بازتاب هفت خان رستم، اسفندیار و دوازده خان هرکول

محورهای موضوعی : تطبیقی (با ویژگی ادبی و هنری)

نگهدار شادکام ¹ (دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی ، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.)
سید احمد حسینی کازرونی ² (استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.)

تاریخ دریافت : 1398/10/17 تاریخ پذیرش : 1400/11/08 تاریخ انتشار : 1402/04/01

کلید واژه: اساطیر, شاهنامه, خان‌ (خوان), اشتراکات و افتراقات خان ها (خوان ها), اعداد,

چکیده مقاله :

اسطوره ها، حکایت های روزگار کهن و ماجرای ماقبل تاریخ هستند که بن مایه ای از حقیقت دارند و از طریق نقل، از پیشینیان به آیندگان منتقل شده اند. اقوام ایرانی و یونانی در گذشته به دلیل مبادلات فرهنگی، دارای اسطوره های نزدیک به هم و مشترک بوده اند. به همین دلیل است که نسبت به پهلوانانی چون: رستم، اسفندیار در ایران، و هرکول در یونان، با نگاهی احترام آمیز و حتی تقدس می نگریسته اند. بخشی از اساطیر در اعداد نمود پیدا کرده اند از آن جمله: عدد هفت و دوازده، در شاهنامه فردوسی به هفت خان رستم و اسفندیار اشاره شده که مضمون های این حکایت ها، با دوازده خان هرکول می تواند مرتبط باشد. کنکاش در خان‌های اساطیری، باعث کشف اشتراک های فرهنگی ایران و یونان می شود. اختلافات و اشتراکات میان آن ها، روند توسعه فرهنگی این ملت ها را تا حد زیادی روشن می کند. سه پهلوان اساطیری- رستم، اسفندیار و هرکول- دارای ظرفیت های فراطبیعی بوده اند. اشتراک عمل سه پهلوان، گزینش راه دشوار به جای راه سهل و آسان بوده است.

چکیده انگلیسی:

Myths are stories from the ancient times, and pre-historical adventures which still serve a deeper purpose to reflect some truth, and have been transferred from the past to the future generations. Due to culture exchanges, Iranian and Greek nations had similar and common myths in past. That's why champions like Rostam and Esfandiyar in Iran and Hercules in Greece were sacred and have been treated respectfully. Some myths appear in numbers, for instance seven and twelve. In Ferdowsi's Shahnameh it has been referred to Rostam and Esfandiyar's seven labours and these narrations could be related to twelve labours of Hercules. Investigations into mythological labours will reveal cultural similarities of Iran and Greece. There mythological champions including Rostam, Esfandiyar and Hercules had supernatural capacities. These differences and commonalities will reveal the cultural development pattern of these nations to a high extent.  The common characteristic of these three champions is the selection of the road not or less taken instead of the easy one.

منابع و مأخذ:

کتاب‌ها

قرآن مجید. اسلامی ندوشن، محمدعلی (1391) زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، تهران: شرکت سهامی انتشار.

بهار، مهرداد (1391) پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: میترا.

روزنبرگ، دونار (1386) اساطیر جهان، عبدالحسین شریفیان، جلد 1، تهران: اساطیر.

سرّامی، قدمعلی (1373) از رنگ گل تا رنج خار، تهران: علمی فرهنگی.

شمیسا، سیروس (1378) کلیات سبک‌شناسی، تهران: فردوسی.

فره‌وشی، بهرام (1390) جهان‌فروری، تهران: دانشگاه تهران.

کزازی، میرجلال‌الدین (1385) نامۀ باستان، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

معین، محمد (1387) فرهنگ فارسی معین، تهران: آزاد.

نفیسی، سعید (1385) اودیسه هومر، تهران: علمی و فرهنگی.

واحددوست، مهوش (1389) رویکردی علمی به اسطوره‌شناسی، تهران: سروش.

مقالات

حبیبی، اصغر، سید صادقی، سید محمود، اردلانی، شمس الحاجیه. (1398). خودپرورانی یا دیدار با خویشتنِ خویش در هفت‌خوان رستم و اسفندیار از دیدگاه روانکاوی یونگ. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 11(39)، 77-98.

Books

The Holy Quran. Eslami Nadushan, Mohammad Ali (2012) Life and Death of Heroes in Shahnameh, Tehran: Publishing Company.

Bahar, Mehrdad (2011) Research in Iranian Mythology, Tehran: Mitra.

Rosenberg, Donar (2007) World Mythology, Abdul Hossein Sharifian, Volume 1, Tehran: Asatir.

Sarrami, Gadhamali (1994) From theColor of the Flower to the Pain of the Thorn, Tehran: Scientific and Cultural.

Shamisa, Siros (1999) Generalities of Stylistics, Tehran: Ferdowsi. Farhvoshi, Bahram (2011) Jahanfarori, Tehran: University of Tehran.

Kazzazi, Mirjalaluddin (2015) The Ancient Letter (Nameh Bastan), Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance.

Moein, Mohammad (2008) Moein’s Dictionary, Tehran: Azad. Nafisi, Saeed (2006) Homer's Odyssey, Tehran: Scientific and Cultural Copy house.

Vahaddoost, Mahosh (2010) A Scientific Approach to Mythology, Tehran: Soroush.

Articles

habibi, A., Sayed sadeghi, S. M., Ardalani, S. (2019). The Steps to Individuation and Self-realization in Ferdowsi’s Shahnameh Based upon Jung’s Theories . Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 11(39), 77-98.