بررسی و تحلیل اطلاعات «شیوه»، «مسیر» و «حرکت» در زبان مازندرانی از دیدگاه زبانشناسی شناختی
محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات شمال کشور (گیلکی، مازنی، طبری و غیره))زهرا گل زاده گروی 1 , زهرا باباسالاری 2 , سعید یزدانی 3 , محمدحسین شرف زاده 4
1 - دانشجوی دکتری گروه زبانشناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.
2 - استادیار گروه زبان شناسی و زبان های خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.
4 - استادیار گروه زبان شناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
کلید واژه: حرکت, زبانشناسی شناختی, مسیر, شیوه, زبان مازندرانی,
چکیده مقاله :
هدف از این پژوهش بررسی الگوها و نیز الگوی غالب برای توزیع اطلاعات مربوط به شیوه، مسیر و حرکت در زبان مازندرانی از دیدگاه زبانشناسی شناختی است. داده ها از طریق مصاحبه و گفتگو با پانزده گویشور بومی‌زبان مازندرانیِ بالای پنجاه سال، گردآوری و ثبت و ضبط گردید. ضمن این‌که یکی از نگارندگان، خود گویشور این زبان است. جهت گفتگو و مصاحبه تلاش شد بر موقعیت‌ها و بافت‌هایی تمرکز گردد که امکان وقوع رویداد حرکت در آن ها زیاد باشد. سپس داده های گفتاری ضبط شده، به‌صورت نوشتاری بازنمایی شد. در تحلیل معنای افعال، تنها روی معنای صریح و فیزیکی تمرکز شد و از پرداختن به معنای استعاری، مجازی و ضمنی خودداری گردید. سپس، براساس معیارهای تالمی (2000ب)، به بررسی و تحلیل داده‌ها پرداخته شد. نتایج حاصل از داده‌ها نشان می‌دهد که شش الگوی واژگانی شدگی در زبان مازندرانی وجود دارد. از دیگر نتایج پژوهش این است که نمی توان الگوی غالبی برای توزیع اطلاعات مربوط به شیوه و مسیر در زبان مازندرانی تعیین کرد؛ زیرا افعال حرکتی مازندرانی تقریباً به یک میزان این اطلاعات را واژگانی می‌کنند.
The purpose of this research is cognitive study of patterns and the dominant one for distributing information about the manner, path, and motion in Mazandarani language. Through interviews and conversations with 15 native speakers over 50 years old. The data were collected and recorded. In order to conduct interviews, efforts were made to focus on situations and contexts in which the possibility of a motion event occurring was high. The recorded speech data were then represented in writing. In analyzing the meaning of verbs, the focus was only on the explicit and physical meaning, and the metaphorical and implicit meanings were avoided. Then, based on Talamy criteria (2000b), data were analyzed. The results show that there are six patterns of lexicography in Mazandarani language. The other one is mentioned as it is not possible to determine the dominant pattern for the distribution of information about manner and path in the Mazandarani language since, in this language, motor verbs render this information into words to the same extent.
1 - احمدی، میریلا و داد، معصومه.(1388). «فعل حرکتی udmu-xodumb در مفهوم مجازی و طریقه بیان آن در زبان فارسی»، پژوهش زبانهای خارجی، 16(2)، 21-5.
2- ازکیا، ندا.(1390). «حرکت در زبان فارسی: دیدگاهی شناختی و رده شناختی»، رسالۀ دکتری زبان شناسی همگانی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
3- ازکیا، ندا و ساسانی، فرهاد. (1391). «واژگانی شدگی در فعل های حرکتی فارسی: الگویی تازه»، مجلۀ زبان و زبان شناسی، 8(1)، 102-82.
4- باباسالاری، زهرا و همکاران. (1394). «بررسی شناختیِ طرح واره های تصوری در کتابهای فارسیِ دوره ابتدایی». مجله زبان و زبانشناسی، 11(1)، 87-69.
5- پشتوان، حمیده.(1392). «بازنمود رویدادهای حرکتی درگفتار روایی کودکان فارسی زبان»، پایان نامۀ کارشناسی ارشد زبان شناسی همگانی، تهران: دانشگاه الزهرا.
6- حامدی شیروان، زهرا و شریفی، شهلا. (1393). «بررسی رده شناختی مقولۀ قمر در ساخت رویدادی افعال حرکتی در زبان فارسی»، فصلنامۀ جستارهای زبانی، 5(2)، 89-71.
7- دبیرمقدم، محمد(1390). زبانشناسی نظری: پیدایش و تکوین دستور زایشی، ویراست دوم، تهران: سمت.
8- سجادی، سید مهدی و همکاران. (1397). «رویکردی شناختی به بازنمایی رویداد حرکت در زبان هورامی». فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران، 6(2)، 58-43.
9- مسگرخویی، مریم. (1391). «بازنمود رویداد حرکت در فارسی: رویکردی شناختی»، مجموعه مقالات هشتمین همایش زبان شناسی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، صص 737-747.
10- واعظی، هنگامه، نوعی هشتجین، معراج و رضی نژاد، سید محمد.(1395). «بازنمود مفاهیم معنایی در افعال حرکتی زبان ترکی آذری بر اساس نظریۀ تالمی»، دوفصلنامه زبان شناسی گویش های ایرانی دانشگاه شیراز، 1(2)، 121-102.
11- همتی، طاهره و افراشی، آزیتا. (1395). «بازنمایی حرکت در ترجمه: رویکردی شناختی»، پژوهشهای زبانشناسی تطبیقی، سال ششم، 6(1)، 95-77.
12- Babai, Hajar.(2011).«Lexicalization of Motion Event in persion», Theory and practice in language studies, 1(2), pp. 157-162.
13- Feiz, Parastou.(2011). «Traveling through space in persian and English: a comparative analysis of motion events in elucited narratives», Language Sciences, 3e(3), pp. 401-416.
14- Frawley, William.(1992). Linguistic Semantics, Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
15- Goldberg, Adele E.(1998b). »patterns of Experrience in parterns of Language«, In Michael Tomasello(ed.), the New Psychology of Language, Lawrence Erlbaum Publications, pp. 203-219.
16- Heine, Bernd.(1997). Cognitive Foundations of Grammar, Oxford: Oxford University Press.
17- Karimipour, Amir &ValiRezai.(2016). «Typological Analysis of Ilami Kurdish verbs of Motion: With Focus on the Concept of path», DE GRUYTER MOUTON, 69(3), pp. 411-435.
18- Levin, Beth &MalkaRappaportHovav.(2005). Argunent Realization, Cambridge: Cambridge University Press.
19- Löbner, Sebastian.(2002). Understanding Semantics, London: Arnold.
20- Slobon, Dan Isaac.(2004). «The Many Ways to Search for a Frog: Linguistic Typology and the Expressiob of Motion Events», In S. Stromqvist& L. Verhoeven(Eds.), Relating Events in Narrative: Typological and Contextual Perspectives in Translation, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, pp. 21o-257.
21- Talmy, Leonard .(2000). Toward a Cognitive semantics(Volune II), Cambridge , MA: MIT Press.
22- Zlatev, Jordan &PeerapatYangklang.(2004). «A Third Way to Travel: The Place of Thai and Serial Verb Language in Motion Event Typology», In S. Strömqvist& L. Verhoeven(Eds.), Relating Events in Narrative: Typological and Contextual perspectives in Translation, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, pp. 159-190.
_||_