به‌منظور ارزیابی اثرات تنش کمبود آب و زمان بندی مصرف کود نیتروژنه بر عملکرد دانه و اجزای آن در ارقام گندم‌نان، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خردشده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل سطوح مختلف آبیاری (آبیاری کامل، قطع آبیاری در مراحل ظهور سنبله و گلدهی) در کرت های اصلی، زمان و نحوه مصرف کود اوره (F1- 20 و 100 کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب در مراحل کاشت و پنجه دهی، F2- 20 و 100 کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب در مراحل کاشت و ظهور ساقه، F3- 20 ، 50 و 50کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب در مراحل کاشت، پنجه دهی و ظهور ساقه، F4- 20 ، 50 و 50کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب در مراحل کاشت، پنجه دهی و ظهور سنبله) در کرت های فرعی و ارقام گندم نان شامل زرین، پیشگام، اروم، زارع و میهن در کرت های فرعی فرعی قرار گرفتند. متوسط عملکرد رقم ها تحت آبیاری کامل 5/7 تن در هکتار بود که به 5/6 تن در هکتار در شرایط قطع آبیاری کاهش یافت. بیشترین میانگین عملکرد دانه متعلق به رقم میهن با 1/8 تن در هکتار و کمترین آن متعلق به رقم زرین با 7/5 تن در هکتار بود. در شرایط آبیاری کامل، بیشترین عملکرد دانه با 4/9 تن در هکتار متعلق به رقم میهن تحت تیمار کوددهی F4 به دست آمد. تحت شرایط تنش‌رطوبتی در مرحله گلدهی و سنبله‌دهی رقم میهن به‌ترتیب با 6/8 و 3/8 تن در هکتار در تیمارهای F3 و F4 دارای حداکثر عملکرد دانه بود. در شرایط قطع آبیاری در مرحله ظهور سنبله ارقام پیشگام، زارع و میهن واکنش بهتری به تیمارهای کوددهی F2، F3 و F4 در مقایسه با تیمار کوددهی F1 نشان دادند. براساس شاخص های تحمل به خشکیHARM،STI ،MP وGMPارقام میهن و پیشگام به‌عنوان ارقامی با عملکرد بالا در هر دو محیط تنش و بدون تنش شناسایی شدند. تفاصيل المقالة