تلاش برای قاعده مند کردن رفتار بازیگران در عرصه بین المللی به منظور حفظ صلح و امنیت بین المللی همواره با فراز و نشیب بسیار همراه بوده است. در این میان دسترسی بشر به فناوری هسته ای نیز بر نگرانی بکارگیری آن با اهداف غیر صلح آمیز افزود. لذا آژانس بین المللی انرژی اتمی با هدف توسعه و استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی ایجاد گردید تا عملکرد دولتها در استفاده از این فناوری را نظام مند نماید. با این وصف این سوال مطرح است که آژانس بین المللی انرژی اتمی بر مبنای چه چارچوب و مکانیزمی مبادرت به حفظ صلح و امنیت بین المللی می نمایند؟ در بررسی اسناد مربوطه مشخص می گردد که آژانس بین المللی انرژی اتمی بر تعهدات دولتها ذیل معاهدات عدم اشاعه در قالب بازرسی های مختلف نظارت می نماید و در صورت عدم احراز پایبندی یک دولت عضو و رفع ننمودن تخلف در مدت مقتضی، آژانس گزارش تخلف را به شورای امنیت می رساند. اما این مکانیزم صرفا در خصوص دولتهای عضو کارآمدی لازم را دارد و در خصوص دولتهای غیر عضو نمی تواند تامین کننده صلح و امنیت بین المللی باشد. تفاصيل المقالة