ریشه شناسی چند واژۀ خویشاوندی در گویش لری بختیاری
محورهای موضوعی : زبان شناسی، گویش شناسی، فرهنگ عامه،ادبیات فارسی
1 - گروه ادبیات فارسی دانشکده ادبیات علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه
کلید واژه: گویش بختیاری, "تاته", "کچی", "هالو", بوتی,
چکیده مقاله :
هدف این پژوهش، بررسی واژه‌های خویشاوندی "تاته، کچی، هالو، و بوتی" در گویش بختیاری است و اینکه کدامیک از این واژه‌ها ریشه در خانواده هندواروپایی و کدامیک ریشه در خانواده‌های غیر هندواروپایی دارند. روش کار در کنار ریشه‌شناسی هر واژه، هم بررسی واژه‌های مدنظر در همة خانواده‌های زبانی در ارتباط با زبانهای ایرانی و هم تطبیق آنان با گویش کردی است. سرانجام چنین برداشت شد که به احتمال بسیار واژه تاته، نام‌آوا و ریشه در خانواده هندواروپایی؛ واژه کچی ریشه در ترکی-مغولی از خانواده آلتایی؛ واژه هالو ریشه در زبان اکدی از خانواده سامی؛ و واژه بوتی احتمالاً ریشه در زبان ایرانی باستان داشته باشد.
This research aims to examine the related words "Tāte, Kečhi, Hālu, and Bōti" in the Bakhtiari dialect and to determine which of these words have roots in the Indo-European family and which have roots in those of non-Indo-European.
اشمیت. رودیگر( 1383). راهنمای زبان¬های ایرانی، ج 2، تهران، انتشارات ققنوس
جهاندیده، عبدالغفور (1396)، فرهنگ بلوچی-فارسی، تهران، انتشارات معین
خلف تبریزی (برهان)، محمد حسین (1342): برهان قاطع، ج3، تهران، کتابفروشی ابن سینا
سرلک، رضا (1381): واژه نامه گویش بختیاری چهارلنگ، تهران، نشر آثار
علیرضایی، کرم (1377): فرهنگ واژگان لری و کردی و تطبیق برخی واژگان لری و کردی با زبانهای ایرانی باستان. تهران. انتشارات شیداسب
مددی، ظهراب (1392)، واژه نامه زبان بختیاری، اهواز، انتشارات آیات
معینی سام، بهزاد (1401): خاستگاه اقوام ایرانی، هندواروپاییان، ج 1، تهران، انتشارات آوای خاور
معینی سام، بهزاد؛ محمدی اوندی، سارا (1402): سرگذشت دگرگونی آواهای زبان فارسی، تهران، انتشارات آوای خاور
Anonby. Erik & Asadi Ashraf (2014): Bakhtiari Studies I: Phonology, Text, Lexicon. Sweden. Uppsala Universitet
_____________________(2018): Bakhtiari Studies II: Orthography. Sweden. Uppsala Universitet
Baily. H. W (1979): Dictionary of Khotan Saka. Cambridge. Cambridge University Press
Black. Geremy and George. Andrew (2000): A Concise Dictionary of Akkadian. Wiesbaden. Harrassowitz Verlag
Bomhard. Allan R (2015): A Comprehensive Introduction to Nostratic Comparative Linguistics, with Special Reference to Indo-European. New York. Charleston, SC.
Brown. Keith (2009): Concise Encyclopedia of languages of the World. London. Cambrudge University Press
Chyet. Michael. L (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmanji-Inglizi. New Haven and London. Yale University Press
David. Anne Boyle (2014): Descriptive Grammar of Pashto and its Dialects. Göttingen. De Gruyter Mouton
Doefer. Gerhard (1963): Turkische und Mongolische Elemente im Neupersischen. Wiesbaden. Franz Stiener Verlag GMBH.
