسنده مسئول)
3 - دانشیار گروه تخصصی شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
بیان مسئله: با توجه به اهمیت مشارکت در اداره شهرها مطالعات زیادی در این خصوص انجام یافته، وجه تشابه عمده متون داخلی در نگاه مشترک مبتنی بر نظریات محتوایی بوده و تاکید بر محصول به دست آمده از مشارکت است. در این میان جایگاه مطالعاتی مبتنی بر نظریات فرآیندی که توجه به روش مشارکت انجام یافته و نه محصول خروجی آن دارند کمتر به چشم می خورد لذا پژوهش حاضر به بررسی چالش های پیش روی مشارکت و تدوین فرآیندی جهت مشارکت در مرحله تدوین سند جشم انداز خواهد پرداخت. روش: این تحقیق به روش تحلیلی- توصیفی انجام شده و برای جمع‌آوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه‌ای و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با 12 کارشناس با تجربه بیش از 10 سال در حوزه بافتهای فرسوده استفاده شده است. کارشناسان از طریق روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و مصاحبه‌ها با رعایت اصول اخلاقی و حفظ حریم خصوصی مصاحبه شوندگان انجام شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها در چهار مرحله شامل استخراج کلمات کلیدی، تحلیل احساسات، طبقه‌بندی موضوعی و مدل‌سازی صورت گرفت. داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها به بررسی چالش‌ها و مشکلات در مشارکت در مرحله چشم‌اندازسازی در بافتهای فرسوده در تهران پرداخته است. یافته ها و نتایج: یافته‌های و نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که تدوین سند چشم‌انداز که جای خالی آن در مداخلات مشاهده می شود به عنوان امری الزامی در مداخلات در بافتهای فرسوده بوده و باید بر مبنای مشارکت فعال ذینفعان و تحلیل جامع مسائل اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی باشد تا به جامعیت و پایداری در تصمیم‌گیری منجر گردد. همچنین، تاکید بر استفاده از ابزارهای مؤثر همچون تصویب سند چشم انداز به عنوان ابزاری قانونی برای افزایش مشارکت عمومی و مستندسازی فرآیندها به منظور بهبود کیفیت زندگی و حل مشکلات بافتهای فرسوده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
منابع
برک پور، ناصر؛ اسدی، ایرج(1390). مدیریت و حکمروایی شهری (چاپ دوم). تهران: دانشگاه هنر
پاکزاد، جهانشاه (1394). سیر اندیشه ها در شهرسازی (2) از کمیت تا کیفیت (چاپ چهارم). تهران: آرمانشهر
تقدسی، رعنا؛ شریف زادگان، محمد حسین (1399) واکاوی جایگاه برنامه‌ریزی توسعه شهری مشارکتی و چالش‌های فراروی آن در اندیشه نهادگرا، دانش شهرسازی، 37-62
حبیب، فرح (1391). جستارهای شهرسازی (چاپ اول). تهران: فرح حبیب
حبیبی، سید محسن و مقصودی، ملیحه (1390). مرمت شهری (چاپ پنجم). تهران: دانشگاه تهران
حبیبی، سید محسن و سعیدی رضوانی، هادی (1384). شهرسازی مشارکتی، کاوشی نظری در شرایط ایران، نشریه هنرهای زیبا، 24، 15- 24
ذبیحی، حسین (1390). کنکاش در نظریه‌ها، تئوری‌ها و اقدامات شهرسازی و معرفی برنامه‌ریزی شهری فازی (چاپ اول) تهران: جهاد دانشگاهی واحد خوارزمی
عندلیب، علیرضا (1387). مجموعه یادداشت‌های نوسازی بافتهای فرسوده (چاپ اول). تهران: سازمان آمار و اطلاعات خدمات کامپیوتری (واحد آمار)
سبزه پرور، مجید (1392). کنترل پروژه به روش گام به گام (چاپ هجدهم). تهران: ترمه
عبدی دانشپور، زهره (1397). درآمدی بر نظریه های برنامه ریزی با تاکید ویژه بر برنامه ریزی شهری (چاپ سوم). تهران: دانشگاه شهید بهشتی
عندلیب، علیرضا (1392). اصول نوسازی شهری: رویکردی نو به بافتهای فرسوده (چاپ اول). تهران: آذرخش
عندلیب، علیرضا (1396). اصول نوسازی متوازن بافتهای فرسوده شهری، باغ نظر، 48، 5-16
کمپل، اسکات؛ فاینشتاین، سوزان (1388). نظریه برنامه ریزی شهری، ترجمه عارف اقوامی مقدم (چاپ اول). تهران: آذرخش
پویا، مریم (1395)، روش های تحقیق در تاریخ ، (چاپ اول). تهران: سازمان جهاد دانشگاهی.
