زمینه و هدف: مقادیر بالای فلزات سنگین در آب های سطحی و زیرزمینی روستاهای اطراف شهرستان هشترود، باعث می شود که خاک های پذیرنده این منابع آبی، با فلزات سنگین آلوده گردند. تعیین میزان کل فلزات سنگین در خاک های روستاهای آلوده اطراف شهرستان هشترود و تعیین رابطه احتمالی بین عناصر و نیز بین ویژگی های خاک و عناصر اهداف این مقاله را در بر می گیرند. روش بررسی: پس از انجام بررسی های صحرایی و نمونه برداری از خاک های منطقه و تجزیه ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و نیز فلزات سنگین در آن ها، تجزیه و تحلیل های لازم بر اساس تعیین ضرایب همبستگی بین عناصر و ویژگی های فیزیکی وشیمیایی نمونه های خاک و نیز آنالیزخوشه ای انجام گرفت. یافته ها: مس با کربن آلی و آلومینیوم، کروم، منگنز با درصد رس نمونه های خاک همبستگی مثبت داشته اند. در طبقه‌بندی یافته های بدست آمده این پژوهش با استفاده از آنالیز خوشه ای، 5 شاخه اصلی تشکیل شدند که با یافته های تعیین ضرایب همبستگی همخوانی نشان دادند. بحث و نتیجه گیری: دامنه کم اسیدیته خاک های مورد آزمایش، باعث شد که ارتباط ضعیفی بین میزان فلزات سنگین خاک و اسیدیته بدست آید. جذب ترجیحی مس توسط جزء آلی خاک، علت همبستگی بالای این عنصر با مواد آلی خاک می باشد. همبستگی مثبت بین برخی فلزات و میزان رس و مواد آلی نمونه های خاک دلالت بر این می کنند که مواد آلی و رس خاک ها با تثبیت فلزات، خطر رها شدن آن ها را به محیط زیست کاهش می دهند. پژوهش های دیگری لازم است انجام گیرد تا منشا ناشی از فعالیت های زمین شناختی و انسانی فلزات اندازه گیری شده این طرح را تعیین نماید تفاصيل المقالة