سبک‌شناسی اشعار اخوان ثالث درباره جنگ تحمیلی؛ با تکیه بر سطح فکری
محورهای موضوعی : شعررضا زرین کمر 1 , محمدمهدی سیار 2
1 - دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
2 - دکترای فلسفه و عضو هیأت علمی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی
کلید واژه:
چکیده مقاله :
شاعرانی که درباره جنگ تحمیلی سروده اند؛ به دو دسته تقسیم می شوند؛ دسته اول شاعران برآمده و متأثر از جریان انقلاب اسلامی هستند که حیات ادبی و هنری آن‌ها در دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی شکل گرفته و یا برجسته شده است. دسته دوم را شاعرانی تشکیل می دهند که پیش از انقلاب اسلامی شهرت و نام قابل توجهی داشتند و به ضرورت و احساس وظیفه درباره جنگ تحمیلی سروده اند. مهدی اخوان ثالث از دسته دوم است. او پیش از انقلاب اسلامی، شاعری صاحب سبک و برجسته بود و با آغاز جنگ، زبان حماسی و هنری شاعری خود را برای نجات کشور از تجاوز بیگانه به کار گرفت. این پژوهش به بررسی اشعار اخوان ثالث درباره جنگ تحمیلی می‌پردازد و از منظر سبک شناسی- با تکیه بر سطح فکری- آن‌ها را تحلیل می کند. دستاورد پژوهش ناظر بر آن است که اخوان، به عنوان شاعری ایران دوست و پیش کسوت، به رغم اختلاف نظرهایی که از نظر آیینی و سیاسی با گفتمان مسلط و شاعران جریان انقلاب اسلامی داشت، در اشعار جنگی خود تا حد قابل ملاحظه ای به الگوی هویتی مطلوب حاکمیت نزدیک می شود.
Poets who wrote about the imposed war are divided in two groups; the first group of poets are influenced by the trend of the Islamic Revolution, whose literary and artistic life was formed or highlighted during the Islamic Revolution and the imposed war. The second group consists of poets who had a significant reputation before the Islamic Revolution and wrote about the necessity and sense of duty about the imposed war. Mehdi Akhavan Sales is from the second group. Before the Islamic Revolution, he was a prominent poet and with the beginning of the war, he used his epic and artistic poetic language to save the country from foreign aggression. This study examines the poems of Akhavan Sales about the imposed war and analyzes them from a stylistic point of view- based on the intellectual level. The result of the research is that Akhavan, as a pro-Iranian and pioneer poet, in spite of his religious and political differences with the dominant discourse and poets of the Islamic Revolution, is remarkably close to the desirable identity model of the governance in his war poems
قرآن کریم.
اخوان ثالث، مهدی. 1382ش، آخر شاهنامه، تهران: مروارید.
اخوان ثالث، مهدی. 1393ش، تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم، تهران: مروارید.
بهار، محمدتقی. 1381ش، سبک شناسی، جلد اول، تهران: زوار.
بهبهانی، سیمین. 1388ش، یاد بعضی نفرات، تهران: نگاه.
پارسینژاد، کامران. 1385ش، جنگی داشتیم داستانی داشتیم، تهران: صریر.
جوینی، عطا ملک. 1389ش، تاریخ جهانگشای جوینی، تصحیح محمد قزوینی، جلد اول، تهران: فردوس.
سبحانی، توفیق. 1395ش، تاریخ ادبیات فارسی، تهران: زوار.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1390ش، ادوار شعر فارسی، تهران: سخن.
شمیسا، سیروس. 1373ش، کلیات سبک شناسی، تهران: فردوس.
شمیسا، سیروس. 1386ش، سبک شناسی شعر، تهران: میترا.
وردانک، پیتر. 1389ش، مبانی سبک شناسی، ترجمه محمد غفاری، تهران: نی.
یاحقی؛ محمدجعفر. 1388ش، جویبار لحظهها، تهران: جامی.
مقالات
امیری، سید محمد. 1392ش، «درونمایههای مشترک در اشعار اخوان ثالث و ابوماضی»، مطالعات ادبیات تطبیقی، سال هفتم، شماره 27، صص 31-51.
پریز، عبدالقادر و عزیزی مراد، قاسم. 1397ش، «اخوان و آدونیس، بین سنت و مدرنیته»، مطالعات ادبیات تطبیقی، دوره 12، شماره 46، صص9-30.
ذوالفقاری، حسن و رستمی، آمنه. 1398ش، «مؤلفههای تصویر در غزل دفاع مقدس»، بهار ادب، سال12، شماره 3، صص 161-179.
لک، منوچهر. 1384ش، «هویت ملی در شعر دفاع مقدس»، مطالعات ملی، شماره 22، صص 111-122.
ماهیار، عباس و شاهمرادیان، کامران. 1389ش، «نگاهی به سبک اشعار نیمایی مهدی اخوان ثالث و تحولات عروض آن»، بهار ادب، سال 3، شماره 2، صص 183-198.
_||_
Holy Quran.
Akhavan Sales, Mehdi. 2003, the end of Shahnameh, Tehran: Morvarid.
Akhavan Sales, Mehdi. 2014, I love you, ancient region, Tehran: Morvarid.
Bahar, Mohammad Taqi 2002, Stylistics, Volume One, Tehran: Zavar.
Behbahani, Simin 2009, the memory of some people, Tehran: Negah.
Parsinejad, Kamran. 2006, we had a war, we had a story, Tehran: Sarir.
Jovini, Atta Malek. 2010, History of Jahangshahi Jovini, edited by Mohammad Qazvini, Volume One, Tehran: Ferdows.
Sobhani, Tawfiq. 2016, History of Persian Literature, Tehran: Zavar.
Shafiee Kadkani, Mohammad Reza. 2011, Persian Poetry Periods, Tehran: Sokhan.
Shamisa, Sirus. 1994, Generalities of Stylistics, Tehran: Ferdows.
Shamisa, Sirus. 2007, Poetry Stylistics, Tehran: Mitra.
Wardank, Peter. 2010, Fundamentals of Stylistics, translated by Mohammad Ghaffari, Tehran: Ney.
Ya Haghi, Mohammad Jafar, 2009, Streamlet of Moments, Tehran: Jami.
Articles
Amiri, Seyed Mohammad 2013, "Common themes in the poems of Akhavan Sales and Abu Mazi", Studies in Comparative Literature, Year 7, No. 27, pp. 31-51.
Pariz, Abdul Qader and Azizi Morad, Qasem. 2018, "Akhavan and Adonis, between tradition and modernity", Comparative Literature Studies, Volume 12, Number 46, pp. 9-30.
Zolfaghari, Hassan and Rostami, Amina. 2019, "Components of the image in the lyric of sacred defense", Bahar Adab, Volume 12, Number 3, pp. 161-179.
Lak, Manouchehr. 2005, "National Identity in the Poetry of Sacred Defense", National Studies, No. 22, pp. 111-122.
Mahyar, Abbas and Shahmoradian, Kamran. 2010, "Taking a Look at the Style of Nimai Poems of Mehdi Akhavan Sales and the Developments of Its Prose", Bahar Adab, Volume 3, Number 2, pp. 183-198.