تاثیر تحریم ها بر فشار بازار ارز در میان کشور های تحریم شده(ایران و روسیه)

محورهای موضوعی : اقتصاد پولی

محمدحسن فطرس ¹ , مریم مظهری آوا ^{2 *}

1 - استاد اقتصاد ، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا،همدان [e-mail]
2 - استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه سراوان، سیستان بلوچستان(نویسنده مسئول)، [e-mail]

تاریخ دریافت : 1403/06/10 تاریخ پذیرش : 1403/11/14 تاریخ انتشار : 1403/11/14

کلید واژه: رویکرد اتورگرسیو با وقفه توزیعی, تحریم, فشار بازار ارز, ایران, روسیه,

چکیده مقاله :

بحران ارزی یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که کشورهای مختلف با آن روبرو بوده¬اند. وجود بحران ارزی در کشورها منجر به فشار بر بازار ارز می¬گردد. هدف این تحقیق بررسی تأثیر تحریم¬ها بر فشار بازار ارز در میان کشورهای ایران و روسیه است. ازاین‌رو با استفاده از داده¬های مربوط به سال¬های 2000-2023و استخراج آنها از بانک مرکزی و از طریق اتورگرسیو با وقفه توزیعی به بررسی تاثیر تحریم¬ها بر فشار بازار ارز پرداخته شد. نتایج تخمین مدل اتورگرسیو با وقفه توزیعی برای کشور روسیه نشان می¬دهد که در کوتاه مدت تحریم¬های همه جانبه بر روی فشار بازار ارز در این کشور اثر منفی دارد . اما در دوره بلند مدت نتایح تخمین تصحیح خطا حاکی از عدم معناداری ضریب منفی تحریم¬ها برای کشور روسیه است. همچنین رشد اقتصادی در کوتاه مدت اثر مثبت و معناداری بر فشار بازار ارز در روسیه دارد و مخارج دولت نیز دارای اثر مثبت و معنی دار بر فشار بازار ارز است. نتایج رویکرد اتورگرسیو با وقفه توزیعی برای اقتصاد ایران حاکی از این است که ضریب تحریم-ها منفی و معنادار است. رشد اقتصادی در کوتاه مدت و بلند مدت برای اقتصاد ایران تاثیر منفی و مخارج دولت نیز اثر منفی و معنادار بر فشار بازار ارز دارد. همچنین نتایج تخمین مدل نشان داد که اثر منفی تحریم¬ها در بلند مدت معنادار نمی¬باشد. در مقایسه بین دو مدل برآورد شده برای اقتصاد ایران و روسیه در مورد تاثیر گذاری تحریم¬ها بر فشار بازار ارز نتایج بیانگر این است که در هردو کشور تحریم¬ها فقط درکوتاه مدت اثر منفی و معنادار دارد.

چکیده انگلیسی:

The currency crisis is one of the most important issues faced by different countries. The existence of a currency crisis in countries leads to pressure on the currency market. The purpose of this research is to investigate the impact of sanctions on the pressure of the foreign exchange market among the countries of Iran and Russia. Therefore, by using the data related to the years 2000-2023 and extracting it from the central bank and through ARDL, the impact of sanctions on the pressure of the exchange market was investigated. The estimation results for Russia show that in the short term sanctions have a negative effect on the pressure of the foreign exchange market. However, in the long term, the error correction estimation results indicate the lack of significance of the negative coefficient of sanctions for Russia. Also, economic growth in the short term has a positive and significant effect on the exchange market pressure, and government spending also has a positive and significant effect on the exchange market pressure. The results of the ARDL approach for Iran's economy indicate that the coefficient of sanctions is negative and significant. Economic growth in the short and long term has a negative effect on Iran's economy, and government spending also has a negative and significant effect on the pressure of the exchange market. Also, the estimation results of the model showed that the negative effect of sanctions in the long term is not significant. In the comparison between the two models estimated for the economy of Iran and Russia regarding the impact of sanctions on the pressure of the exchange market, the results show that in both countries, sanctions have a negative and significant effect only in the short term.

