واکاوی ساختار پرسشواژه در گویش بوشهری بر مبنای رویکرد کمینه¬گرایی
محورهای موضوعی : زبان شناسی، گویش شناسی، فرهنگ عامه،ادبیات فارسی
نرگس ملایی
1
,
بهمن گرجیان
2
*
,
سیده فاطمه هاشمی
3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان¬شناسی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران
2 - دانشیار گروه آموزش زبان انگلیسی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران
3 - گروه زبان‌شناسی و زبانهای خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
کلید واژه: برنامه کمینه¬گرا, حرکت پرسشواژه, گویش بوشهری,
چکیده مقاله :
جملات پرسشی در زبانهای مختلف، تابع مشخصه حرکت یا عدم حرکت پرسشواژه است و با توجه به فاعلی یا غیر فاعلی بودن پرسشواژه، جملات پرسشی یا حاصل اعمال پرسشواژه در جای خود (ابقایی)[1] و یا نتیجه حرکت پرسشواژه[2] است. این مقاله با روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بر مبنای برنامه کمینهگرایی چامسکی به بررسی حرکت پرسشواژه در گویش بوشهری پرداخته و قواعد حاکم در برنامه کمینهگرایی در خصوص این حرکت را در این گویش مورد ارزیابی قرار دادیم. در این پژوهش 170 دقیقه مکالمات گروه های مختلف سنی در بوشهر ضبط و پیاده سازی گردید وجملات پرسشی در گویش بوشهری از نقطه نظر حرکت نحوی یا غیر نحوی، انگیزه حرکت، اجباری یا اختیاری بودن حرکت پرسشواژه و محل فرود آن، مورد بررسی قرار گرفت. دادههای پژوهش توسط دو زبان شناس مسلط به گویش بوشهری دسته بندی گردید و داده ها تحلیل و بررسی شدند. نتایج بررسیها بیانگر آن است که شرط همجواری و محدودیت تسلط سازهای، موجب محدودیتی در حرکت پرسشواژه در این گویش نمی‌گردد. قرارگیری پرسشواژه در جایگاههای مختلف در این گویش با دلایلی همچون تاکید یا برجستهسازی و مبتداسازی دسته بندی شده است.
[1] in-situ
[2] wh-movement
The construction of interrogative sentences in different languages, including Bushehri dialect, is a function of the movement or non-movement of the interrogative word and its active or passive position. The present study uses a descriptive-analytical method and within the theoretical framework of the minimal program examine the movement of interrogative words in the Bushehri dialect. Data were collected by recording and transcribing 170 minutes of conversation from 32 Bushehri speakers in different age groups (35 to 60 years). In total, 115 sentences were analyzed, including 40 simple interrogative sentences, 30 compound sentences, 20 derivative sentences, and 25 sentences with dual interrogative words. These sentences were analyzed in terms of the type of movement (syntactic or non-syntactic), the motive and direction of the movement, either optional or mandatory movement, and the location of the interrogative word. Two linguists fluent in the Bushehri dialect categorized and analyzed the data. The findings show that in Bushehri dialect, restrictions such as the contiguity condition and structural dominance do not prevent question word movement. Furthermore, question words can appear in different sentence positions, and this diversity can often be explained by discourse functions such as emphasis, salience, and initialization. Furthermore, the results indicate that question word movement in this dialect is mainly based on functional and semantic motives and differs from the syntactic rules of languages such as English.
آهنگر، عباسعلی. (1385). تحلیلی کمینه گرا از اشتقاق جمله¬های استفهامی ساده در زبان فارسی. فصلنامه جستارهای نوین ادبی، سال سی و نهم شماره ۲ (153)، ۱۰۹ -۱۲۶.
پهلوان¬نژاد، محمدرضا؛ و شاه¬علی، ابوالفضل. (1392/2013). بررسی رفتار پرسش¬های چندگانه زبان فارسی، مجله بین¬المللی تحقیقات کاربردی و علوم پایه، انتشارات مرورگر علوم ،5 (10)، 1302-1293.
