تحلیل ادوار تجاری تکانه‌های نفتی و مخارج دولت و مکانیزم‌‌های اثرگذاری آن‌ها بر متغیرهای کلان اقتصادی: رهیافت مدل DSGE

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

انوشیروان تقی پور ¹ , هما اصفهانیان ²

1 - مدرس مدعو دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 - مدرس دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1395/01/22 تاریخ پذیرش : 1395/03/23 تاریخ انتشار : 1395/06/20

کلید واژه: E31, H50, E32, : ادوار تجاری, تعادل عمومی پویای تصادفی, نفت, مخارج دولت. طبقه بندی JEL : E12, E17, E62,

چکیده مقاله :

در مطالعه‌های اقتصادی تاکید زیادی بر نقش دولت در تنظیم ادوار تجاری به ویژه در کشورهای در حال توسعه شده است که در آن‌ها سرمایه‌گذاری دولتی در کنار سایر ابزارهای دولت برای تحریک رشد اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این که مخارج دولت به چه میزان تولید را تحت تأثیر قرار می‌دهد به نحوه تأمین مالی آن نیز بستگی دارد. نفت در اقتصاد ایران نقش قابل‌توجهی به ویژه در بودجه کشور ایفا می‌کند به‌ طوری که بیش از ۴۵ درصد از بودجه دولت به طور مستقیم از محل درآمدهای نفتی تأمین می‌شود. سالانه سهم قابل‌توجهی از درآمدهای ارزی نفتی به صندوق توسعه ملی و ۱۴ درصد آن به سرمایه‌گذاری در صنعت نفت تخصیص داده می‌شود. بنابراین درآمدهای نفتی و مدیریت آن نقش مهمی در نوسانهای متغیرهای کلان اقتصادی ایفاد می‌کند. در این مقاله هدف آن است که ضمن تبیین رفتار ادوار تجاری درآمدهای نفتی، ارتباط آن با برخی متغیرهای کلان اقتصادی از جمله بودجه دولت، سرمایه‌گذاری، رشد، تورم و نقدینگی مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ و در چارچوب مدل تعادل عمومی پویایی تصادفی، مکانیزیم‌ های اثرگذاری درآمدهای ارزی نفتی بر متغیرهای اقتصادی هم از طریق کانال پایه پولی و هم از طریق بودجه دولت و ارتباط آن‌ها با متغیرهای کلیدی اقتصاد مورد بررسی قرار خواهد گرفت. مدل تعادل عمومی پویای تصادفی مورد استفاده در این مقاله از نوع مدل کینری جدید می‌باشد که در آن چسبندگی قیمت‌ها و دستمزدها به روش کالوو مدل‌سازی شده است. در این مدل ساختارهای اقتصاد ایران و نقش کلیدی نفت به خوبی تصریح شده است. با استفاده از نتایج شبیه‌سازی مدل، آثار تکانه‌های نفتی و بودجه دولت و همچنین مکانیزیم‌ های اثرگذاری آن از طریق کانال‌های پایه پولی و همچنین از طریق تغییر در موجودی سرمایه دولتی و تابع تولید و بهره‌وری مورد بررسی قرار گرفته است.

چکیده انگلیسی:

Abstract In the literature, it is emphasized on the role of government spending in business cycle of economic activities, especially in the developing countries where public investment alongside with other government tools uses for economic growth stimulation. However, the effect of government spending depends on how the spending is financed. Oil in the Iranian economy plays a significant role, so that more than 45% of the budget is directly financed by oil revenue. Therefore, oil plays a major role in macroeconomic variables fluctuations. The aim of this paper is that while explaining the business cycle behavior of the oil income, its relation with some relevant macroeconomic variables including government expenditures, investment, growth, inflation and money is examined as well. To end this, we use a new Keynesian dynamic stochastic general equilibrium (DSGE) model to explain the transmission channels of oil revenues effect on macroeconomic variables through the government budget, public capital stock and monetary base channels.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

1)     Adolfson et al (2007) Bayesian Estimation of an Open Economy DSGE Model with Incomplete Pass-ThroughJournal of International Economics 72, 481–511

2)     Baxter, M. and R. King (1993), Fiscal Policy in General Equilibrium, American Economic Review 83, 315-334.

3)     Calvo, G.(1983), "Staggered Price setting in a Utility- Maximizing Framework", Journal of Monetary Economics 12,383-398.

4)     Castelnuovo, E., Nisticó, S., 2010. Stock market conditions and monetary policy in an DSGE model for the US. Research Discussion Papers 11/2010. Bank of Finland.

5)     Christiano, Lawrence J., Martin Eichenbaum and Charles L. Evans (2005), Nominal rigidities and the dynamic effects of a shock to monetary policy, Journal of Political Economy, vol. 113, pp. 1–45

6)     Coenen, G., Erceg, C. J., Freedman, C., et al., 2012. Effects of fiscal stimulus in structural models. American Economic Journal: Macroeconomics 4 (1), 22–68.

