بررسی و تحلیل اسطوره های «هزارۀ دوم آهوی کوهی» با تأکید بر نقش هویت یاب آن ها

محورهای موضوعی : اجتماعی (با ویژگی ادبی و هنری)

فرشاد سلیمی نژاد ¹ , ثوراله نوروزی داودخانی ² , خدابخش اسداللهی ³

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی_غنایی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
3 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

تاریخ دریافت : 1401/09/24 تاریخ پذیرش : 1401/10/27 تاریخ انتشار : 1403/04/01

کلید واژه: اسطوره, هویت, دین, ملّیت, شفیعی کدکنی,

چکیده مقاله :

اسطوره به رغم کهنگی­اش، پدیده­ای زنده و حاضر و ناظر بر رفتار و اندیشه­های انسان است. با وجود آن که تمام شاعران، از اسطوره در شعر خود استفاده می­کنند، فقط برخی از آنان و ازجمله شفیعی کدکنی، از بینش اساطیری برخوردارند. او نه­تنها با اسطوره­های ایران، اسلام، عرفان و جهان آشناست؛ بلکه از تأثیر آن بر عمق بخشیدن به شعر هم آگاهی کافی دارد. در این مقاله برخی از اسطوره‌های «هزارۀ دوم آهوی کوهی» از آن روی که به انسان هویت می‌بخشند، معرفی شده است. شفیعی، با پذیرش ضمنی اسطوره‌هایی که سبب شکل­گیری هویت ایرانی- اسلامی است، بر هویت ایرانی، که از ابزارهای خودیابی و ایستادن در برابر تمدن غرب است، تأکید بیشتری دارد. داده‌های این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه­ای گردآوری و با استفاده از روش کیفی توصیف شده است. هدف نویسندگان بازنمایی طرز اسطوره­پردازی شفیعی برای هویت­بخشی به انسان است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که شفیعی با بهره­گیری از بینش اساطیری و نیز با شناخت عمیقی که از اسطوره‌ها، دارد به مخاطب برای رهایی از بی­هویتی، کمک، شایانی می‌کند.

 

چکیده انگلیسی:

Myth, despite its antiquity, is a living and present phenomenon that observes human behavior and thoughts. Although all poets use myths in their poetry, only some of them, including Shafii Kodkani, have a mythological insight. He is not only familiar with the myths of Iran, Islam, mysticism and the world; Rather, he is also aware of its effectiveness in deepening the poem. In this article, some of the myths of the (2nd millennium mountain deer) have been introduced, as they give identity to humans. Shafi'i with the implicit acceptance of myths that are the cause of the formation of Iranian-Islamic identity. It has more emphasis on Iranian identity, which is a means of self-discovery and standing against Western civilization. The data of this research has been collected using the library method and described using the qualitative method. The purpose of the authors is to represent Shafi'i's way of mythologizing to give identity to humans. The results of the research show that Shafii helps the audience to get rid of identitylessness by using his mythological insight and his great knowledge of myths.

 

منابع و مأخذ:

کتاب¬ها
آجودانی، مشاالله. (1382). یا مرگ یا تجدّد، تهران: نشر احتران.
آشوری، داریوش. (1352). فرهنگ سیاسی، تهران: مروارید.
آموزگار، ژاله. (1374). تاریخ اساطیری ایران، تهران: سمت.
احمدی، بابک. (1382). واژه¬نامۀ فلسفی مارکس، تهران: نشر مرکز.
باستید، روژه. (1370). دانش اساطیر، ترجمۀ جلال ستاری، تهران: توس.
بیرو، آلن. (1370). فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمۀ باقر ساروخانی، تهران: موسسۀ کیهان.
پین، مایکل. (1382). فرهنگ اندیشه‌های انتقادی، ترجمۀ پیام یزدان¬جو، تهران: نشر مرکز.
رشیدیان، بهزاد. (1370). بینش اساطیری در شعر معاصر ایران، تهران: نشر گستره.
روتن، ک.ک. (1378). اسطوره، ترجمۀ ابوالقاسم اسماعیل¬پور، تهران: نشر مرکز.
سروش، عبدالکریم. (1384). قصۀ ارباب معرفت، تهران: صراط.
شایگان، داریوش. (1371). بت‌های ذهنی و خاطرۀ ازلی، تهران: امیرکبیر.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1376). آیینه¬ای برای صداها، تهران: سخن.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1376). هزارۀ دوم آهوی کوهی، تهران: سخن.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1384). صورخیال در شعر فارسی، تهران: آگاه.
شوالیه، ژان و گربران، آلن. (1385). فرهنگ نمادها، ترجمۀ سودابه تحقیقی، تهران: انتشارات جیحون.
صفا، ذبیح الله. (1363). تاریخ ادبیات در ایران، جلد 1، تهران: انتشارات فردوسی.
عابدی، کامیار. (1381). در روشنی باران، تهران: کتاب نادر.
فروم، اریک. (1368). زبان از یاد رفته، ترجمۀ ابراهیم امانت، تهران: مروارید.
کیانوش، محمود. (1390). شعر زبان کودکی انسان، تهران: نشر قطره.
گورین و دیگران. (1376). مبانی نقد ادبی، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران: نشر نیلوفر.
گولد، جولیوس و کولب، ویلیام. (1372). فرهنگ علوم اجتماعی، ویرایش محمد جواد زاهدی مازندرانی، تهران: مازیار.
محمدی، مجید. (1374). دین¬شناسی معاصر، تهران: نشر قطره.
معین، محمد. (1360). فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
ملکیان، مصطفی. (1382). قصه‌های رمزی و بعد شاعرانگی دین، (گفت و گو)، در کتاب گسترۀ اسطوره، تهران: هرمس.
ولک، رنه و وارن، آوستین. (1373). نظریۀ ادبیات، ترجمۀ ضیاء موحد و پرویز مهاجر، تهران: علمی و فرهنگی.
یاحقی، محمدجعفر. (1371). فرهنگ اساطیر، تهران: سروش.
References
Books
Abedi, K. (2001). in Roshni Baran, Tehran: Nader book. [In Persian]
Ahmadi, B. (2003). Marx's Philosophical Dictionary, Tehran: Center Publishing. [In Persian]
Ajudani, M. (2003). or Death or Taddad, Tehran: Ehtran Publishing.
Amouzgar, J. (1995). Mythological history of Iran, Tehran: Samt. [In Persian]
Ashuri, D. (1973). Political culture, Tehran: Marwarid. [In Persian]
Bastid, R. (1991). Mythology, Trans. Jalal Sattari, Tehran: Tos. [In Persian]
Biro, A. (2010). Culture of Social Sciences, Trans. Bagher Saroukhani, Tehran: Kayhan Institute. [In Persian]
Fromm, E. (1989). The Forgotten Language, translated by Ebrahim Amanat, Tehran: Marwarid. [In Persian]
Gould, J. & Kolb, W. (1993). Culture of Social Sciences, edited by Mohammad Javad Zahedi Mazandarani, Tehran: Maziar. [In Persian]
Gurin. (1997). Basics of Literary Criticism, Trans. Farzaneh Taheri, Tehran: Nilofar Publishing House. [In Persian]
Kianoush, M. (2010). Poem in the language of human childhood, Tehran: Qatreh Publishing. [In Persian]
Malekian, M. (2003). Secret stories and the poetic side of religion, (conversation), in the book Gostareh Astoreh, Tehran: Hermes. [In Persian]
Mohammadi, M. (1995). Contemporary Theology, Tehran: Drop Publishing.
Moin, M. (1981). Farhang Farsi, Tehran: Amirkabir. [In Persian]
Payne, M. (2012). The Culture of Critical Thoughts, Trans. Payam Yazdan-jo, Tehran: Nahr-e-Karzan. [In Persian]
Rashidian, B. (1991). Mythological Insight in Contemporary Iranian Poetry, Tehran: Gostareh Publishing House. [In Persian]
Rutan, K.K. (1999). Mythology, Trans. Abulqasem Esmailpour, Tehran: Nahr-e-Karzan. [In Persian]
Safa, Z. (1984). History of Literature in Iran, Volume 1, Tehran: Ferdowsi Publications. [In Persian]
Shafi'i Kodkani, M. R. (1997). Mirrors for sounds, Tehran: Sokhn. [In Persian]
Shafi'i Kodkani, M. R. (1997). The second millennium of mountain deer, Tehran: Sokhn. [In Persian]
Shafi'i Kodkani, M. R. (2004). Sorkhayal in Persian poetry, Tehran: Agha. [In Persian]
Shavalieh, J. & Gerbran, A. (2006). The Culture of Symbols, Trans. Soudabeh Research, Tehran: Jihun Publications. [In Persian]
Shaygan, D. (1992). Mental Idols and Eternal Memory, Tehran: Amir Kabir. [In Persian]
Soroush, A. K. (2005). The Tale of the Master of Knowledge, Tehran: Sarat. [In Persian]
Volk, Rene and Warren, Austin (1994) Literary Theory, Trans. Zia Mohd and Parviz Mohajer, Tehran: Scientific and Cultural. [In Persian]
Yahaghi, M. J. (1992). Farhang Asatir, Tehran: Soroush.[In Persian]