Frye. Richard N (2008): The Period from the Arab Invasion to the Saljuqs. Vol 4. Cambridge. The Cambridge University Press
Garthwaite. Gene R. (2009): Khans ans Shas, a History of the Bachtiary Tribe in Iran. Londoan and New York. Cambridge University Press
Halloran. Jon Alan (2006): A Dictionary Guide to the Ancient Sumerian language. Los Angeles. Logogram Publishing
Herodotus. (1922): Histories. Vol I. Translated by Goldy. Massachusettes. Harvard University Press.
Hinz Walther and Koch Heidemarie (1987): Elamisches Wortherbuch. Berlin. Verlag von Dietrich Reimer
Hoftijzer. J and Jongeling (1995): Dictionary of the North-West Semitic Inscriptions. Leiden. New York. E, J. Brill
Lubotsky. A. (2007): Proto-Indo-European Etymology Dictionary. Moscow. Dnghu association publishing.
Lurimer. Major D. L. R (1921): The Phonology of the Bakhtiari, Badakhshani and Madaglashti Dialects of Modern Persian with Vocabulary. London. Royal Asiatic Society
Makki. El Rabih (2013): Decomposition of hamito-Semitic Roots into their Ultimate Primeval Components. Beirt-Lebanon. Bissan Publishers
Mallory. J. P & Adams. D. Q (1997): Encyclopedia of Indo-European Culture. London and Chicago. Fitzroy Dearborn Publishers
Mayrhofer Manfred (1956): Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altinischen. Heidelberg. Carl Winter Universitätverlag
Mayrhofer, M. (1992): Etymologisches wörterbuch des Altindoarischen. Band I. Heidelberg. Carl Winetr. Universitätsverlag.
Minorsky. V. (1945): The Tribes of Western Iran. The Journal of the Royal Anthropological of Great Britain and Ireland. Vol. 75. NO ½
Monier-Williams.M. (1999): A Sanskrit-english dictionary. Delhi. Motilal banarsidass publishers.
Morgenstierne. Georg (1938): Indo-Iranian Frontier Languages. Iranian Pamir Languges, Yidgha-Munji, Sanglechi-Ishkashmi and Wakhi. Oslo. H. Aschehoug and Co.
__________________(2003): A New Etymological Vocabulary of Pashto. Wiesbaden. Dr. Ludwig Reichert Verlag.
Pashtoon. Zeeya A (2009): Pashto-English Dictionary. United State of America. Dunwoody Press
Payne J. R. (2009): Iranian Lnguages. Edoted by Bernard Comri in the World’s Major Lnguages. London and New York. Routladge Taylor and Francis Group.
Pokorny. Julius (1930): Indo-Germanisches Etymologisches Wörterbuch. München. Francke Verlag Bern
Qazzaz. Shafiq (2000): The Sharezoor Kurdish-English Dictionary. Erbil. Aras press and Publisher
Rajki Andras (2006): Mongolian Etymological Dictionary. London
Reiner, Erica and Rowton (1995): The Assyrian Dictionary. Vol 6. Chicago. The Original Institute of the University of Chicago.
Rizgar. Baran (1993): Kurdish- English Dictionary. London. Peckham Hill Street
Sallaberger. Walter (2006): Sumerischer Zettelkasten. Leipzig-Münchner
Schmitt. Rudiger (2014): Wörterbuch der Altpersichen Konigsinschriften. Wiesbaden. Dr. Ludwid Reichert Verlag
_______________ (1989): Compendium Linguarum Irancarum. Wiesbaden. Dr. Ludwid Reichert Verlag
Soden. Wolfram Von (1965): Akkadisches Handwörterbuch. Band I. Wiesbaden. Otto Harrassowitz.
Starostin. A. V and Dybo. O. A (2018): An Etymological Dictionary of Altaic Languages. Lodon and New York. Brill
Turner. R. L (1973): Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages. London. Oxford University Press
Windfuhr. G. (2009): The Iranian Languages. New York. Routledge Taylor and Francis group.