ادب محلی در شعر محی الدین حق شناس

محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات کردی و لکی

هادی یوسفی ¹ , شراره اکبری ²

1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور
2 - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی و مدرّس دانشگاه پیام نور سنندج

تاریخ دریافت : 1395/04/05 تاریخ پذیرش : 1395/08/12 تاریخ انتشار : 1396/11/01

کلید واژه: فولکلور, باورهای عامیانه, ادب عامیانه, محی الدین حق شناس,

چکیده مقاله :

ادبیات عامیانه، ادبیات تودۀ مردم، بخشی از دانش مردمی و یا فرهنگ عامه و معادل واژۀ فولکلور است. در میان هر ملتی باورها و اعتقاداتی رایج است که آیینۀ تمام‌نمای اندیشه، فکر و ترجمان حال و احساسات ساده و صمیمی آن‌هاست. بسیاری از این باورها ریشه در تاریخ و فرهنگ یک ملّت دارند که از نسل‌های گذشته به آیندگان رسیده است و برخی دیگر بر اثر تلفیق و تأثیرپذیری از فرهنگ اقوام دیگر به وجود آمده اند. این نوشتار برآن است که ظهور و نمود این افکار و باورها را در کتاب محی الدین حق شناس به نام شاره که م سنه= شهر من سنندج پیرامون مسائل مختلف بررسی نماید. نتایج به دست‌آمده نشان می دهد که امروزه بخشی از این رسوم از جمله آتش شب نوروز، مراسم شب یلدا، سفرۀ هفت‌سین و سیزده‌به‌در و... هنوز هم متداول هستند و برخی از آن ها از جمله آداب دعوت‌کردن به عروسی و نمایش های بومی محلی، فراموش گشته و یا در اثر تلفیق با فرهنگ سایر مناطق رو به ضعف نهاده است. حق شناس با درک این موضوع و حدس امکان فراموشی عناصر فرهنگی، در اثر خویش و با زبانی ساده و صمیمی به خلق دوبارۀ آن‌ها پرداخته و آن را برای آیندگان فراموشکار به جای نهاده است.

چکیده انگلیسی:

Folk literature, mass literature of the Iranian people, is the effect of the illiterate people, which in turn is a part of popular knowledge or popular culture and is equivalent to folklore. There are many beliefs and views among each nation, which are the whole mirror of thought, attitude and interpretation, and their simple and intimate emotions. Many of these beliefs are rooted in the history and culture of a nation that has come from previous generations. Many have been created by the combination and influence of the culture of other peoples. The present paper seeks to examine the emergence and presentation of these thoughts and beliefs in the book of Mohyi Al-Din Al-Hafez (my city, Sanandaj) about various issues. The results show that today, part of these customs such as the night of fireof Nouroz, the night of Yalda, the table of Haft Sin and thirteen Badr, etc. are still common, and some of them include the conventions of inviting the wedding and local indigenous exhibits which have been forgotten, or have been weakened by a combination of culture and other areas. With the understanding of this subject and the possibility of forgetting cultural elements, theologian has rightly begun to recreate it in a simple and intimate language and put it in place for forgetfulness of the forerunners.

منابع و مأخذ:

 

منابع

کتاب­ ها

1-  حق­ شناس، محی‌الدین، (1384)، شاره­ که ­م سنه، چاپ اول، تهران، نشر پانیذ.

2 – شعربافیان، حمیدرضا، (1383)، باورهای عامیانه در ایران به گزارش سیاحان غربی، چاپ اول، مشهد، محقق.

3- لریمر، د. ل، (1353)، فرهنگ مردم کرمان، به کوشش فریدون وهمن، چاپ اول، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.

4- میهن­ دوست، محسن، (1380)، پژوهش عمومی فرهنگ عامه، تهران، نشر توس.

5- هدایت، صادق،(1379)، نوشته­های پراکنده، تهران، نشر ثالث.

6- رزمجو، حسین، (1372)، انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی، چاپ دوم، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی.

7- میرنیا، سیدعلی، (1369)، فرهنگ مردم، تهران، پارسا.

8-نورالدین، صدرالدین، (2005)، به ­رکوتیکی مه­ ته ­لی فولکلوری کوردی، هه ­ولیر، بلاو کراوه ‌وزاره­ تی روشنبیری.

پایان­نامه

-      اسدی، یوسف، (1394)، پژوهشی در آداب و رسوم بازتاب یافته در منظومه شاره­ که ­م سنه محی­ الدین حق ­شناس، سنندج، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، استاد راهنما دکتر جمال احمدی.

 

مقاله‌ها

1- امینی، عثمان، (1389)،«بررسی سیمای زن و نوع نگاه به آن در فولکلور ادبی کُردی»، مجموعه مقالات نخستین همایش بین‌المللی ادبیات کُردی (ج 2)، چاپ اول، مرکز پژوهش‌های کردستان‌شناسی، دانشگاه کردستان، ص 61.

2- صالحی مازندران، محمدرضا و دیگران،(1389)، «باورهای عامیانه در میان کُردها (کرمانشاه)»، مجموعه مقالات نخستین همایش بین‌المللی ادبیات کُردی (ج 2)، چاپ اول، مرکز پژوهش‌های کردستان ­شناسی، دانشگاه کردستان، صص 131-169.

3- ضیا مجیدی، لیلا و محسن امینی، (1389)،«وزن اشعار فولکلور در کردی کلهری»، مجموعه مقالات نخستین همایش بین‌المللی ادبیات کُردی (ج 2)، چاپ اول، مرکز پژوهش‌های کردستان­ شناسی، دانشگاه کردستان، صص 145-168.

4- قنبری عبدالملکی، رضا و مریم قربان عبدالملکی،(1389)،«بررسی ادبیات فولکلور کردی (گویش اورامی)، در مازندران با رویکرد بینامتنیت (intertextuality)»، مجموعه مقالات نخستین همایش بین‌المللی ادبیات کُردی (ج 2)، چاپ اول، مرکز پژوهش‌های کردستان­ شناسی، دانشگاه کردستان، صص 170-186.