بررسی سازوکار ادراک شهروندان در شهر همدان از فضاهای بازآفرینی شده در محدوده مرکزی شهر همدان
محورهای موضوعی : آمایش محیط
محمد قدیمی
1
(دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران)
بیژن رحمانی
2
(دانشیار جغرافیا و آمایش، دانشگاه شهید بهشتی)
کلید واژه: بازآفرینی ذهنی, کالبد, اجتماع, ادراک, همدان.,
چکیده مقاله :
پژوهش درخصوص بافتهای تاریخی در مرکز شهرها در دو دهه اخیر به صورت چشمگیری از نظر مدیران شهری و متخصصان افزایش پیدا کرده است. این روند، موجب شده است که رویکردهای نوینی در برنامهریزی و توسعه این مناطق ارزشمند شهری ارائه که یکی از برجستهترین آنها رویکرد بازآفرینی است. مرور این پژوهشهای عملی و نظری نشان میدهد در فرایند بازآفرینی محدوده‌های تاریخی و فرسوده شهرها غالب آنان صرفاً به جنبههای عینی و کالبدی بدون توجه به ذهنیت شهروندان که برگرفته از هویت و فرهنگ آنان است توجه داشتهاند. بر همین مبنا، پژوهش حاضر با هدف دستیابی به چگونگی درک شهروندان از فضاهای بازآفرینی شده تحت مفهومی به نام بازآفرینی ذهنی شکل گرفته است. در همین راستا، پس از تبیین مدل مفهومی پژوهش برپایه مرور ادبیات موضوع، پرسشنامهای ساختار یافته طراحی و در بین شهروندان همدانی برای استخراج ذهنیت آنان از فضاهای بازآفرینی شده میدان مرکزی شهر همدان توزیع شد. سپس، دادهها با استفاده از روش مدلسازی معادلات ساختاری و در نرم‌افزار Smartpls مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل یافته‌ها نشان داد که دو عامل کالبد و اجتماع در سازوکاری طولی موجب بحرانیترین اثرگذاری در ذهن شهروندان در راستای شکلگیری ذهنیت آنان از فضاهای بازآفرینی شده میدان مرکزی شهر همدان شدهاند.
Research on the historical fabric of city centers has significantly increased among urban managers and specialists over the past two decades. This trend has led to the introduction of new approaches in the planning and development of these valuable urban areas, with one of the most prominent approaches being regeneration. A review of practical and theoretical studies shows that the process of regenerating historical and worn-out areas of cities often focuses solely on physical and objective aspects, neglecting the citizens’ subjective perceptions, which are rooted in their identity and culture. Accordingly, the present study aims to understand how citizens perceive regenerated spaces through a concept known as "mental regeneration." In this regard, after explaining the conceptual model of the research based on a literature review, a structured questionnaire was designed and distributed among the citizens of Hamadan to extract their perceptions of the regenerated central square of the city. The data were then analyzed using structural equation modeling in SmartPLS software. The results of the analysis indicated that two factors, physical environment and community, in a longitudinal mechanism, have had the most critical impact on the citizens’ perceptions in shaping their mental image of the regenerated spaces of the central square of Hamadan.
1- پور احمد، احمد (1389)، سیر تحول مفهوم شناسی بازآفرینی شهری به عنوان رویکردی نو در بافت¬های فرسوده شهری، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 17
2- مطلبی، ق. 1380. روانشناسی محیطی دانشی نو در خدمت معماری و طراحی و طراحی شهری. نشریه علمی-پژوهشی هنرهای زیبا، شماره 12(14)
3- آذر، عادل، (1395)، مدلسازی معادلات ساختاری: کمترین مربعات جزئی، انتشارات نگاه دانش
4- پاکزاد، ج، بزرگ، ح. 1391. الفبای روان¬شناسی محیط برای طراحان. چاپ دوم. انتشارات آرمانشهر. صفحه 123
5- حبیب پور، کرم، صفری، رضا (1390)، راهنمای جامع کاربری spss در تحقیقات پیمایشی (تحلیل داده-های کمی)، انتشارات متفکران
6- لنگ، ج. 1381. آفرینش نظریه معماری، ترجمه علی رضا عینی¬فر. چاپ دوم. انتشارات دانشگاه تهران. صفحات 68-50
7- مرتضوی، علی(1380)، فرصتی برای بازآفرینی شهری در عمل، کنفرانس بین¬المللی عمران، معماری، توسعه و بازآفرینی زیرساخت¬های شهری در ایران، 17
8- 6-هومن، حیدرعلی، (1393)، مدل¬یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم‌افزار لیزرل (با اصطلاحات)، سمت 186
9- سجادزاده، حسن، زلفی گل، سجاد(1394)، طراحی شهری در بازآفرینی محلات سنتی با رویکرد محرک توسعه،فصلنامه آمایش محیط
10- Lang, T. (2005). Insights in the British debate about urban decline and urban regeneration (No. 32). Working paper.
11- Marriam-Webster online, (2014)
12- Couch, C. (2003). Introduction: the European context and theoretical framework. Chris Couch, Charles Fraser ve Susan Percy (der.) Urban Regeneration in Europe.
13- Fraser, C. (2003). The institutional and financial conditions of urban regeneration in Europe. Urban regeneration in Europe, 180-199.
14- Percy, S. (2003). The Ruhr: from dereliction to recovery. Urban regeneration in Europe, 140-165.
15- McCarthy, J. (2006). Regeneration of cultural quarters: public art for place image or place identity?. Journal of Urban Design, 11(2), 243-262.
16- Roberts, P. (2000). The evolution, definition and purpose of urban regeneration. Urban regeneration, 9-36.
17- McGregor, A., & McConnachie, M. (1995). Social exclusion, urban regeneration and economic reintegration. Urban Studies, 32(10), 1587-1600..