بررسی و تطبیق چند ضرب المثلِ تالشی و فارسی

محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات شمال کشور (گیلکی، مازنی، طبری و غیره))

کیومرث خانبابازاده ¹

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان.

تاریخ دریافت : 1395/09/30 تاریخ پذیرش : 1396/12/12 تاریخ انتشار : 1397/06/01

کلید واژه: زبان فارسی, جامعه‌شناسی زبان, زبان‌شناسی تطبیقی تاریخی, زبان تالشی, ضرب المثل ها,

چکیده مقاله :

بررسی و تطبیق کنایه ها و ضرب المثل های دو زبان، راهی برای بازشناسی برخوردها و ارتباط فرهنگی دو ملت، در درازنای تاریخ است. از آنجا که کنایه ها و ضرب المثل ها، حامل حکمت و دانش هستند و تقریبأ ویژگی های زبانی را در خود به شکل پیشین نگاه می دارند، پس بررسی ضرب المثل های یک زبان و تطبیق آن ها با زبانی دیگر پیشینۀ مشترک دو زبان و فرهنگ را برای ما روشن می کند. در این مقاله چند ضرب المثل از زبان تالشی شمالی، حوزۀ عنبران انتخاب شده و با موارد مشابه در زبان فارسی مقایسه و سنجیده گردیده است تا ریشۀ مشترک فرهنگی و زبانی دو گروه باستانی، از این مسیر شناسایی شود. با توجه به این که زبان و ادبیات تالشی، بیشتر به شکل شفاهی رایج است، داده های این زبان به صورت موردی از میان گفتگوهای روزانه، گزینش شد و با موارد مشابه فارسی از کتاب‌های فرهنگ امثال فارسی مقایسه و بررسی شد. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان دهندۀ ارتباط زبانی و فرهنگیِ دو ملت، در دوره های مختلف تاریخی است. هرچند که بنابر دلایل مختلف، این دو زبان در طی سده های گذشته به شکل جدا از یکدیگر، تکامل و تحول یافته اند.

چکیده انگلیسی:

Metonymies and Proverbs in two languages open a new horizon for the contact recovering and culture relations for both nations in ancient eras. Backgrounds and features of a language hold insight and knowledge of predecessors. In fact, by considering the proverbs of a language, they can adapt to attitude that is common among antecedents of languages and cultures. In this study, we have chosen certain North Taleshi proverbs of Anbaran zone and compared with Persian one for recognizing the similar roots of these two languages. They are analogous to each other and they have similarities of ancient language and literature made current verbal forms; so, we could choose them from daily talking words. Then, they were adapted with Persian proverbs dictionary. Consequently, these both languages have the same ancient backgrounds regarding culture and language relation and both of them used separately and grew and developed gradually.

منابع و مأخذ:

کتاب‌ها

- ارانسکی، یوسف.م (1386)، مقدمة فقه‌الفقه ایرانی، ترجمة کریم کشاورز، چاپ دوم، تهران، انتشارات پیام. 

-  انوری، حسن(1383)، فرهنگ کنایات سخن، تهران، انتشارات سخن.

-  جمشیدی پور، یوسف(بی تا)، فرهنگ امثال فارسی، تهران ، کتاب فروشی فروغی.

-  خانبابازاده، کیومرث(1395)، خطاهای نحوی تالشی زبان ­ها در فارسی معیار، تهران، اندیشمندان کسرا.

-  دهخدا، علی اکبر(1363)، امثال و حکم، چاپ ششم، تهران، اتنتشارات امیر کبیر.

-  رضایتی، محرم(1386)، زبان تالشی توصیف گویش مرکزی، رشت، فرهنگ ایلیا.

- شعبانی، نبی­الله(1388)، امثال و حکم تالشی، تهران: انتشارات جامعه­نگر.

- عبدلی، علی (1380)، فرهنگ تطبیقی تالشی- تاتی- آذری، تهران، شرکت سهامی انتشار.

-  ناتل خانلری، پرویز (1365)، تاریخ زبان فارسی، تهران، نشر قطره.

-  نصرتی سیاهمزگی، علی(1386)، تالشی نامه(فرهنگ تعبیرات و کنایات تالشی)، رشت، فرهنگ ایلیا.

پایان‌نامه

- شفیقی عنبران، سیاوش(1384)، گردآوری افسانه ­ها و ضرب­ المثل­ های تالشی و آوانویسی ترجمۀ آن­ها به فارسی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان­ها و فرهنگ ایران باستان، تبریز: دانشگاه تبریز.

مجلات

-  خانبابازاده، کیومرث(1393) «تأثیر ویژگی ارگتیو زبان تالشی بر فراگیری زبان فارسی»، مجموعۀ مقالات نهمین همایش زبان ­شناسی ایران، جلد اول، به کوشش محمد دبیر مقدم، تهران، سازمان چاپ و انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، صص478 – 469

- صحرایی چاله ­سرایی، قربان(1389)، «ضرب­ المثل ­های تالشی»، گل بانگ تالشی مجموعۀ مقالات همایش علمیِ فرهنگ و تمدن تالش، به کوشش محرم رضایتی، ادارۀ چاپ و انتشارات دانشگاه گیلان، جلد اول، صص 213- 203.