نمادپردازی حیوانات در اصطلاحات و مثَل‌های بلوچی

محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات سیستان و بلوچستان

عبدالغفور جهاندیده ¹

1 - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار.

تاریخ دریافت : 1396/08/27 تاریخ پذیرش : 1396/12/05 تاریخ انتشار : 1397/12/01

کلید واژه: نماد, ادبیات عامیانۀ بلوچی, ضرب المثل های بلوچی, نمادهای جانوری,

چکیده مقاله :

حیوانات با توجه به این که در زندگی سنّتی و روستایی نقش بسیار پررنگی دارند، به همان گ ونه در زبان و ادبیات آن ها نیز حضور دارند. از میان انواع ادب عامیانه، جانوران بیشتر در ضرب المثل ها بازتاب دارند، بسیاری از رفتارها و خصوصیات این حیوانات جنبۀ نمادین پیدا کرده است. نمادها از جمله عناصر مهم در روابط اجتماعی و انتقال مفاهیم هستند. در این مقاله به بررسی ویژگی های نمادین 55 جانور در اصطلاحات و مثَل های بلوچی پرداخته ایم. این حیوانات شامل حیوانات اهلی (11مورد)، حیوانات وحشی (16مورد)، پرندگان (13مورد)، جانوران دریایی (5 مورد) و حشرات (10 مورد) هستند. تعداد مثل ها، اصطلاحات، واژه های مستقل بلوچیِ به‌کاررفتۀ مرتبط با موضوع مقاله، به 290 مورد می رسد. هدف اصلی از این بررسی، نمایش چگونگی کارکرد نمادهای جانوران در اَمثال بلوچی است. بعضی از این نمادها قابل تطبیق با موارد مشابه در زبان و ادبیات فارسی است. این پژوهش برای نخستین بار است که با این عنوان و درون مایه در امثال بلوچی صورت می گیرد. در این تحقیق، از روش تحلیلی بهره برده شده است و برای گردآوری اَمثال، از شیوۀ تحقیق میدانی استفاده شده است.

چکیده انگلیسی:

Animals play a very significant role in traditional and rural life, as they have in language and literature. From all variety of folk literature, the animals are reflected in most proverbs, many of their behaviors and characteristics have become symbolic. Symbols are important elements in social relations and in transferring of concepts. In this article, we examined the symbolic features of 55 animals in Balochi expressions. These animals consist of (11 cases) pet animals, (16 cases) wild animals, (13 cases) birds, (5 cases) marine animals, and (10 cases) insects. The number of proverbs, idioms, and independent Balochi words is related to the subjects reaching up to 290. The main purpose of this study is to show how the animals symbolized in Balochi proverbs. Some of these symbols are applicable to similar subjects in Persian language and literature. This research is novel of title and theme in Balochi. In this research, the analytical method has been used and the proverbs and idioms are collected in field-search method.

منابع و مأخذ:

کتاب‌ها

-   انوری، حسن، (1381)، فرهنگ بزرگ سخن، تهران: انتشارات سخن.

-   تمیم­داری، احمد، (1390)، فرهنگ عامه، چاپ چهارم، تهران: نشر مهکامه.

-   جعفری قنواتی، محمد، (1394)، درآمدی بر فولکلور ایران، تهران: انتشارات جامی.

-   حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمد، (1388)، دیوان حافظ، به کوشش خلیل خطیب رهبر، چاپ چهل و هشتم، تهران: انتشارات صفی­ علیشاه.

-   رنه لافورگ و رنه آلندی، (1374)، «نمادپردازی»، مجموعه مقالات اسطوره و رمز، ترجمۀ جلال ستاری، تهران، انتشارات سروش، (صص: 13-36)

-   روانبُد، محمدعبدالله، (1389)، شرح منظومۀ مکران، ترجمه و توضیح عبدالغفور جهاندیده، تهران:انتشارات کوله­پشتی.

-   شفیعی­ کدکنی، محمدرضا، (1383)، منطق ­الطیر عطارنیشابوری، تهران: انتشارات سخن.

-   شمیسا، سیروس،(1371)، بیان، چاپ دوم، تهران: انتشارات فردوس.

-   منصوری، جمشید، (1379)، راهنمای صحرایی پرندگان، تهران: نشر ذهن­ آویز.

-   میرصادقی، میمنت، (1385)،واژه ­نامه هنر شاعری، تهران: انتشارات کتاب مهناز.

-   وراوینی، سعدالدین، (1389)، مرزبان ­نامه، به کوشش خطیب رهبر، چاپ پانزدهم، تهران: انتشارات صفی­ علیشاه.