خسارت تأخیر درانجام تعهدات قراردادی در حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین المللی

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

مجید صفوی ^{1 *} , صالح یمرلی ² , چمران رفیعی پور ³

1 - گروه حقوق، واحدگرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران و استادیار گروه حقوق دانشکده علوم انسانی و اجتماعی ، دانشگاه گلستان ،
2 - عضو هئیت علمی و استادیار گروه الهیات ، دانشگاه گنبدکاووس، گنبد ، ایران ( نویسنده مسئول )
3 - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی ، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران [e-mail]

تاریخ دریافت : 1400/12/28 تاریخ پذیرش : 1401/05/10 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: خسارت, کنوانسیون بیع بین المللی کالا, تعهدات قراردادی, مسئولیت قراردادی, نقض تعهدات قراردادی,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: از نقض تعهدات قراردادی با عنوان مسئولیت قراردادی یاد می شود که در مسئولیت قراردادی فعل زیانبار غالبا بصورت ترک فعل مانند تاخیر یا عدم اجرای تعهد یا نقض اجرا می باشد. هرگاه در نتیجه تاخیر یا عدم اجرای قرارداد و پیمان شکنی یک طرف به طرف دیگر خسارت برسد، متخلف باید آن را جبران کند. این امرنه تنها در مقررات داخلی بلکه در کنوانسیون بیع بین المللی کالا نیز مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس در این مقاله به بررسی این امر می پردازیم که خسارت تاخیر در اجرای تعهدات قراردادی از چه معنا و مفهومی برخوردار بوده و در نظام حقوقی ایران و کنوانسیون بیع بین المللی کالا از چه جایگاهی برخوردار است؟یافته ها و نتایج: هرگاه نقض قرارداد ناشی از عدم انجام تعهد یا تاخیر در اجرای تعهد از ناحیه یکی از طرفین قرارداد موجب خسارت به طرف دیگر شود، وی حق مطالبه و جبران خسارت را دارد. این حق مطالبه خسارت جدای از سایر طرق جبرانی نظیر اجرای اجباری و فسخ قرارداد است. در خصوص شرایط خسارت تاخیر در اجرای تعهدات قراردادی در قانون ایران به مواردی چون اثبات تقصیر، قابل پیش بینی بودن و احراز رابطه سببیت توجه می گردد. از منظر کنوانسیون بیع بین المللی کالا و اصول قراردادهای تجاری بین المللی، هدف جبران خسارت، قرارگرفتن زیاندیده در موقعیت اجرای قرارداد است و بر این مبنا نظریه جبران کامل خسارت پذیرفته شده که بر اساس آن، زیان دیده علاوه بر زیان های وارده، هرگونه

چکیده انگلیسی:

زمینه و هدف: از نقض تعهدات قراردادی با عنوان مسئولیت قراردادی یاد می شود که در مسئولیت قراردادی فعل زیانبار غالبا بصورت ترک فعل مانند تاخیر یا عدم اجرای تعهد یا نقض اجرا می باشد. هرگاه در نتیجه تاخیر یا عدم اجرای قرارداد و پیمان شکنی یک طرف به طرف دیگر خسارت برسد، متخلف باید آن را جبران کند. این امرنه تنها در مقررات داخلی بلکه در کنوانسیون بیع بین المللی کالا نیز مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس در این مقاله به بررسی این امر می پردازیم که خسارت تاخیر در اجرای تعهدات قراردادی از چه معنا و مفهومی برخوردار بوده و در نظام حقوقی ایران و کنوانسیون بیع بین المللی کالا از چه جایگاهی برخوردار است؟یافته ها و نتایج: هرگاه نقض قرارداد ناشی از عدم انجام تعهد یا تاخیر در اجرای تعهد از ناحیه یکی از طرفین قرارداد موجب خسارت به طرف دیگر شود، وی حق مطالبه و جبران خسارت را دارد. این حق مطالبه خسارت جدای از سایر طرق جبرانی نظیر اجرای اجباری و فسخ قرارداد است. در خصوص شرایط خسارت تاخیر در اجرای تعهدات قراردادی در قانون ایران به مواردی چون اثبات تقصیر، قابل پیش بینی بودن و احراز رابطه سببیت توجه می گردد. از منظر کنوانسیون بیع بین المللی کالا و اصول قراردادهای تجاری بین المللی، هدف جبران خسارت، قرارگرفتن زیاندیده در موقعیت اجرای قرارداد است و بر این مبنا «نظریه جبران کامل خسارت» پذیرفته شده که بر اساس آن، زیان دیده علاوه بر زیان های وارده، هرگونه

