تبیین قلمروِ مبانی فقهی و حقوقی مسئولیت مدنی ناشی از ترک فعل کارفرمایان و مهندسین ناظر در اجرای عملیات ساختمانی

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

مهدی موسی زاده ¹ , امیر خواجه زاده ² , پیمان دادرس ³

1 - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی ،گروه حقوق ، واحد بین الملل کیش ، دانشگاه ازاد اسلامی ، جزیره کیش ، ایران
2 - استادیار گروه حقوق ، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی ،دامغان ، ایران. مدعو گروه حقوق ، واحد بین الملل کیش ، دانشگاه ازاد اسلامی
3 - استادیار گروه حقوق ، واحد بین الملل کیش ، دانشگاه ازاد اسلامی ، جزیره کیش ، ایران

تاریخ دریافت : 1400/10/28 تاریخ پذیرش : 1401/01/08 تاریخ انتشار : 1400/10/01

کلید واژه: مسئولیت مدنی, ترک فعل, رابطه سببیت, نظریه تقصیر, نظریه خطر,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: امروزه با توجه به رشد روزافزون ساخت‌وسازها، نهادها و اشخاص مختلفی در مسئولیت مدنی و ترک فعل ناشی از عملیات ساخت، مورد شناسایی قرار می‌گیرند. مسئولیت مدنی ناشی از ترک فعل، زمانی محقق خواهد شد که ضرر عامدانه‌ای از سوی اشخاصی همچون کارفرمایان و مهندسین ناظر در اجرای عملیات ساختمانی وارد گردد؛ اما مسئله مهم آن است که آیا ترک فعل این اشخاص در اجرای عملیات ساختمانی را می‌توان ضمان آور تلقی نمود یا خیر؟ روش: پژوهش حاضر به شیوه توصیفی – تحلیلی انجام شده است. یافته‌ها و نتایج: آنچه مسلم است، امروزه در قوانین و رویه قضائی ایران، مسئولیت‌آور بودن این اشخاص در عملیات ساختمانی مورد پذیرش قرار گرفته است و در متون فقهی نیز می‌توان به این امر اشاره داشت. هرچند برخی اصولیون این موضوع را در ذیل نظریه خطر و برخی نیز در ذیل نظریه تقصیر مورد مطالعه قرار داده‌اند؛ اما در شناسایی مسئولیت مدنی ناشی از ترک فعل در این خصوص، می‌بایست به نوع تعهد که به صورت قانونی و قراردادی است توجه گردد. از این‌رو در مقاله پیش رو به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی ابعاد پژوهش پرداخته شده است و به عنوان یافته می‌توان عنوان نمود که مسئولیت مدنی ناشی از ترک فعل از سوی کارفرمایان و مهندسین ناظر در اجرای عملیات ساختمانی در صورتی‌که ارکان آن محرز باشد از دیدگاه حقوقدانان و فقها ضمان‌آور است.

چکیده انگلیسی:

Abstractامروزه با توجه به رشد روز افزون ساخت و سازها، نهادها و اشخاص مختلفی در مسئولیت مدنی و ترک فعل ناشی از عملیات ساخت، مورد شناسایی قرار می گیرند. مسئولیت مدنی ناشی از ترک فعل، زمانی محقق خواهد شد که ضرر عامدانه ای از سوی اشخاصی همچون کارفرمایان و مهندسین ناظر در اجرای عملیات ساختمانی وارد گردد. اما مسئله مهم آن است که آیا ترک فعل این اشخاص در اجرای عملیات ساختمانی را می توان ضمان آور تلقی نمود یا خیر؟ که پاسخ به این مسئله می تواند در ذیل نظریات حقوقی و قواعد فقهی پاسخ داده شود. اما آنچه که مسلم است امروزه در قوانین و رویه قضائی ایران، مسئولیت آور بودن این اشخاص در عملیات ساختمانی مورد پذیرش قرار گرفته است و در متون فقهی نیز می توان به این امر اشاره داشت. هر چند برخی اصولیون این موضوع را در ذیل نظریه خطر و برخی نیز در ذیل نظریه تقصیر مورد مطالعه قرار داده اند؛ اما در شناسایی مسئولیت مدنی ناشی از ترک فعل در این خصوص، می بایست به نوع تعهد که به صورت قانونی و قراردادی است توجه گردد. از این رو در مقاله پیش رو به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی ابعاد پژوهش پرداخته شده است و به عنوان یافته می توان عنوان نمود که مسئولیت مدنی ناشی از ترک فعل از سوی کارفرمایان و مهندسین ناظر در اجرای عملیات ساختمانی در صورتی که ارکان آن محرز باشد از دیدگاه حقوقدانان و فقها ضمان آور است.