منابع و مأخذ:

ابوالحسنی هستیانی، اصغر، علمی مقدم، مصطفی، منصوری، نسرین، امینی میلانی، مینو (1402). بررسی تأثیر تحریم های مالی و تجاری بر نرخ ارز در ایران (رهیافت فازی(. اقتصاد مالی،17(2)، 49-94DOi: 10.30495/FED.2023.702185.
امراللهی بیوکی، الهام؛ هژبر کیانی، کامبیز و معمار نژاد، عباس و ابطحی، سید يحیی (1400). اثرات وابسته به وضعیت رشد نقدينگی بر نوسانات نرخ ارز در اقتصاد ايران. نشريه علمی سیاست‌گذاری اقتصادی، 13(25)،241-280.
ایران‌منش، سعید، صالحی، نورالله و جلایی اسفندآبادی، سید عبدالمجید 1400). رتبه بندی تحريم های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ايران با استفاده از نظر منتخبی از فعالان و دانش آموختگان اقتصاد بین الملل. مجلس و راهبرد، 28(108) ،257-296
با غجری، محمود، حسینی‌نسب، ابراهیم، نجارزاده، رضا (1393). بررسی فشار بازار ارز و اندازه‌گیری درجه دخالت دولت در این بازار با استفاده از روش هجمعی: موردمطالعه ایران. فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی،31(9)،83-102.
برخورداری، سجاد، و جلیلی بوالحسنی، حسین. (1397). عوامل تعیین کننده نرخ ارز در ایران با تأکید بر نقش تحریم های اقتصادی. مطالعات اقتصادی کاربردی ایران (مطالعات اقتصادی کاربردی)، 7(28 )، 35-59.
doi: 10.22084/aes.2018.16639.2670
ترکی، لیلا؛ مظاهری، باران. (1401). تأثیرات اقتصادی تحریمهای مالی بر اقتصاد ایران. فصلنامه علمی، پژوهشهاي اقتصادي.22 (4). 69-98
جهانگیری، حسن، عزتی، مرتضی، فرزین، محمدرضا، امامی، کریم، معمار نژاد، عباس (1403). برآورد اثر تحریم¬های اقتصادی درچارچوب متغیرهای کلان اقتصادی بر رشد اقتصادی ایران،مدلسازی اقتصادی،(18)66، 100-120.
طیبی، کمیل، صادقی، عبدالرسول. (1396). اثر تحریم¬های بین المللی و سایر عوامل تاثیر گذار بر نرخ ارز در ایران.تحقیقات اقتصادی،52(3) .641-661DOI: 10.22059/JTE.2017.63308
ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺷﻮرﻛﭽﺎﻟﻲ، جلال (1397). ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪة اﻧﺪازة ﺑﺪﻫﻲ دوﻟﺖ در اﻗﺘﺼﺎد اﻳﺮان ﺷﻮاﻫﺪ ﺟﺪﻳﺪ از اﻟﮕﻮي ﺧﻮد ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺎ وﻗﻔﻪ (ARDL)، بررسی مسائل اقتصاد ایران (دو فصل ﻧﺎﻣﺔ ﻋﻠﻤﻲ ـﺗﺮوﻳﺠﻲ)، 5 (2)،105 – 124.
میر احسنی منیره‌سادات (1390)..موارد استفاده از نرخ برابری قدرت خرید و تفاوت آن با نرخ ارز بازار مجله اقتصادي (دوماهنامه بررسي مسائل و سياستهاي اقتصادي). ۱۱ (۹ و ۱۰) ،۲۰۳-۲۱۶
Refrences
Abolhasani hastiani, A., Elmimoghadam, M., MANSOURI, N., & Amini Milani, M. (2023). Investigating the Impact of Financial and Trade Sanctions on the Exchange Rate in Iran (Fuzzy Approach). JOURNAL OF FINANCIAL ECONOMICS (FINANCIAL ECONOMICS AND DEVELOPMENT), 17(2 (63), 49-94. https://sid.ir/paper/1055193/en. . [in Persian]
Aizenman, J.,Binici,M. (2015) .exchange market pressure in OECD and emerging economies: domestic vs. external factors and capital flows in the old and new normal. national bureau of economic research,66(C),65-78
Amrollahi Bioki, E., Hojabr kiani, k., memarnejad, A., & Abtahi, Seyed Yahya. (2021). State-dependent effects of liquidity growth on exchange rate volatility in Iran's economy. BIQUARTERLY JOURNAL OF ECONOMIC RESEARCH, 13(25), 241-280. https://sid.ir/paper/957888/en. . [in Persian]
Baghjari,M,Hoseini nasab,E.,&Najarzadeh,R. (2016).Evaluation of Exchange Market Pressure and Degree of Government Intervention by Co-integration Technique: Case Study of Iran.Economic Modeling,31(9),83-102. . [in Persian].
Barkhordari, S., & Jalili, H. (2018). Determinant Factors of Exchange Rate in Iran with Focus on Economic Sanctions. Journal of Applied Economics Studies in Iran, 7(28), 35-58. doi: 10.22084/aes.2018.16639.2670 [in Persian]
