XML
-
-
فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - بررسی تطبیقی دو عنصر داستانی در روایات «زال و رودابه» با «رومئو و ژولیت»
اکرم ندیری کیوی ناهید جعفریچکیده یکی از ویژگی های داستان که نقش برجسته ای در طرحِ نوشته، انسجام، رشد و گسترش آن دارد، شخصیّت پردازی و گره افکنی است؛ زیرا نویسنده باید بداند چگونه و با چه زبان و کارکردی، شخصیّتی را بیافریند و به او نقش و مرتبه بدهد و گره هایی که در طول داستان پدیدار کرده، با خلاق چکیده کاملچکیده یکی از ویژگی های داستان که نقش برجسته ای در طرحِ نوشته، انسجام، رشد و گسترش آن دارد، شخصیّت پردازی و گره افکنی است؛ زیرا نویسنده باید بداند چگونه و با چه زبان و کارکردی، شخصیّتی را بیافریند و به او نقش و مرتبه بدهد و گره هایی که در طول داستان پدیدار کرده، با خلاقیّت ذهن، ترفندهای داستانی و شیوه های درست، آنها را دریافته و در جهت بازگشایی آنها بکوشد. در زبان و ادبیّات مشرق و مغرب، آثار منظوم و منثوری مقبول افتاده اند که علّت اصلی آن نه تنها مرهون جذابیّت اشخاص و قهرمانان اینگونه داستان هاست، بلکه معلول دخالت شخصی و شخصیّت فکری و زبانی خلق کنندۀ آن نیز هست. این پژوهش با روش کتابخانه ای و شیوۀ توصیفی- تحلیلی با هدف بررسی عوامل مؤثّر در ایجاد گره های داستانی و شخصیّت پردازی، به عنوان دو عنصر حائز اهمّیّت در دو روایت زال و رودابه و رومئو و ژولیت انجام شده و نتایج حاصل از تطبیق دو روایتِ مذکور نشان داده است که به لحاظ شخصیّت پردازی، این دو داستان بسیار به هم شبیه و بسامد استفاده از گونه های شخصیّتی متفاوت، در آنها نزدیک به هم است، به جز دو تفاوت آشکار، که در تعداد شخصیّت های نمادین وسادۀ آن به چشم می خورد. از نظر گره‌های داستانی نیز در هر دو روایت، پنج بار گره افکنی مشاهده می شود که البتّه گرۀ آغازین در هر دو داستان که دلبستگی عشّاق از دو خانوادۀ متضادّ را شرح می دهد، موانع متفاوتی را در دو داستان ایجاد می کند که در پایان، یکی به خوشی و وصال و دیگری به سوگ و مرگ می انجامد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی نقش فانتزی‌های آگاهی‌گر در هویّت‌یابی و تفکّر انتقادی کودکان (با تأکید بر اندیشه‌های برونو بتلهایم)
سیده فهیمه میر قویم نیا بیژن ظهیری نیا محمدرضا شادمنامنچکیده فانتزی آگاهی‌گر یا هشدار دهنده از گونه فانتزی‌هایی است که اساسی‌ترین مشکلات جامعة بشری را در قالبی تخیّلی ارائه می‌کند. این گونه از فانتزی دربارۀ یکی از مهم‌ّترین جنبه‌های وجودی کودک، یعنی هویّت، شناخت خود و دیگری در لابه‌لای روایت داستانی اطلاع‌رسانی می‌کند. ما چکیده کاملچکیده فانتزی آگاهی‌گر یا هشدار دهنده از گونه فانتزی‌هایی است که اساسی‌ترین مشکلات جامعة بشری را در قالبی تخیّلی ارائه می‌کند. این گونه از فانتزی دربارۀ یکی از مهم‌ّترین جنبه‌های وجودی کودک، یعنی هویّت، شناخت خود و دیگری در لابه‌لای روایت داستانی اطلاع‌رسانی می‌کند. ما در این مقاله که به شیوۀ توصیفی _تحلیلی