بررسی و تحلیل طلب در اندیشۀ عطار و مولوی، در منطق الطیر و مثنوی
محورهای موضوعی : تطبیقی (با ویژگی ادبی و هنری)شهرام فروغی 1 , محمدعلی خالدیان 2 * , حسنعلی عباسپور اسفدن 3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان،ایران.
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران.
کلید واژه: عطار, مولوی, سلوک, طلب, تصوّف,
چکیده مقاله :
طلب نشانه ای زبانی است که در عرفان اسلامی به اصطلاحی پرکاربرد تبدیل شده است. برای آن که جایگاه طلب در تصوّف اسلامی معلوم شود، ناگزیر باید عرفان را به عنوان یک نظام در نظر گرفت. نظامی که در یک نگاه بر سه ستون شریعت، طریقت و حقیقت بنا نهاده شده است. در این ساختار سلوک از طریقت منشعب می گردد و طلب، اولین گام در سلوک عارفانه به شمار می آید. بنابراین طلب جزیی جدایی ناپذیر از ساختار عرفان است و تقریباً در تمام آثار عرفانی ردّ پای آن را می توان دید. امّا در این میان دو عارف بزرگ ایران و جهان، عطار و مولوی به فراوانی از آن سخن گفته و ویژگی های آن را تشریح کرده اند. طلب در اندیشۀ عطار اولین وادی، از وادیهای هفت گانۀ سلوک به شمار میآید و بدین ترتیب باید آن را یکی از اجزای تعیین کنندۀ دستگاه فکری او دانست. امّا در مثنوی اساساً یک نظم فکری که بتوان جای اجزای اندیشۀ مولانا را در آن تشخیص داد، وجود ندارد. بنابراین طلب هم بنابراین طلب هم، در مثنوی، نه یک وادی از وادی های طلب دانسته شده و نه در جای مشخصی از آن سخن به میان آمده است. بلکه در همه جای مثنوی میتواند حضور داشته باشد. بی تردید یافتن و دسته بندی کردن و سنجیدن آنها با اندیشۀ عطار کاری دشوار است.حاصل این پژوهش نشان میدهد که عطار و مولوی طلب را آغاز سلوک و ابزار تحقق صدق و سلامت نفس و سعادت انسان میدانند. دادههای این پژوهش با روش کتابخانه ای به دست آمده و پس از دسته بندی با روش کیفی توصیف شده است.
Taalab( seeking) is a verbal sign that has become widely used in Islamic mysticism. In order to find out the place of Taalab in Islamic Sufism, it is necessary to consider mysticism as a system, a system that is founded on the pillars of Sharia, Tariqat and Truth. This structure of conduct, is derived from tariqat and seeking is considered the first step in mystical conduct. Therefore, seeking is an inseparable part of the structure of mysticism, and traces of it can be seen in almost all works of mysticism. But in the meantime, two great mystics of Iran, Atar and Maulvi, have spoken about it a lot and accelerated its features. In Attar's thoughts, seeking is considered the first of the seven valleys of Saluk, and thus it should be considered as one of the defining components of his intellectual system, but in the Masnavi, it is basically a system of thought in which the place of the components of Rumi's thought can be recognized. There is no data. In the Masnavi, not one wadi of the wadi is considered as a saluk, and it is mentioned in a definite place; Rather, Masnavi can be present everywhere. Undoubtedly, it is difficult to find, categorize and measure them, which is a difficult task in Attar's thought. The result of this research shows that Attar and Maulavi consider the request as the beginning of conduct and one of the means to realize the nine goals. They know the truth, the health of the soul and the happiness of human beings, the data of this project was collected by the library method and after classification, it was described by the qualitative method.