بررسی مفهوم خبره و خبرگی در اندیشۀ اسلامی

محورهای موضوعی : فلسفه اسلامی

مهدی فدایی مهربانی ¹ , ناصر گروسی ² , سعید جهانگیری ³

1 - استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، ایران
2 - مربی، واحد البرز، دانشگاه پیام نور، البرز، ایران
3 - سعید جهانگیری دکتری، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/05/11 تاریخ پذیرش : 1399/06/30 تاریخ انتشار : 1399/09/01

کلید واژه: حجیت اهل خبره, خبرگان, ولایت فقیه, حکمت سیاسی, فقه سیاسی, سیاست اسلامی,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر بررسی مفهوم خبره و خبرگی در اندیشۀ اسلامی است. در این راستا و با روش توصیفی – تحلیلی ضمن تبیین جایگاه مفهوم خبرگی در ادبیات سیاسی اسلامی، نشان داده شد که مسلمانان چه درکی از مفهوم خبرگی داشته‌اند و این درک، چگونه به‌مثابۀ یکی از معیارهای تعیین حدود و مختصات مفهوم سیاست در اسلام عمل کرده است. شریعت به‌مثابه یک متن، نیاز به خوانش و تفسیر دارد که این امر مستلزم وجود افرادی نخبه، خبره و فقیه در دین است. سیاست در مفهوم اسلامی به ‌طرزی بنیادین با مفهوم خبرگی گره خورده و غالباً منظور از خبره یا اهل خبره، حکام و مسئولین هستند.

چکیده انگلیسی:

The purpose of the current study is to analyze the concept of expert and expertise in Islamic ideology. To this aim, the method of descriptive analysis was used to explain the concept of expertise in Islamic politics. The results revealed the perception of Muslims from the concept of expertise and how it has performed as a criterion to determine the political boundaries in Islam. Shari’ta, like a text, needs to be interpreted and it requires elites, experts and jurists in religion.  Politics in Islamic sense is fundamentally bound up with the concept of expertise, and the term “experts” often refers to the rulers and officials.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم

اشتراوس، لئو (1381). فلسفه سیاسی چیست. ترجمه فرهنگ رجایی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

افلاطون (1375). دوره آثار (رسالۀ گرگیاس). ترجمة محمدحسن لطفی و رضا کاویانی. تهران: خوارزمی.

افلاطون (1382). خطابۀ دفاعیه سقراط (شاهکارهای افلاطون در حکمت سقراط). ترجمه و نگارش محمدعلی فروغی. تهران: جامی.

‌انصاری، شیخ مرتضی (1428ق). فرائد الاصول. قم: مجمع الفکر الاسلامی، الطبعه التاسعه.

آخوند خراسانی، محمدکاظم (1432ق). کفایه الاصول. قم: تحقیق مؤسسة آل البیت(ع) لاحیاء التراث.

بیومی مدکور، ابراهیم (1360). دربارة فلسفة اسلامی، روش و تطبیق آن. ترجمة عبدالمحمد آیتی. تهران: امیرکبیر.

حرعاملی، محمد بن ‌حسن (1416ق). تفضیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه. بیروت: مؤسسة آل البیت(ع) لإحیاء التُّراث، ج27.

حکیمی، محمدرضا (1374). دانش مسلمین. تهران: فرهنگ اسلامی.

حکیمی، محمدرضا (1379). سپیده ­باوران. تهران: فرهنگ اسلامی.

خمینی، سید روح‌الله (1373). ولایت فقیه. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.

خمینی، سید روح‌الله (1378). صحیفة امام (بیانات، پیام‌ها، مصاحبه‌ها، احکام، اجازات شرعی و نامه‌ها. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج3.

خمینی، سید روح‌الله (1384). تحریر الوسیله. قم: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.

راغب اصفهانی، حسین ‌بن ‌محمد (1390). مفردات الفاظ قرآن کریم. ترجمة حسین خداپرست؛ زیر نظر عقیقی بخشایشی. قم: نوید اسلام.

سبزواری، محمدباقر (1390). روضه ‌الانوار عباسی. قم: بوستان کتاب.

سعدی شیرازی، مشرف‌الدین مصلح بن عبدالله (1384). کلیات سعدی. تهران: فارابی.

سهروردی، شهاب‌الدین (1381). مجموعۀ مصنفات شیخ اشراق. تحقیق هانری کربن، تصحیح سید حسین نصر و نجفقلی حبیبی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ دوم.

سیاح، احمد (1390). المنجد. تهران: اسلام، چاپ نهم.

شیرازی، قطب‌الدین (1369). دره التاج. به‌اهتمام ماهدخت بانو همایی. تهران: علمی و فرهنگی.

صدرالمتالهین شیرازی (1379). اسفار اربعه. ترجمة محمد خواجوی. تهران: مولی.

صرامی، سیف‌الله (1383). مبانی حجیّت آرای رجالی. قم: سازمان چاپ و نشر دارالحدیث.

طباطبایی، سید محمدحسین (1387). تعالیم اسلام. به‌کوشش سید هادی خسروشاهی. قم: بوستان کتاب.

 

 

 

فاخوری، حنا (1383). تاریخ فلسفه در جهان اسلامی.ترجمۀ عبدالمحمد آیتی.تهران: علمی و فرهنگی.

فارابی، ابونصر (1361). اندیشه­های اهل مدینه فاضله. ترجمه سید جعفر سجادی. تهران: طهوری.

فارابی، ابونصر (1379). سیاست مدینه. ترجمه و تحشیه از سید جعفر سجادی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ سوم.

کریمی زنجانی اصل، محمد (1378). عدالت و خودکامگی در اندیشۀ سیاسی ایران باستان. اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شمارة 143 – 144.

کلینی، محمد (بی‌تا). اصول کافی. ترجمه و شرح سید جواد مصطفوی. تهران: مسجد، ج1.

کلینی، محمد بن یعقوب (1371). اصول کافی. ترجمه سید جواد مصطفوی. تهران: مسجد.

گادامر، هانس گئورگ (1382). مثال خیر در فلسفۀ افلاطونی – ارسطویی. ترجمۀ حسن فتحی. تهران: حکمت.

گزنفون (1373). خاطرات سقراطی. ترجمه محمدحسن لطفی تبریزی. تهران: خوارزمی.

مجتبایی، فتح­الله (1386). سهروردی و فرهنگ ایران باستان. اشراق، سال دوم، شمارة 4 – 5.

مر، گستون (1383). افلاطون. ترجمۀ فاطمه خوانساری. تهران: کتیبه.

مسعودی، ابوالحسن (1403ق). التنبیه و الاشراف. ترجمه ابوالقاسم پاینده. تهران: علمی و فرهنگی.

مشکینی اردبیلی، علی (1381). اصطلاحات الأصول و معظم أبحاثها. قم: دفتر نشر الهادی.

مصباح یزدی، محمدتقی (1413ق). پرسش­ها و پاسخ­ها. قم: انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى.

مطهری، مرتضی (1362). خدمات متقابل اسلام و ایران. قم: اسلامی.

همدانی، خواجه رشیدالدین فضل‌الله (1945م). مکاتبات رشیدی. به‌اهتمام و تصحیح محمد شفیع. لاهور: پنجاب ایجو کیشنل پریس.

 

Barker, E.) 1906(.The Political Thought of Plato and Aristotle. New York: G. P. Putnam's Sons; London, Methuen.