فراهم آمده است، شیوه‌های هویّت‌یابی، تفکّر انتقادی و شناخت را در داستان‌های فانتزی کودکان بررسی کرده‌ایم. ما اساس کار خود را کتابِ کودکان به قضّه نیاز دارند از برونو بتلهایم قرار داده‌ایم تا به درکی بهتر از ذهنیّت و ساختار ذهنی داستان کودک و نوجوان نائل آییم. بررسی ما نشان داد اغلب داستان‌های فانتزی بررسی شده، به حفظ محیط زیست، نوع‌دوستی و هویّت‌یابی و بازی به مثابه تفکّر تأکید دارند. نویسندگان این آثار به گونه‌ای غیرمستقیم مشکلات و مصائب شخصیّت‌های داستانی را برای مخاطبانش برمی‌شمارند و بدون آنکه روایتی آموزگارمآبانه داشته باشند توصیه‌های خود را در قالب داستانی فانتزی به مخاطبان می‌رسانند. از سویی دیگر مهم‌ّترین نوع تفکّر در داستان‌های فانتزی تفکّر تصویری است. مهم‌ّترین بازدهی این نوع تفکّر، خلاقیّت است که پدیده‌ای مهمّ و مغتنم در رشد و تحّول خلاق کودک است و باید جایگاه ویژه‌ای برای آن در زندگی کودک قائل شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بررسی نمادها و آیین‌های آشناسازی در منظومة بانو گشسب‌‌‌نامه
نسیم پریزاد حمیدرضا فرضی رستم امانی آستمالچکیده آشناسازی (پاگشایی، تشرّف، گذار، نوآموزی و سرسپاری) عبارت از آیین‌ها و مراسم و مناسکی است که در راستای ایجاد تغییر و تحوّل در زندگی فرد انجام می‌گیرد و از آن به مرگ (از بین بردن جهالت و نادانی و وضع کفرآمیز کودکی) و تولّد دوباره (تعالی روحی و استعلای حیات) تعبیر م چکیده کاملچکیده آشناسازی (پاگشایی، تشرّف، گذار، نوآموزی و سرسپاری) عبارت از آیین‌ها و مراسم و مناسکی است که در راستای ایجاد تغییر و تحوّل در زندگی فرد انجام می‌گیرد و از آن به مرگ (از بین بردن جهالت و نادانی و وضع کفرآمیز کودکی) و تولّد دوباره (تعالی روحی و استعلای حیات) تعبیر می‌شود. با توجّه به اعتقاد برخی از محقّقان از جمله میرچاالیاده که اسطوره‌ها و قصّه‌های پریان را سرچشمه گرفته از آیین‌های آشناسازی و دیگر آیین‌های گذار یا بیان نمادین آن آیین‌ها می‌دانند. در این مقاله داستان بانوگشسپ نامه به عنوان یک اثر حماسی و اساطیری از این دیدگاه مورد بررسی قرار گرفته است. فرض نگارندگان بر این بوده است که این داستان، آیین‌ها و مراسم آشناسازی (پاگشایی) را در خود نمودار می‌سازد. مبتنی بر ایده مذکور و با تحلیل محتوایی داستان، قابل تطبیق بودن این داستان با مراسم آشناسازی اثبات شده است؛ همة اجزا و مراحل مراسم آشناسازی از قبیل انزوا، جداسازی، بردن نوآموز به بیشه (بیابان)،آزمون سخت و ... را می‌توان در داستان مذکور مشاهده کرد. افزون بر این عناصر نمادین و کهن الگوهای دیگری نیز در متن وجود دارد که در ارتباط با مضمون اصلی (آشناسازی) هستند و بر این اساس تحلیل شده‌اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - بررسی مقایسه‌ای رابطة عشق و نخبگی در اشعار مولانا و شاملو
