شخصیت وشخصیت‌پردازی از عناصر اصلی داستان است. انتخاب شیوه‌های شخصیت‌پردازی و چگونگی به‌کارگیری آن‌ها بر کیفیت انتقال پیام ِ مؤلف و دریافت مخاطب داستان تأثیر دارد. پژوهش حاضر به‌منظور مقایسه و تحلیل شیوۀ شخصیت‌پردازی حماسه‌های دینی با حماسه‌های طبیعی صورت گرفته است اما به‌سبب رعایت مقتضیات نشر، دو منظومۀ گرشاسب‌نامۀ اسدی طوسی و حملۀ حیدری باذل مشهدی را انتخاب‌کرده‌ایم. راوی منظومۀ حملۀ حیدری رویدادها را گزارش‌می‌کند؛ برای شخصیت‌پردازی از روش توصیف مستقیم شخصیت، بیشتر از زبان خود راوی استفاده کرده است. در حملۀ حیدری کارکرد توصیف‌ها جهت ادای احترام و بزرگداشت شخصیت‌های دینی است و اعمال شگفت‌انگیز قهرمانان منظومه‌های حماسی در آن وجودندارد. شخصیت‌پردازی در گرشاسب‌نامه بیشتر با استفاده از روش توصیف مستقیم شخصیت از زبان راوی انجام‌می‌شود، برخی از این توصیف‌ها، طولانی و اغراق‌آمیز است. روش معرفی اشخاص از زبان دیگر شخصیت‌ها نیز در این منظومه استفاده شده است البته، هر دو حماسه، از این لحاظ به هم شباهت‌دارند، اما توصیف‌های حملۀ حیدری برای شخصیت‌پردازی اشخاص ِ مسلمان ِ داستان، بیشتر بر توصیف ویژگی‌های اخلاقی، معنوی و صفات پسندیدۀ انسانی و دلاوری‌های آنان متکی است. در توصیف دشمنان نیز اوصاف ِ تعیین‌شده بر گمراهی، فریبکاری و تیره‌رایی آنان تأکیددارد. در حملۀ حیدری از شخصیت‌ها، اعمال خرق‌عادت سرنمی‌زند و تعداد رویدادهای غیرعادی ِ روایت بسیار کم است. تأثیر ِمحیط، بافت فرهنگی و باورهای مصنّفان ِ هر دو حماسه، در شخصیت‌پردازی اشخاص دیده‌می‌شود. داده‌های پژوهش به شیوة کتابخانه‌ای گرد آمده و با روش توصیفی- تحلیلی پردازش شده است. تفاصيل المقالة