یکی از مهمترین اقدامات مورد نظر در پروژه‌های مدیریت سیلاب، بررسی میزان مشارکت زیرحوضه‌های مختلف یک آبخیز در تعیین مؤلفه‌های مختلف سیلاب خروجی از حوضه است. با توجه به نبود ایستگاه‌های هیدرومتری در محل خروجی تمام زیرحوضه‌ها، تحقق هدف مذکور نیازمند شبیه‌سازی فرآیند بارش- رواناب در زیرحوضه‌ها از طریق مدل های هیدرولوژیکی می‌باشد. از این رو برای اجرای برنامه های کنترل سیلاب در بالادست حوضه باید به سهم زیرحوضه ها در سیلاب توجه کرد و آنها را اولویت‌بندی نمود. در این پژوهش، ابتدا برای تعیین مشارکت زیرحوضه‌ها در دبی سیلابی، حوضه حصارک به 3 زیرحوضه تقسیم گردید. سپس با اجرای مدل HEC- HMS، زیرحوضه‌های آبخیز حصارک از نظر سیلخیزی اولویت‌بندی شدند. هدف از این مطالعه برآورد ارتفاع رواناب و سیلاب خروجی در زیرحوضه‌های آبخیز حصارک میباشد. نتایج نشان داد، میزان مشارکت زیرحوضه‌ها در دبی اوج کل حوضه صرفاً به یک عامل بستگی ندارد و اثرات متقابل عوامل تعیین‌کننده سهم مشارکت زیرحوضه‌ها را در سیلخیزی تعیین میکند. با اجرای مدل HEC- HMS مشاهده شد، زیرحوضه تقاطع دو شاخه (S1) کمترین سهم و زیرحوضه چپ دره (S3) بیشترین سهم را در دبی اوج کل حوضه دارا است و در اولویت اول قرار می‌گیرد. تفاصيل المقالة

رسوبات معلق در سیستم‌های رودخانه‌ای و حوضه‌ای از منابع غیرنقطه‌ای سرچشمه می‌گیرند که از لحاظ مکانی و زمانی متفاوت‌اند. فرآیند منشایابی رسوب بر روش‌هایی تاکید می‌کند که پژوهشگران از طریق نمونه‌های ترکیبی برداشت شده از رودخانه و حوضه قادر به تفکیک منابع رسوب باشند. علاقمندی به این روش به عنوان یکی از تکنیک‌های فرسایش و رسوب و نیز ابزاری برای تکمیل روش‌های سنتی فرسایش آبی برای شناسایی منشا و حرکت رسوبات در داخل رودخانه در بازه‌های زمانی و مکانی مختلف و برآورد مقدار فرسایش خاک با استفاده از ردیاب‌های موجود در خاک و رسوب افزایش یافته است. این مقاله تاکیدی بر تکنیک‌ها و روش‌های استفاده شده، مدل‌های ترکیبی و استفاده از ردیاب‌های مختلف در مطالعات فرسایش و رسوب با تاکید بر منشایابی رسوب در جهان و ایران است تا مدل‌های موجود، ردیاب‌ها و تکنولوژی‌های نوین را معرفی کند. نتایج حاصل از مرور پیشینه پژوهش نشان داد که در حوزه فرسایش و رسوب مطالعات منسجم و با روش‌شناسی جدید از دهه 60 میلادی شروع شده و مطالعات در مقیاس‌های حوضه بزرگ، متوسط و کوچک، دامنه و مقیاس پلات یا آزمایشگاه با تکنیک‌های مختلف واپاشی رادیونوکلویید، عناصر کمیاب زمینی، خواص مغناطیسی خاک، ردیاب‌های دیگر و منشایابی انجام شده‌اند. این پژوهش ضمن مرور و معرفی مدل‌های فرسایش و رسوب، مدل‌های منشایابی، ردیاب‌های موجود و شیوه‌های نمونه‌برداری، تکنولوژی‌های نوین فرسایش و رسوب در ایران (اختراعات) را نیز معرفی می‌کند. تفاصيل المقالة