مسعود برزگر جلالی کامران پاشائی فخری پروانه عادل زادهچکیده این تحقیق مواجهه ای ادبی و جامعه شناختی با یکی از مهمّ ترین مضامین شعر ایران در ادوار گذشته و امروز است. در این پژوهش سعی بر آن است که سیر تحوّل عشق و رابطه آن با نخبگی با تأکید بر اشعار مولانا و شاملو بررسی شود. در این پژوهش کتاب خانه ای، نظریّات حضرت مولانا ب چکیده کاملچکیده این تحقیق مواجهه ای ادبی و جامعه شناختی با یکی از مهمّ ترین مضامین شعر ایران در ادوار گذشته و امروز است. در این پژوهش سعی بر آن است که سیر تحوّل عشق و رابطه آن با نخبگی با تأکید بر اشعار مولانا و شاملو بررسی شود. در این پژوهش کتاب خانه ای، نظریّات حضرت مولانا با شاعر نام آور معاصر ایران (شاملو) بررسی و مقایسه شده است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که مفهوم عشق و نخبگی در شعر کلاسیک و شعر معاصر، تنها لفظی مشترک است و کاربرد مفاهیم عشق در هر یک از آن ها محتوای متفاوتی را منعکس می کند. مؤلّفه های عشق و نخبگی در اشعار مولانا شامل، تکامل عشق در انسان نخبه، قدرت ماورایی عشق و تأثیر آن بر نخبگی، وحدت آفرینی عشق، توکّل انسان نخبه به عشق خدا و در اشعار شاملو شامل، شادی و شعف عشق در انسان نخبه، صداقت انسان نخبه در عشق، ایمان و عشق انسان نخبه و ... می باشد. نتایجی که از این پژوهش به دست آمده تحوّل نگرش در توصیف عشق و نخبگی است که هم‌زمان با تغییر عواطف، تجلّی عشق و نوع معشوق تغییر می کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - بررسی محتوایی مرثیههای عاشورایی حیدر شبگرد «در قالب: آزادگی، احیای دین اسلام، عشق الهی و هدایت»
فاطمه آقازاده رسول اعتباریچکیده یکی از موضوعات موثّری که از آغاز شعر فارسی تا امروز توجّه ادب شناسان و شعر دوستان را به خود جلب کرده است، مرثیه سرایی است که به طور عامّ بر شعری دلالت می‌کند که در اندوه از دست دادن عزیزی و ذکر نیکی‌های او سروده شده باشد و به طور خاصّ بر شعری که در مورد سوگ و شها چکیده کاملچکیده یکی از موضوعات موثّری که از آغاز شعر فارسی تا امروز توجّه ادب شناسان و شعر دوستان را به خود جلب کرده است، مرثیه سرایی است که به طور عامّ بر شعری دلالت می‌کند که در اندوه از دست دادن عزیزی و ذکر نیکی‌های او سروده شده باشد و به طور خاصّ بر شعری که در مورد سوگ و شهادت حضرت امام حسین(ع) و حوادث مربوط به کربلا و امامان معصوم(عم) باشد اشاره می‌کند، و در این میان تنها تفاوت در محتوا و نوع ابراز آن و شدّت و ضعف بیان تأثّرات قلبی است؛ مخصوصاً در حوزۀ مرثیههای خاصّ که از ارادت قلبی و عشق فراوان شاعران نسبت به حضرت اباعبدالله(ع) و اهل بیت عصمت و طهارت(عم) حکایت می‌کند. حیدر شبگرد یکی از شاعران مرثیه سرایی است که در زمینۀ مرثیه های خاصّ مخصوصاً مرثیههای عاشورایی طبع آزمایی کرده و مهارت و استادی و نهایت عشق خود را به امام حسین(ع) به اثبات رسانیده است. مرثیههای این شاعر پراحساس که- غوغا و آشوب را در دل تمام عاشقان حضرت اباعبدالله(ع) بر پا می‌کند - از سوز دل و آتش درونش نسبت به فجایع کربلا و مصائب امام حسین(ع) حکایت دارد. استاد شبگرد در مرثیه‌هایش ضمن اشاره به حوادث کربلا، به اهداف مهمّ قیام عاشورا همچون: احیاء و تبلیغ دین اسلام، آزادگی و عزّت طلبی و خودداری از بیعت با ذلّت، مبارزه با ظلم و ستم، حمایت از حجاب و ... اشاره کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بینامتنیّت آیات قرآن در نسخة خطّی «گلشن» اثر محمّدرحیم کرمانی