گلکار، کورش (1384). چشم انداز شهر/ محله پیشنهاد یک چهارچوب مفهومی برای صورت بندی بیانیه چشم انداز،. نشریه هنرهای زیبا، 24، 25-36
گلکار، کورش (1387). محیط بصري شهر؛ سیر تحول از رویکرد تزیینی تا رویکرد پایدار، علوم محیطی، 4، 95-114
لینچ، کوین (1391). تئوری شکل شهر، ترجمه سید حسین بحرینی (چاپ پنجم) تهران: موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران
ماجدی، حمید (1391). نظريه تهيه طرح هاي ساختاري- راهبردي ناحيه اي و محلي، هویت شهر، 11، 17-26
ماجدی، حمید (1395). نظریه طرح های ساختاری- راهبردی شهری و ناحیه ای (چاپ اول). تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات
نوبخت، محمد باقر (1394). روش تحقیق پیشرفته (چاپ سوم). تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی
Aoki, N. (2018). Sequencing and combining participation in urban planning: The case of tsunami-ravaged Onagawa Town, Japan. Cities, 72, 226-236.
Arnstein, S. R. (1969). A ladder of citizen participation. Journal of the American Institute of Planners, 35(4), 216-224.
Bandura, A. (1977). Social learning theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Bandura, A., & Walters, R. H. (1977). Social learning theory (Vol. 1). Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Bentivegna, V., Curwell, S., Deakin, M., Lombardi, P., Mitchell, G., & Nijkamp, P. (2002). A vision and methodology for integrated sustainable urban development: BEQUEST. Building Research & Information, 30(2), 83-94.
Breuste, J. H. (2004). Decision making, planning and design for the conservation of indigenous vegetation within urban development. Landscape and Urban Planning, 68(4), 439-452.
Brombal, D., Moriggi, A., & Marcomini, A. (2017). Evaluating public participation in Chinese EIA: An integrated Public Participation Index and its application to the case of the New Beijing Airport. Environmental Impact Assessment Review, 62, 49-60.
Bryant, M., & Baass, T. (2012). Creating sustainable neighborhood economies: A guide for community development practitioners. Island Press.
Chambers, S. (2019). Democracy in the Open. The Good Society, 27(1-2), 146-154.
Chies, M., & Koch, S. (2007). Green infrastructures and social capital: A study of urban parks and their impact on community social cohesion. Local Environment, 12(1), 43-63.
Conte, E., & Monno, V. (2012). Beyond the building-centric approach: A vision for an integrated evaluation of sustainable buildings. Environmental Impact Assessment Review, 34, 31-40.
Cornwall, A. (2008). Unpacking ‘Participation’: Models, meanings and practices. Community Development Journal, 43(3), 269-283.
Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage Publications.
Della Spina, L., Lorè, I., Scrivo, R., & Viglianisi, A. (2017). An integrated assessment approach as a decision support system for urban planning and urban regeneration policies. Buildings, 7(4), 85.
Dryzek, J. S., Bächtiger, A., Chambers, S., Cohen, J., Druckman, J. N., Felicetti, A., & Gutmann, A. (2019). The crisis of democracy and the science of deliberation. Science, 363(6432), 1144-1146.
Dubbini, R. (2002). Geography of the gaze: Urban and rural vision in early modern Europe. University of Chicago Press.