تنظیفی، سیده پگاه. (1395). تحلیل حرکت پرسشواژه در کردی اردلانی: رویکردی کمینه¬گرا. پایان¬نامه کارشناسی ارشد رشته زبان¬شناسی همگانی. کردستان: دانشگاه کردستان.
حاجیانی، فرخ و محمودی، خیرالله. (1402). ریشه‌شناسی چند واژه در گویش بوشهری. ﺳﺎل8، ﺷﻤﺎره2، 37–53.|https://doi.org/10.22099/jill.2024.48805.1372
دبیر مقدم ، محمد.(1393) زبان شناسی نظری، پیداش و تکوین دستور زایشی (ویراست دوم). تهران: انتشارات سمت.
راسخ مهند، محمد. (1379). جملات پرسشی در زبان فارسی. نشریه مجموعه مقالات دانشگاه علامه طباطبایی، 91، 331-344.
رشیدی، مریم. (1398). بررسی ساخت های پرسش واژی چندگانه در زبان مازندرانی: رویکردی کمینه گرا. مجله مطالعات نقد زبانی و ادبی، دوره 3, شماره 10، 1-18.
زاهدی، کیوان. (1385). زبان شناسی چامسکی. پژوهشنامه علوم انسانی, -(50 (ویژه نامه فلسفه), 13-36.
مشکوة الدینی، مهدی. (1374). جابجایی سازه¬ی پرسشی در جملات زبان فارسی و برخی نتایج نظری آن. مجموعه مقالات دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 83 ، 127-140.
میرعمادی، علی. (1376). نحو زبان فارسی بر پایه نظریه حاکمیت و مرجع گزینی. تهران: انتشارات سمت.
میرعمادی، علی. (1379). نحو زبان فارسی و انگلیسی در قالب برنامه کمینگی. تهران: انتشارات سمت.
واعظی، هنگامه. (1392). ساخت های پرسش واژه‌ای در زبان فارسی ) رویکردی کمینه گرا ). دو فصلنامه علمی-پژوهشی زبان‌پژوهی دانشگاه الزهرا ، 221-199.
Caulicover, P., & Jackendoff, R. (2005). Simpler syntax. Oxford: Oxford University Press.
Chomsky, N. (2015). Minimalist program. Massachusetts: The MIT Press.
Gad, R. F. (2011). A Syntactic Study of Wh-movement in Egyptian Arabic within the Minimalist Program. PhD thesis for the degree of doctor of philosophy. England: University of Leeds.
Huang, C.T. J. (1982). Move WH in a language without wh-movement. The Linguistic Review, 1, 369– 416.
Kahnemuyipour, A. (2001). On Wh-questions in Persian. Canadian Journal of Linguistics, 46 (1-2), 41-61.
Karimi, S., & Taleghani, A. (2007). Wh-movement, Interpretation, and Optionality in Persian. In S. Karimi, V. Samiian, & W. K. Wilkins (Eds.), Phrasal and Clausal Architecture: Syntactic Derivation and Interpretation (pp. 167-187). Amesterdam: John Benjamins Publishing Company.
Lasnik, H. (1995). Case and expletives revisited: On greed and other human failings. Linguistic Inquiry, 26(4), 615-633.
Lopez, L. (2013). Wh-movement. In Silvia Luraghi and Claudia Parodi (eds), Bloomsbury Companion to Syntax (pp. 311-324). New York: Bloomsbury.
Radford, A. (1997). Synatx: A minimal approach. Cambridge. Cambridge: University Press.
Radford, A. (2004). Minimalist syntax: Exploring the structure of English. Cambridge: University Press.
Reinhart, T. Wh-in-situ in the Framework of the Minimalist Program. Natural Language Semantics, 6, 29-56.
Rizzi, L. (1982). Issues in Italian syntax. Dordrecht: Foris.
Rudin, C. (1988). On Multiple Questions and Multiple Wh-fronting. NLLT, 6, 445-501.
Watanabe, A. (1992). WH–in–Situ: Subjacency and Chain Formation. MIT Occasional Papers in Linguistics.