سید یعقوب حسینی مریم محمودیچکیده روابط بینامتنی در حقیقت، ارتباط یک متن را با دیگر متون گذشته یا معاصر آن متن، مورد بررسی قرار می دهد. ژولیا کریستوا مبدع بینامتنیّت بود. ژرار ژنت بعدها این مبحث را گسترش داد و به زیر مجموعه های متعدّدی تقسیم نمود. امروزه، تکنیک بینامتنیّت یکی از بارزترین ویژگی ه چکیده کاملچکیده روابط بینامتنی در حقیقت، ارتباط یک متن را با دیگر متون گذشته یا معاصر آن متن، مورد بررسی قرار می دهد. ژولیا کریستوا مبدع بینامتنیّت بود. ژرار ژنت بعدها این مبحث را گسترش داد و به زیر مجموعه های متعدّدی تقسیم نمود. امروزه، تکنیک بینامتنیّت یکی از بارزترین ویژگی های ساختاری شعر و متون است. در این میان قرآن به عنوان منبع آسمانی از مهمترین متونی است که بسیاری از نویسندگان و شاعران جهان اسلام از آن الهام گرفته‌اند. محمّدرحیم کرمانی نویسندة کتاب اخلاقی گلشن و از مقلّدان گلستان سعدی، نیز در متن این کتاب از تکنیک بینامتنی بهره گرفته است. در این مقاله سعی شده است تا با روش تحلیلی- توصیفی با استفاد از نظریة بینامتنیّت، این تأثیرات را در متن این کتاب مورد بررسی قرار دهیم. هدف این مقاله آشکار ساختن رویکرد و روابط بینامتنی برای برجسته کردن آموزه های تعلیمی و اخلاقی قرآن در این کتاب است. توجّه نویسندة گلشن به قرآن و استفاده از آن به شیوه های گوناگون حضـور ذهـن، وسـعت معلومـات و تعهّد او بـه دیـن را نشان می دهد. محمّدرحیم کرمانی با استفاده از قرآن در کلام خود عناصر زیبایی شناسی ادبی را نیز بـه بهترین شکل نمایان ساخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - تحلیل ویژگی‌های سبکی غزلیّات ظهوری ترشیزی
شکوفه دارابیچکیده ظهوری ترشیزی یکی از شاعران توانای سبک هندی در سده های دهم و یازدهم هجری است که در زبان و ادبیّات فارسی گمنام مانده است. وی به اقتضای ذهن نیرومند و خیال نازک اندیش خود، توانست اشعاری بسیار نغز و استوار با معانی و مضامین نو و نکته های دیریاب بیافریند. این شاعر نکت چکیده کاملچکیده ظهوری ترشیزی یکی از شاعران توانای سبک هندی در سده های دهم و یازدهم هجری است که در زبان و ادبیّات فارسی گمنام مانده است. وی به اقتضای ذهن نیرومند و خیال نازک اندیش خود، توانست اشعاری بسیار نغز و استوار با معانی و مضامین نو و نکته های دیریاب بیافریند. این شاعر نکته سنج عهد صفوی، با به کارگیری تشبیهات و استعارات بدیع، معنی آفرینی کرده و ترکیبات و عباراتی نوین را به شیوه ای موشکافانه به کار می گرفته است. هدف اصلی این پژوهش پاسخ دادن به این سوال است که مهمّ ترین ویژگی های سبکی ظهوری از نظر زبانی، نحوی، ادبی و فکری کدامند؟ نتایج پژوهش، نشان داد که تازه گویی و مبالغه در تخیّل سبب شده که فهم برخی از ابیات وی با دشواری همراه گردد و در برخی موارد نارسایی لفظ و معنی دیده شود و نیز چون شاعر سعی در ایجاد تصاویر نو و مضامین پیچیده دارد، استعاره ها و تشبیهات بدیع و نامکرّر در شعرش نمود فراوان یافته است. کاربرد تمثیل، اسلوب معادله، مراعات نظیر، تلمیح، پارادکس و مضامین و ترکیبات تازه در دیوان غزلیّاتش بسامد بالایی دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - تحفة‌اللغات؛ فرهنگی ناشناخته
مرتضی جعفریچکیده تحفة‌اللغات فرهنگی است که تنها نسخة خطّی آن با شماره 2708 در دانشگاه تهران نگهداری می‌شود. به دلیل افتادگی آغاز و پایان این نسخه، نام مؤلّف و تاریخ تألیف، مشخص نمی‌باشد. تاریخ احتمالی تألیف اثر، قرن دوازدهم است. تحفة‌اللغات 8625 واژه دارد که 1560 واژه آن در حاشی چکیده کاملچکیده تحفة‌اللغات فرهنگی است که تنها نسخة خطّی آن با شماره 2708 در دانشگاه تهران نگهداری می‌شود. به دلیل افتادگی آغاز و پایان این نسخه، نام مؤلّف و تاریخ تألیف، مشخص نمی‌باشد. تاریخ احتمالی تألیف اثر، قرن دوازدهم است. تحفة‌اللغات 8625 واژه دارد که 1560 واژه آن در حاشیه فرهنگ آمده است. این فرهنگ به صورت خلاصه از روی فرهنگ جهانگیری نوشته شده و علاوه بر حذف شواهد شعری و اضافات و مترادفات، مؤلّف ترتیب ارائه مدخل‌ها را نیز تغییر داده و به ترتیب حروف الفبا درآورده است. نویسنده همچنین در حاشیه، ترکیبات و اصطلاحاتی را از برهان قاطع به فرهنگ افزوده و در حاشیه یک مجموعه کامل از واژه‌ها، براساس حرف قافیه نیز دارد. این فرهنگ به خط نستعلیق و بسیار کم غلط است و در تصحیح آن با فرهنگ جهانگیری، برهان قاطع و لغت‌نامه دهخدا مقایسه و مقابله شده و از این طریق فهرست کاملی از تفاوت تلفظ واژه‌ها با این فرهنگ‌ها و همچنین فهرستی از واژه‌های که در تحفة‌اللغات وجود دارد، اما در برهان قاطع یا لغت‌نامه دهخدا وجود ندارد، ارائه گردیده است. در این فرهنگ علاوه بر واژه‌ها فارسی، تعدادی واژه به زبان‌های عربی، هندی، ترکی، رومی و دیگر زبان‌ها وجود دارد. همچنین تعدادی واژه معرب و تعداد اندکی واژه به لهجه‌های محلی همچون شیرازی، گیلانی، اصفهانی و قزوینی در فرهنگ ذکر شده است. این فرهنگ نیز به مانند برهان قاطع در برگیرنده تعداد اندکی واژه‌های دساتیری و هزوارش با عنوان واژه‌های زند و پازند می‌باشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - نقد و بررسی جُنگ نویافته از قرن هفتم هجری قمری (جُنگ کاشی)