7)     Erceg, C. and A. Levin (2003), “Imperfect credibility and inflation persistence”, mimeo, Journal of Monetary Economics 50, pp. 915–944

8)     Erceg, C.J., Henderson, D.W. and A.T. Levin (2000), “Optimal monetary policy with staggered wage and price contracts”, Journal of Monetary Economics, 46, p. 281-313

9)     Goodfriend, M. and R. King (1997), The New Neoclassical Synthesis and the Role of Monetary Policy, NBER Macroeconomics Annual, 231-283.

10)   10.Kollmann, Robert (2001), The exchange rate in a dynamic-optimizing current account model with nominal rigidities: A quantitative investigation. Journal of International Economics, vol. 55, pp. 243–262

11)   Linnemann, L. and A. Schabert (2003), Fiscal Policy in New Neoclassical Synthesis, Journal of Money, Credit and Banking, Vol. 35, No. 6, Part 1., 911-929.

12)   Pritchett, L.,( 2000), “The Tyranny of Concepts: CUDIE (Cumulated, Depreciated, Investment Effort) Is Not Capital”, Journal of Economic Growth,  December 2000, Volume 5, Issue 4, pp 361-384

13)   Traum Nora and Shu-Chun S. Yan, 13.2013, when does government debt crowd out investment? Journal of Applied Econometrics.

              

 

 

پیوست‌ها:

 

جدول ۲- پارامترهای کالیبره شده مدل بر اساس داده‌های اقتصاد ایران

0139/0	0218/0	96/0	225/0	088/1	53/0	24/0	23/0
67/0	33/0	7/0	3/0	46/0	54/0	13/0	03/0

 

جدول ۳- برآورد پارامتر‌‌های مدل با استفاده از برنامه Dynare تحت نرم‌افزار  MATLAB

