تاملی در زندگی و دیوان اشعار پیرشرفشاه دولایی

محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات شمال کشور (گیلکی، مازنی، طبری و غیره))

یوسف اسماعیل زاده ¹

1 - استادیار/دانشگاه پیام نور واحد منجیل

تاریخ دریافت : 1390/06/30 تاریخ پذیرش : 1390/08/11 تاریخ انتشار : 1390/09/30

کلید واژه: مضامین, شدر گیلکی, پیر شرفشاه دولائی, قرن هشتم,

چکیده مقاله :

از پیشینه ی آثار مکتوب به گویش گیلکی، چندان اتلاع دقیقی در دست نیست. بیشتر آثار گیلکی از دوره ی مشروته به بدد نوشته شده است. گویا دانشمندان زیادی در قرون سوم و چهارم هجری به زبان های گیلکی و تبری بر قرآن تفاسیری نوشته اند. در عهد دیالمه نیز ن ر دیلمی متداوی بود و قدیمی ترین شاعران گیلکی زبان در عهد آی بویه بوده اند. پیر شرفشاه دولائی، قاسم انوار، قدیمی ترین شاعرانی هستند که به گویش گیلکی شدر سروده اند. پیر شرفشاه دولائی از شاعران قرن هشتم هجری است که در گیلان می زیست. وی دیوانی دارد شامل 821 دوبیتی که تمام آن را به گویش گیلکی سروده است. در باب زندگی و احوای او مطالب مستندی وجود ندارد و زندگی او با افسانه ها آمیخته شده است. دیوان او تا کنون سه بار تصحیح و منتشر شده است. اشدار او آمیخته با مفاهیم و الفاظ عارفانه است که البته می توان مفهوم عاشقانه نیز بر آن حمل کرد. ماجرای عشق پیر شرفشاه به خوری سو، خواهر امیره ساسان گسکری در بین مردم شهرت فراوانی دارد. در این مقاله نخست مدرفی مختصری از پیشینه ی ادبیات گیلکی ارائه گردیده و سپس به بررسی احوای شاعر پرداخته شده است. در بخش دیگر این نوشتار، مفاهیم و مضامین اصلی و اندیشه های شاعر در دیوان او در 29 محور ارائه شده است

چکیده انگلیسی:

It is no available an exat information of the Gilaki Dialect. The most Gilaki’s works have been written in the Mashrute era to present. The zeidi’s scientists have written Quran interpretations in Gilaki and Tabari languages in third and fourth of Hejra centuries . These interpretations was common in prose at Dailami era. The most ancient Gilaki poets were at Alebuye age. A poet named Divarehvarz who has lived in the Majdoldouleh Deilami era. Pirsharafsha, Dulaee, Qasemanvar are the poets who have composed poems in Gilaki dialects. Pir Sharafsha dolaee lived in 9th century of Hejrah in Gilan. His poetry includes 821 couplets in Gilaki dialect. There is no information on his life. His Divan was edited 2 times. His poems is mixed with gnostic concepts and words and lyric. The advenyure of Pirsharafsha love to Khori – the Amireh Sasangakeri’s sister is famous among people. In this article, the summary of the literature of Gilaki background is presented the poet’s biography is introduced. In othrer section the cncepts and the poet’s thoughts in 29 categories are stated.

منابع و مأخذ:

1. پیر شرفشاه دولائی (1372)، دیوان، به کوشش عباس حاکی، رشت، انتشارات ادره‌ کل فرهنگ و ارشاد گیلان.

2. شمیسا، سیروس(1363)، سیر رباعی در شعر فارسی، تهران، آشتیانی.

3. صفا، ذبیح الله(1363)، تاریخ ادبیات در ایران، جلد چهارم، تهران، فردوس، چاپ دوم.

4. عباسی، هوشنگ(1389)، در آمدی بر ادبیات گیلکی، رشت، فرهنگ ایلیا.

 5. فومنی، عبد‌الفتاح(1349)، تاریخ گیلان، به تصحیح و تحشیه‌ی منوچهر ستوده، تهران بنیاد فرهنگ.

6. کربلایی تبریزی، حسین(1344)، روضات‌الجنان و جنات‌الجنان، جزو اول، تصحیح و تعلیق جعفر سلطان القرایی، تهران، بنگاه ترجمه و نشرکتاب.

7. محیط طباطبایی، محمد(1320 )، «شرفشاه گیلانی» مجله موسیقی، تهران، سال سوم، شماره دهم و یازدهم، دی و بهمن.

8. مدنی، رضا(1369)، گیلان نامه، جلد دوم، رشت، گیلکان