مجتبی صفرعلیزادهچکیده نوشتۀ حاضر برآن است با اتکا به مستندات برون متنی و درون متنی معلوم کند که کاتب و مؤلّف دست نویس حاضر، از عزّالدّین عبدالعزیز کاشی شاعر، نویسنده و کاتب اواخر قرن هفتم و ابتدای قرن هشتم ه‍.ق است. با جستجوی اشعار مؤلّف در جُنگ‌ها و سفینه‌های مختلف برخی از اشعا چکیده کاملچکیده نوشتۀ حاضر برآن است با اتکا به مستندات برون متنی و درون متنی معلوم کند که کاتب و مؤلّف دست نویس حاضر، از عزّالدّین عبدالعزیز کاشی شاعر، نویسنده و کاتب اواخر قرن هفتم و ابتدای قرن هشتم ه‍.ق است. با جستجوی اشعار مؤلّف در جُنگ‌ها و سفینه‌های مختلف برخی از اشعار وی در روضةالنّاظر، نزهةالخاطر و مقدمة رسالة قلمیّه تحت عنوان مؤلّف یافت گردید که این دست نویس به خط و همّت عزّالدّین عبدالعزیز کاشی تألیف شده است. آغاز و انجام این نسخة خطی افتادگی دارد. در این جُنگ ادبی شعر شاعران معروف (فردوسی، دقیقی، اسدی طوسی، خاقانی، حافظ، متنبّی، ابونواس و ...) و گمنام (شمس کاشی، صاین‌الدّین تبریزی، صدر‌الدّین اشنوایی، توره پشتی، یوسفی، رستمی و ...) درج گردیده که در نوع خود نویافته و بی‌سابقه است و همچنین ضبط متفاوتی از اشعار شاعران با نام یافت می‌شود که می‌تواند در تصحیح انتقادی متون نظم به عنوان مأخذ موثّق در اختیار ادب پژوهان قرار بگیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - بررسی سبک شناختی آیات ترور و‌تروریسم در قرآن
اسماعیل سالم خویی سید تقی کبیری محبوب مهدویانچکیده یکی از دانش های مهمّ و جدید در حوزة ادبیّات سبک شناسی است. در این دانش تناسب میان لفظ و معنی، انسجام متنی و هماهنگی منظور کلام با ساختار عبارت‌ها مشخّص می شود. در این دانش علم معانی و بیان مورد مطالعه قرار می گیرد. بررسی سبک شناختی آیات مرتبط با ترور و قتل نشان چکیده کاملچکیده یکی از دانش های مهمّ و جدید در حوزة ادبیّات سبک شناسی است. در این دانش تناسب میان لفظ و معنی، انسجام متنی و هماهنگی منظور کلام با ساختار عبارت‌ها مشخّص می شود. در این دانش علم معانی و بیان مورد مطالعه قرار می گیرد. بررسی سبک شناختی آیات مرتبط با ترور و قتل نشان می‌دهد در این آیات، خداوند سبکی به کار رفته است که انسان ها را از ترور و قتل پرهیز داده و به زندگی توأم با کرامت انسانی و صلح و آرامش تشویق می‌نماید. پرداخت به این موضوع بسیار مهمّ، می‌تواند تا حدودی نگرش قرآن را نسبت به این بعد از زندگی جمعی آشکار ساخته و انسان ها را نسبت به زندگی بدون خشونت و ترور دعوت کند. از این رو نوشتار حاضر با کاربست دانش سبک شناسی و نیز با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی در صدد است تا سبک آیاتی از قرآن که در آنها به مقولة ترور و قتل پرداخته شده، را بررسی نماید. بررسی سبک شناسانه این نوع آیات نشان می‌دهد که سبک کلامی آن دسته از آیات الهی که به ترور مربوط می‌شوند، به لحاظ ساختار لفظی، معنایی و نیز ساختار نحوی کلمات، رویکردی پرهیزی می‌باشند و این آیات در قالب استفاده از تشبیه و کنایه ذکر شده و اغلب جملات به صورت امر مخاطب آمده است تا حالت خشونت و جدیت در مقابله با تروریسم را به خواننده منتقل کند. به طور کلّی سبک کلام و جهت‌گیری کلّی واژگان در کلّ آیات مرتبط با قتل و ترور به گونه ای است که نشان می دهد قتل و ترور امری مذمومی است و نباید صورت پذیرد. پرونده مقاله
-
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400