منابع و مأخذ:

 

• بادینی، حسن ؛ فرزان بروجنی، فرناز ( 1397) نگرش تحلیلی به امکان فسخ قرارداد با وجود ممکن بودن اجرای عین تعهد در حقوق آلمان و ایران، مطالعات حقوقی، 10(1)


• نیکبخت، حمیدرضا (1375) آثار قوة قاهره و انتفای قرارداد، مجلۀ حقوقی بین المللی، 15(21)


• طهماسبی، علی ( 1397) مطالعۀ تطبیقی الزام به ایفای عین تعهد و فسخ قرارداد در حقوق ایران و آلمان، پژوهشهای حقوق تطبیقی، 22(1)


• شهیدی، مهدی ( 1386) قوق مدنی جلد سوم: آثار قراردادها و تعهدات، چاپ سوم، تهران: مجد


• جعفری لنگرودی، محمد جعفر(1382) مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش


• صفایی، حسین؛ رحیمی، حبیب الله( 1397 )، مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، چاپ یازدهم، تهران: انتشارات سمت.


• کاتوزیان، ناصر ( 1389 ). الزام های خارج از قرارداد، مسئولیت مدنی جلد اول،چاپ نهم، تهران: قواعد عمومی نشر دانشگاه تهران


• کاتوزیان، ناصر ( 1387 ). قواعد عمومی قرارداده،ا جلد چهارم: اجرای قرارداد، چاپ پنجم، تهران: شرکت سهامی انتشار


• زنگنه شهرکی، جعفر (1395) جبران خسارت ناشی از تأخیر در اجرای تعهدات قراردادی در حقوق ایران، کنوانسیون بیع بین المللی و اصول UNIDROIT ، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی


• مقصودی، رضا؛ ایمان پور، اکبر(1392) جایگاه شرط خسارت در کنوانسیون بیع بین المللی کالا، حقوق تطبیقی، 2(104)


• صفایی، سید حسین و دیگران(1390) حقوق بیع بین المللی، بررسی کنوانسیون بیع بین المللی1980، با مطالعه تطبیقی در حقوق ایران، فرانسه، انگلستان و ایالات متحده آمریکا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران


• صفایی، سید حسین(1375) حقوق مدنی و حقوق تعهدات، مجموعه مقالات اول، تهران، نشر میزان


• کاتوزیان، ناصر(1376) حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، جلد چهارم، چاپ چهارم، تهران: شرکت سهامی انتشار


• امیری قائم مقامی، عبدالمجید(1385) حقوق تعهدات، تهران: نشر میزان


• Markesinis, B. S., Unberath, H., & Johnston, A. C. (2006). The German Law of Contract: a comparative treatise. Bloomsbury Publishing.


• Zekoll, J., & Wagner, G. (Eds.). (2018). Introduction to German law. Kluwer Law International BV.


• Jansen, C. (2016). Accidental Harm Under (Roman) Civil Law. In the Challenge of Chance.The Frontiers Collection.


• Willmott, lindy (2001) Contract Law, Oxford University Press.


• Bernard Audit, (1990) La Vente Internationale des Merchandises, Paris, L.G.D.J.


• Zeller, Bruno(2011), Penalty Clauses: Are They Governed by the CISG? 23 Pace Int'l L, Rev, 1. Available at:

http://digitalcommons.pace.edu/pilr/vol23/iss1/1, Last visited 2011/11.

• Honnold, John O; (2005), Uniform Law for International Sales under the1980 United Nations Convention, 3rd ed, Kluwer Law InternationalPublication, Last Updated 2005. Available at:

http: //www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/ho74.html, Last visited 2011/6