برآورد میزان فرسایش و تولید رسوب با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل EPM (منطقه مورد مطالعه: حوضه آبخیز قمرود- الیگودرز)

محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

عارفه علی محمدی ¹ , علیرضا ایلدرمی ² , میرمهرداد میرسنجری ³

1 - کارشناسی ارشد محیط‌زیست، گروه منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
2 - دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
3 - استادیار گروه منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران،

تاریخ دریافت : 1396/09/20 تاریخ پذیرش : 1397/02/12 تاریخ انتشار : 1397/03/01

کلید واژه: GIS, مدل EPM, فرسایش, تولید رسوب, حوضه آبخیز,

چکیده مقاله :

یکی از اساسی‌ترین مسائلی که باعث فرسایش خاک در ایران شده است مشکلات مدیریت و کنترل فرسایش و رسوب حوضه‌های آبخیز کشور، فقدان داده‌های آماری جهت برآورد دقیق میزان فرسایش و رسوب است. بدین منظور ضروری است از روش‌های تجربی استفاده شود. به همین دلیل این تحقیق با هدف برآورد میزان شدت فرسایش و رسوب تولیدی در حوضه قمرود- الیگودرز با استفاده از مدل تجربی EPM و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) است تا به توان، فرسایش خاک را کنترل کرد و یا آن را به حداقل برساند. ابتدا در این تحقیق داده‌های مورد نیاز از طریق منابع کتابخانه‌ای و میدانی، نقشه‌های موجود، آمار ایستگاه‌های هواشناسی تأمین شد. بعد از وارد کردن نقشه‌ها در محیط نرم‌افزاری ARCGIS سپس لایه‌های مورد نیاز رقومی شدند و با استفاده از جداول استاندارد ارائه شده در مدل EPM، امتیازات متناسب با حوضه آبخیز استخراج و با تلفیق لایه‌های مذکور با توجه به روابط ارائه شده در مدل EPM، نقشه پهنه‌بندی شدت فرسایش در خوضه آبخیز قمرود- الیگودرز محاسبه شد. نتایج نشان داد با روش EPM میزان فرسایش ویژه 24/529 متر مکعب در کیلومتر در سال و میزان فرسایش کل حوضه نیز m3/yea65 /9257 برآورد شده است و از نظر شدت فرسایش حوضه مورد مطالعه با توجه با روش EPM در کلاس فرسایش خیلی شدید (V) قرار گرفته است.

چکیده انگلیسی:

One of the most important issues that causes soil erosion in Iran is the problems of management and control of the erosion of the watersheds of the country, the lack of statistical data to accurately estimate the extent of erosion. Therefore, this research is aimed at estimating the rate of erosion and sediment production in Ghomrood-Aligudarz Basin using experimental model EPM (GIS) to control soil erosion. Initially, in this research, data was obtained through library and field resources, existing maps, and weather stations statistics. After importing maps in the ARCGIS software environment using the standard tables provided in the EPM model, the concessions are proportional to the catchment area and, by combining the layers with respect to the relationships presented in the EPM model, the zoning map of the severity of erosion in the watershed of Qomrood - Oligodarz was calculated. The results showed that with EPM method, the specific erosion rate of 24.529 m 3 / km / year and total erosion of the basin were estimated at 9257 m3 / m3 / m3 and, according to the erosion intensity of the studied basin, according to to the EPM method in the erosion class Extreme (V).