Fung, A. (2003). Survey article: Recipes for public spheres: Eight institutional design choices and their consequences. Journal of Political Philosophy, 11(3), 338-367.
Fung, A. (2006). Varieties of participation in complex governance. Public Administration Review, 66, 66-75.
Fung, A. (2007). Minipublics: Deliberative designs and their consequences. In Deliberation, participation and democracy (pp. 159-183). Springer.
Fung, A. (2015). Putting the public back into governance: The challenges of citizen participation and its future. Public Administration Review, 75(4), 513-522.
Fung, A., & Wright, E. O. (2001). Deepening democracy: Innovations in empowered participatory governance. Politics & Society, 29(1), 5-41.
Fung, A., & Wright, E. O. (2009). Deepening democracy: How public collaboration can revitalize American cities. Princeton University Press.
Glucker, A. N., Driessen, P. P., Kolhoff, A., & Runhaar, H. A. (2013). Public participation in environmental impact assessment: Why, who and how? Environmental Impact Assessment Review, 43, 104-111.
Gorzeń-Mitka, I., & Okręglicka, M. (2014). Improving decision making in complexity environment. Procedia Economics and Finance, 16, 402-409.
Hasse, J., & Weingaertner, D. (2016). From vision to action: Roadmapping as a strategic method and tool to implement climate change adaptation–the example of the roadmap ‘water sensitive urban design 2020’. Water Science and Technology, 73(9), 2251-2259.
Innes, J. E., & Booher, D. E. (2004). Reframing public participation: Strategies for the 21st century. Planning Theory & Practice, 5(4), 419-436.
Irvin, R. A., & Stansbury, J. (2004). Citizen participation in decision making: Is it worth the effort? Public Administration Review, 64(1), 55-65.
Jacobs, A., & Appleyard, D. (1987). Toward an urban design manifesto. Journal of the American Planning Association, 53(1), 112-120.
Kretzmann, J. P., & McKnight, J. L. (1993). Building strong communities: A guide to identifying community assets. Sage Publications.
Miles, M. B., Huberman, A. M., & Saldaña, J. (2014). Qualitative data analysis: A methods sourcebook. 3rd.
Mosadeghi, R., Warnken, J., Tomlinson, R., & Mirfenderesk, H. (2015). Comparison of Fuzzy-AHP and AHP in a spatial multi-criteria decision making model for urban land-use planning. Computers, Environment and Urban Systems, 49, 54-65.
Muir, J., & Rhodes, M. L. (2008). Vision and reality: Community involvement in Irish urban regeneration. Policy & Politics, 36(4), 497-520.
Newman, P., & Kenworthy, J. R. (1999). Sustainability and cities: Overcoming automobile dependence. Island Press.
Ordóñez, C., Threlfall, C. G., Kendal, D., Hochuli, D. F., Davern, M., Fuller, R. A., . . . Livesley, S. J. (2019). Urban forest governance and decision-making: A systematic review and synthesis of the perspectives of municipal managers. Landscape and Urban Planning, 189, 166-180.
Ortegon-Sanchez, A., & Tyler, N. (2016). Constructing a vision for an ‘ideal’ future city: A conceptual model for transformative urban planning. Transportation Research Procedia, 13, 6-17.
Patton, M. Q. (2002). Two decades of developments in qualitative inquiry: A personal, experiential perspective. Qualitative Social Work, 1(3), 261-283.
Rappaport, J. (1987). Empowerment meets practice: Impact of empowerment models from the past decade. In S. M. Seidman & J. Rappaport (Eds.), Empowerment evaluation: Knowledge and power in community psychology.
Rappaport, J. (1987). Terms of empowerment/exemplars of prevention: Toward a theory for community psychology. American Journal of Community Psychology, 15(2), 121-148.
Rawls, J. (1971). A theory of justice. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Reed, M. S. (2008). Stakeholder participation for environmental management: A literature review. Biological Conservation, 141(10), 2417-2431.
Wang, J. (2021). Vision of China’s future urban construction reform: In the perspective of comprehensive prevention and control for multi disasters. Sustainable Cities and Society, 64, 102511.