Beckmann, R., Czudaj ,S.,and Vipin,R(2018). The Relationship between Oil Prices and Exchange Rates: Revisiting Theory and Evidence. Energy Economics,88(2),1-38
Bergeijk.,P and Faraji Dizaji.,S. (2023). Comparing the sanctions against Russia and Iran: VAR modelling of the political-economic impact of sanctions.Internatinal Institute of Social Studies,Working Paper,1-21
Desai,M.,.Patnaik,L.,Felman.j.,&Shah,A. (2017).AcrosscountryExchangeMarketPressure (EMP) dataset.Elsevier, 12(2), 652–655. doi: 10.1016/j.dib.2017.04.059
Doostkouei, S. G., Mousavi, M. H., & Karimi, M. S. (2024). Do oil sanctions reduce Dutch disease phenomenon? A quasi-experimental approach evidence from Iran. International Economics and Economic Policy, 21(2), 385-410
Ezati, M, & Salmani, Y. (2015). the impacts of economic sanctions on iran’ s economic growth. basij strategic research quarterly, 18(67), 69-101. https://sid.ir/paper/267341/en. . [in Persian]
Hegerty, S. W. (2014) Exchange market pressure and stock-price spillovers in emerging markets. Applied Economics Quarterly, 60(1), 41-74.
Hegerty,S.W.(2010).Exchange-market pressure and currency crises in Latin America: Empirical Empirical tests of their macroeconomic determinants. Economics Bulletin, AccessEcon, 30(3), 2210-2219.
Iranmanesh, S., Salehi, N., & Jalaee Isfand-Abadi, S. M. (2021). Ranking the Economic Sanctions Against the Islamic Republic of Iran Using Selected Opinions from Activists and the Graduates of International Economics. Majlis and Rahbord, 28(108), 257-296. doi: 10.22034/mr.2021.4110.4099. . [in Persian]
Klaassen ,F.,& Mavromatis,K. (2016).Interest Rate Rules, Exchange Market Pressure, and Successful Exchange Rate Management. Tinbergen Institute Discussion Paper,1-41
Laudati, D., & Pesaran, M. H. (2023). Identifying the effects of sanctions on the Iranian economy using newspaper coverage. Journal of Applied Econometrics, 38(3), 271-294. DOI:10.1002/jae.2947
Mandilaras, A., & Bird, G. (2008). Foreign exchange pressures in Latin America: Does debt matter? Journal of International Development, 20(2),613–627.
Montazeri, J. (2019). The Determinants of Government Debt Size in Iran's Economy: New Evidence from an ARDL Approach. Journal of Iranian Economic Issues, 5(2), 105-124. [in Persian]
Nkoro, E., & Uko, A. K. (2016). Autoregressive Distributed Lag (ARDL) Cointegration Technique: Application and Interpretation. Journal of Statistical and Econometric Methods, 5 (4), 63-91.
Oruc, E. (2019). Weymark Modeli Döviz Piyasası Baskısı Endeksi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 53, 261-284.
Ozek, Y. & Ergür, H. O. (2022). The Causality Test on Exchange Market Pressure on Output In Turkey. Fiscaoeconomia, 6(2), 884-894. Doi: 10.25295/fsecon.1073333
Parlaktuna, İ. & Karpat, G. (2018). Döviz Piyasası Baskısı ve Para Politikası: Dönemi Uygulaması. Bankacılar Dergisi, 107(3), 3-19.
Pesaran, M., Shin, Y.,& Smith RJ . (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics 16(3),289-326
Rao, N. (2013). 2013 Reconsidering Exchange Market Pressure Index in Pakistan, SBP Research Bulletin 9(1),102-112
Tayebi, seyed komail, & Sadeghi, Abdolrasoul. (2017). The Impacts of International Sanctions and other Factors Affecting Exchange Rate in Iran. tahghighat-e-eghtesadi, 52(3), 641-661. SID. https://sid.ir/paper/11816/en
Taylor, A. M. & Taylor, M. P. (2004). “The Purchasing Power Parity Debate”. Journal of Economic Perspectives, 18(4), 135-158.
Torki L, Mazaheri B. (2022).Economic Impact of Financial Sanctions on Iran's Economy. QJER 2022; 22 (4) [in persin]