پارامتر	توضیحات	توزیع	میانگین پیشین (انحراف معیار ‌پیشین)	میانگین‌پیشین (انحراف‌معیار ‌پسین)
	نرخ ترجیحات زمانی مصرف‌کننده	بتا	۹۷/۰ ۰۱۸/۰	۹۶۸۹/۰ ۰۱۲۵/۰
	درجه پایداری عادات	بتا	۷/۰ ۰۷/۰	۲۹۹۵/۰ ۰۵/۰
	عکس کشش جانشینی بین دوره‌ای مصرف	گاما	۱۶۶/۱ ۰۵/۰	۰۶۹/۱ ۰۴۶/۰
	عکس کشش مانده حقیقی پول	گاما	۰۷۲/۱ ۰۵/۰	۳۱۵۳/۱ ۰۸/۰
	میزان برخورداری خانوار از کالاها و خدمات دولتی	بتا	۱۳۲/۰ ۰۳/۰	۱۳۸/۰ ۰۳۰۹/۰
	کشش تابع هزینه تعدیل سرمایه‌گذاری	نرمال	۴ ۲/۰	۹۴۳/۳ ۲۰۲/۰
	درجه شاخص بندی دستمزد	بتا	۶/۰ ۰۳/۰	۵۶۳/۰ ۳۰۹/۰
	درصد خانوار‌هایی که قادر به تعدیل دستمزد خود نیستند	بتا	۱۸/۰ ۰۱/۰	۱۲۷۲/۰ ۰۰۶۹/۰
	عکس کشش نیروی کار فریش	گاما	۸۹۳۷/۲ ۳/۰	۹۳۲۹/۲ ۲۸۳/۰
	سهم هزینه ثابت در تولید	نرمال	۳۷/۰ ۰۳/۰	۳۸۶/۰ ۰۲۹/۰
	سهم سرمایه خصوصی در تولید	بتا	۴۴۳/۰ ۰۲/۰	۴۴۱/۰ ۰۲۰۱/۰
	عکس کشش تابع هزینه نسبت به هزینه بهره‌برداری	بتا	۲/۰ ۰۲/۰	۲۰۲/۰ ۰۱۹۹/۰
	درجه شاخص بندی قیمت	بتا	۶/۰ ۰۵/۰	۵۱۱۲/۰ ۰۵۳۳/۰
	درصد بنگاه‌هایی که قادر به تعدیل قیمت خود نیستند	بتا	۳۹۳/۰ ۰۲/۰	۲۹۵/۰ ۰۱۸۲/۰
	کشش جانشینی بین سرمایه خصوصی و دولتی	بتا	۰۹۵/۰ ۰۱/۰	۰۸۹۲/۰ ۰۰۹۵/۰
	سهم تأثیرگذاری تکانه نفت در مخارج عمرانی دولت	بتا	۸/۰ ۰۲/۰	۷۷۸۱/۰ ۰۲۱۶/.
	درصد فروش درآمدهای نفتی به بانک مرکزی	بتا	۸/۰ ۰۵/۰	۸۰۰۴ ۰۵۰۲/۰
	ضریب فرایند خودرگرسیون تکانه سرمایه‌گذاری دولت	بتا	۳۷/۰ ۰۲/۰	۳۷۰۴/۰ ۰۱۹۹/۰
	ضریب فرایند خودرگرسیون تکانه مخارج جاری دولت	بتا	۶۶/۰ ۰۱۹/۰	۶۴۰۶/۰ ۰۲۰۳/۰
	ضریب فرایند خودرگرسیون تکانه درآمدهای نفتی	بتا	۲۶/۰ ۰۲/۰	۲۴۸۵/۰ ۰۱۹/۰
	ضریب اهمیت تورم در تابع عکس‌العمل سیاست پولی	نرمال	۴۴۸/۱- ۰۵/۰	۵۴۸/۱- ۰۴۸۱/۰
	ضریب اهمیت تولید در تابع عکس‌العمل سیاست پولی	نرمال	۳۴۳/۲- ۰۵/۰	۲۱۵۱/۲- ۰۵۰۵/۰
	ضریب فرایند خودرگرسیون تکانه ترجیحات	بتا	۸۵/۰ ۰۲/۰	۶۶۶۷/۰ ۰۲۳۲/۰
	ضریب فرایند خودرگرسیون پولی در تابع عکس‌العمل	بتا	۴۱/۰ ۰۴/۰	۳۹۵۳/۰ ۰۴۰۸/۰
	ضریب فرایند خودرگرسیون تکانه پولی	بتا	۵۵۴/۰ ۰۳/۰	۵۵۶۷/۰ ۰۳۰۳/۰
	ضریب فرایند خودرگرسیون تکانه تورم هدف	بتا	۲۶/۰ ۰۲/۰	۲۴۸۵/۰ ۰۲۷۱/۰
	ضریب فرایند خودرگرسیون عرضه نیروی کار	بتا	۸۵/۰ ۰۵/۰	۸۶۴۶/۰ ۰۴۹۴/۰
	ضریب فرایند خودرگرسیون شوک سرمایه گذاری	بتا	۸۵/۰ ۰۲/۰	۸۲۲۵/۰ ۰۲۲۱/۰
	ضریب فرایند خودرگرسیون مارک-آپ دستمزد	بتا	۸۵/۰ ۰۲/۰	۸۴۴/۰ ۲۰۵/۰
	ضریب فرایند خودرگرسیون تقاضای پول	بتا	۵۵/۰ ۰۳/۰	۵۵۳۵/۰ ۳۰۱/۰
	ضریب فرایند خودرگرسیون تکانه تکنولوژی	بتا	۹۲۷/۰ ۰۲/۰	۷۶۱۴/۰ ۳۱۶/۰
	ضریب فرایند خودرگرسیون مارک-آپ قیمت	بتا	۵/۰ ۰۲/۰	۴۸۸/۰ ۰۱۹۹/۰
	انحراف معیار تکانه سرمایه‌گذاری دولتی	گامای معکوس	۰۵/۰ ( )	۴۸۶۱/۰ ۰۴۱۹/۰
	انحراف معیار تکانه درآمدهای نفتی	گامای معکوس	۰۵/۰ ( )	۴۶۴۲/۰ ۰۳۴۱/۰
	انحراف معیار تکانه سیاست مالی	گامای معکوس	۰۵/۰ ( )	۰۸/۰ ۰۰۵۹/۰
	انحراف معیار تکانه تورم هدف	گامای معکوس	۰۵/۰ ( )	۰۰۹۸/۰ ۰۰۱۴/۰
	انحراف معیار تکانه تکنولوژی	گامای معکوس	۰5/۰ ( )	۰۲۲۹/۰ ۰۰۱۸/۰
	انحراف معیار تکانه سیاست پولی	گامای معکوس	۰۵/۰ ( )	۰۳۳۱/۰ ۰۱۵۷/۰
	انحراف معیار تکانه سرمایه‌گذاری خصوصی	گامای معکوس	۱/۰ ( )	۰۱۸۹/۰ ۰۰۲۶/۰
	انحراف معیار تکانه دستمزد	گامای معکوس	۰۵/۰ ( )	۰۳۳۳/۰ ۰۰۶۳/۰
	انحراف معیار تکانه تقاضای پول	گامای معکوس	۰۵/۰ ( )	۰۲۳/۰ ۰۰۹۴/۰

 

 

نمودار ۴- چگالی پیشین و پسین پارامترهای مدل

 

 

 

 

 

 

* منحنی خاکستری چگالی پیشین، منحنی مشکی چگالی پسین و خط عمودی نمای چگالی پسین را نشان می‌دهند.

 

 

 

 

 

 

یادداشت‌ها