مدیریت زیست محیطی منابع آب با نگرشی ویژه به دریاچه ارومیه
محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیستسعید شفائی 1 , سمیرا شفائی 2 , کیانا کیارستمی 3
1 - استادیار گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اسلامشهر
2 - مربی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهر قدس
3 - دانش آموخته کارشناسی ارشد فسیل شناسی و چینه شناسی دانشگاه آزاداسلامی، واحد تهران شمال
کلید واژه: دریاچه ارومیه, مدیریت منابع آب, زیستگاه طبیعی, حقابه زیست محیطی, جایگاه قانونی,
چکیده مقاله :
آب از لحاظ کمی و کیفی مهمترین بخش یک اکوسیستم به شمار میرود تق. لیل کمیت و کاهش کیفیت آب هردو اثرات منفی زیادی بر اکوسیستم برجای گذاشته و تنوع زیستی را تهدید می کنند و بر منابع غذایی طبیعی و موجودات زنـده اثـرات و خسـارات جبـران ناپذیری وارد میکند، میزان آگاهی و اطلاعات در خصوص مفهوم حقابه و کاربرد آن در بخش مدیریتهای کـلان کشـورهاو تنظـیم قوانین مشخص برای حفظ محیط زیست لازم و ضروری به نظر میرسد . لذا بر این اساس مطالعه حاضربر روی دریاچه ارومیـه کـه جزء بزرگترین حوضه های آبریز کشور می باشد، انجام شده است و از لحاظ موقیعـت جغرافیـایی در شـمال بـاختری ایـران مـابین آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی با مختصات جغرافیائی 44درجه و 14دقیقه تا 47درجه و 53دقیقـه طـول شـرقی و 35درجـه و 40دقیقه تا 38درجه و 30دقیقه عرض شمالی واقع شده است. برای انجام مطالعات بر روی اهم دلایل خشکی تـدریجی دریاچـه ارومیه، میزان تغییرات دمایی و میزان بارش منطقه از سال 83 -79مورد مطالعه قرار گرفت و نتیجتا میزان تغییرات دمـائی بـه حـدی نبوده است که بتوان میزان افت شدید آب وخشکی دریاچه را سبب شود و حتی میزان بارش از سـال 83-79رشـد صـعودی داشـته است ولی طی همین مدت میزان سطح آب دریاچه ارومیه دچار افت قابل ملاحظـه ای گردیـده اسـت. برسـی نوسـانات سـطح آب دریاچه نشانگر آنست که در سال 1346این سطح به پـائین تـرین حـد خـود یعنـی ارتفـاع 1273/86متـراز سـطح آب هـای آزاد رسیده است ، به صورتیکه در طول سیزده سال گذشته تراز آب به 1272/00متریعنی حدود /6 20متر کاهش می یابد. لذا بر اسـاس مطالعه حاضر برآن باوریم که احداث تدریجی 72سد درحوضه آّبریز دارای دبی متوسط 5/4میلیارد متر مکعـب در سـال ، تغییـرات عظیمی در دریاچه بوجود می آورد. از دیگر عوامل، احداث میان گذر شهید کلانتری است که مانند سدی دو سویه در مقابـل چرخـه حرکت طبیعی آب قرار گرفت وافزون بر به هم زدن نظم طبیعـی چرخـه آب وتـه نشـینی مـواد معلـق در آن، تغییـرات بسـیاری در اکوسیستم آبی پدید آورده است.همچنین حفر بی رویه تعداد چاه های کشور که طی هفده سال گذشته) (74-91از 336هـزار حلقـه به حدود 650هزار حلقه افزایش یافته است ازجمله عواملی است که باعث می شودبر آن باور بود که چنانچه طی سـال هـای آینـده تصمیماتی مسئولانه در ارتباط با عوامل موثر در خشکی دریاچه ارومیه صورت نپذیرد، بی گمان مجزا شدن کامل دریاچه و تبـدیل آن به دودریاچه شمالی و جنوبی وحتی خشکی کامل دریاچه را درپی خواهد داشت
In terms of water quantity and quality is the most important part of an ecosystem. Reduced both the quantity andquality of water in a large negative impact on ecosystems and biodiversity threaten leaving Natural food sourcesand effects on organisms and causes irreparable damage, Knowledge and information about water rights and theapplication of specific rules to regulate the management macro environment seems essential. Therefore, based onthis study on the lake among the largest watershed of the country is carried out in terms of locationgeographically in northwestern Iran between East Azerbaijan and West Azerbaijan longitude 44 degrees 14minutes to 47 degrees 53 minutes east and 35 degrees 40 minutes north latitude to 38 degrees and 30 minutes islocatedThe main reasons for studies on slow dry lake-level changes in temperature and precipitation in theregion of 79-83 were studiedAnd consequently the rate of temperature change is not so drastic drop in waterlevel can cause dry lakes and rainfall of 79-83 years of upward growthDuring the same period, but the waterlevel of the lake has suffered a significant drop. Check water level fluctuations indicates that in 1346 the lowestlevel to the height of 1273/86 (m) free water level is reached, If the water level over the past thirteen years to1272/00 (m) about 6/20 mm reduced. In the present study, we believe that the gradual construction of 72 damscatchment basins with the average rate 4/5 billion cubic meters, the lake provides a huge change. Other factors,such as dam construction, the double-pass martyr station in front of the natural cycle of water under stirring thenatural order of living plant material suspended in the water cycle, the water creates many changes in theecosystem. The indiscriminate digging of the wells during the past seventeen years (91-74) of approximately 650thousand to 336 thousand Ring has increased among the factors that makes it believe that responsible decisionsin the coming years factors inland lake with a rejectUndoubtedly, completely separate the lake into northern andsouthern even completely dry lake will follow.