به دلیل نبود یک روش استاندارد بین‌المللی برای تعیین فراوانی، شیوع و شدت نوزموزیس، هنوز از روش های نمونه برداری تکی یا ترکیبی استفاده می کنند. هدف از انجام مطالعۀ حاضر، بررسی مقایسه ای فراوانی و شدت نوزموزیس بر اساس روش های فوق در زنبورستان‌های استان آذربایجان شرقی بود. بدین منظور، به طور تصادفی 5 زنبورستان واقع در 5 شهرستان استان آذربایجان شرقی انتخاب شدند. تعداد 3 کندو از هر زنبورستان و 10 زنبور از هر کندو (به طور مساوی از داخل و خارج کندو) برای هر روش نمونه‌برداری جمع آوری شدند. برای تعیین فراوانی، وجود اسپور در نمونه ها ارزیابی شد. برای تعیین شدت، در نمونه های تکی تعداد اسپور در یک زنبور و در نمونه های ترکیبی میانگین تعداد اسپور به ازای هر زنبور محاسبه شد. در هر 2 روش، فراوانی 100 درصد برای تمام نمونه ها به دست آمد. برای مقایسه شدت آلودگی در شهرستان ها در هر 2 روش نمونه برداریاز آزمون آنالیز واریانس یک‌طرفه و پس آزمون توکی استفاده شد. برای مقایسه نتایج حاصله در 2 روش، به طورکلی و هم به طور جداگانه در هر شهرستان، از آزمون t مستقل استفاده گردید. در هر 2 روش بیش ترین شدت نوزموزیس مربوط به نمونه های تبریز بود (05/0p<)، ولی در روش نمونه برداری تکی، شدت آلودگی در نمونه های اسکو به طور معنی داری پایین بود (001/0p<). هم چنین در مقایسه 2 روش نمونه‌برداری، از نظر آماری تفاوتی بین روش نمونه برداری در کل و حتی در یک شهرستان وجود نداشت (05/0p>). در نمونه های تکی، در مجموع، شدت بیماری در زنبورهای خارج از کندو بیش تر بود. بر اساس میانگین حاصله، شدت نوزموزیس در نمونه های ترکیبی، به مراتب بیشتر از نمونه های تکی بود. تفاصيل المقالة