زمینه و هدف: در دهه‌های اخیر استفاده از نانوتکنولوژی در زمینه‌های مختلف کشاورزی افزایش یافته است و خاک به عنوان یکی از اجزای مهم محیط زیست دریافت‌کننده انواع نانوذرات می‌باشد ولی به اثر این ذرات بر بخش زنده خاک توجه کم‌تری شده است. هدف این پژوهش بررسی اثرات نانو ذرات آهن و نقره روی برخی از شاخص‌‌های زیستی خاک بود.روش بررسی: آزمایشی فاکتوریل با پنج سطح نانوذره آهن و نقره (0،20، 50، 100 و 200 mgkg-1) در سه تکرار انجام شد. خاک‌های آغشته به نانوذرات، با حفظ رطوبت و دما نگهداری و 10، 17 و 30 روز پس از انکوباسیون، فعالیت فسفاتاز اسیدی و قلیایی و تنفس خاک اندازه‌گیری شد.یافته‌ها: اثر سطوح مختلف نانوآهن، نانونقره و زمان انکوباسیون بر روی تنفس میکروبی خاک، در سطح آماری یک درصد معنی‌دار گردید. اثرات متقابل فاکتورها به استثناء اثر سه‌گانه نانوذره آهن و نقره و زمان، تاثیر معنی‌داری بر تفس میکروبی خاک داشت. در اثرات متقابل نانوذرات آهن و نقره، بیش‌ترین تنفس میکروبی به میزان 33/47 gCg-1d-)µ( در غلظت 200 (mgkg-1) نانوذره آهن و نقره بدست آمد. در اثر متقابل نانوآهن و زمان، بیش‌ترین تنفس میکروبی به میزان 37/51 gCg-1d-)µ( در غلظت 100 (mgkg-1) نانوذره آهن پس از 17 روز انکوباسیون بدست آمد و در اثرات متقابل نانو نقره و زمان، بیش‌ترین تنفس میکروبی (02/49 gCg-1d-1µ( در غلظت 50 (mgkg-1) نانو نقره پس از 17روز انکوباسیون مشاهده شد. بیش‌ترین فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی به میزان 20/288 (gPNPg-1h-1µ)در غلظت 200 (mgkg-1) نانوذره آهن پس از10روز انکوباسیون بدست آمد.بحث و نتیجه‌گیری:نتایج این تحقیق، تأثیر معنی‌دار نانوذرات بر روی تنفس خاک را نشان داد. تأثیر به غلظت و نوع نانوذرات بستگی داشت. اثر نانوذرات روی فعالیت آنزیم‌های خاک بسته به نوع نانوذرات و آنزیم متفاوت بود، فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی تحت تأثیر نانوذره آهن قرار گرفت در صورتی‌کهنانوذرات روی فعالیت فسفاتاز اسیدی اثر معنی‌دار نداشتند. تفاصيل المقالة