زمینه و هدف: توسعه گردشگری در پارک ملی، هم برای مدیریت منطقه و هم برای گردشگران مزایای فراوانی به همراه دارد. اما این مساله را در نظر داشت که انجام فعالیت های گردشگری در غیاب برنامه ریزی و مدیریت صحیح و بدون محاسبه ظرفیت برد و توان منطقه برای گردشگری، می تواند بر تجارب گردشگران و از آن مهم تر بر کیفیت و ویژگی های مناطق گردشگری اثر منفی داشته باشد. از این رو شناسایی مناطق مناسب و دارای توان، جهت گسترش و توسعه طبیعت گردی در مناطق حفاظت شده و پارک های ملی، به منظور بهره برداری پایدار از منابع طبیعی اهمیت به سزایی دارد.روش بررسی: این پژوهش با هدف ارزیابی توان اکولوژیکی در پارک ملی کرخه با تاکید بر طبیعت گردی در سال 1392- 1393 صورت پذیرفت. پارک ملی کرخه در امتداد رودخانه کرخه می باشد. تحقیق حاضر از شیوه ای از روش ارزیابی چندمعیاره به نام ترکیب خطی وزن دار WLC و روش AHP با بکارگیری فن آوری GIS به تعیین مناطق مناسب گردشگری در پارک ملی کرخه پرداخته است.یافته ها و نتیجه گیری: معیارهای به کار رفته در مراحل ارزیابی 16 معیار می باشد که در سه طبقه معیارهای فیزیکی، بیولوژیکی و اقتصادی_اجتماعی فرهنگی در نظر گرفته شد. بر اساس خروجی AHP معیار تیپ پوشش گیاهی بیش ترین وزن و معیار شیب کم ترین وزن را به خود اختصاص داد، در نهایت مناطق مناسب برای طبیعت گردی با درجات متفاوتی از توان و مطلوبیت تعیین گردید. طبق نقشه طبقه بندی شده توان طبیعت گردی، حدود 82/35 درصد از پارک ملی کرخه با مساحتی معادل 36/2771 هکتار دارای توان مناسب و 86/37 درصد از پارک ملی کرخه با مساحتی معادل 77/2929 هکتار برای توسعه گردشگری مناسب نمی باشد. تفاصيل المقالة

زمینه و هدف: تکنیک سنجش از دور به دلیل ویژگی‌های خاص خود در ارایه سریع و ارزان اطلاعات پایه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. سنجش از دور امروزه در مسایل مهمی مثل ساخت نقشه‌های مناطق و تصمیم‌گیری‌های درست کاربرد دارد. هدف از انجام این مطالعه آشکارسازی تغییرات پوشش گیاهی منطقه حفاظت شده مله گاله بوده است. روش بررسی: در پژوهش حاضر از تصاویر ماهواره‌ای لندست 7 سنجنده ETM+، سال های 2000 و 2010 استفاده شد و به بررسی تغییرات پوشش گیاهی با استفاده از نرم افزار TerrSet بدون در نظر گرفتن باغات و زمین های کشاورزی منطقه حفاظت شده ماله گاله پرداخته شده است. در این مطالعه، پس از تهیه تصاویر ماهواره ای لندست ETM+ برای دو سال 2000 و 2010 و انجام تصحیحات هندسی لازم بر روی آن ها، جهت استخراج پارامتر پوشش گیاهی، از نقشه اولیه حاصل از بارزسازی تصاویر استفاده شد. سپس با در نظر گرفتن نقشه کاربری اراضی منطقه و نقشه طبقه بندی شده حاصل از شاخص NDVI و با در نظر گرفتن پارامتر حداکثر احتمال، نقشه واقعیت زمینی مربوط به دو سال 2000 و 2010 تهیه شد. در نهایت با انجام روش تفاضل دو تصویر، میزان و چگونگی تغییرات نسبت به هم بررسی گردید. یافته ها: کمیت تغییرات در سال‌های 2000 و 2010 بررسی شد و مشخص گردید که در فاصله 10 سال، سطح پوشش گیاهی حفاظتی از 5/5278 هکتار به 25/25211 هکتار افزایش پیدا کرده و با روش تفاضل بین نقشه های نهایی، مشخص شد که تراکم پوشش گیاهی منطقه به میزان مساحت 17/181 هکتار کاسته شده، پوشش گیاهی 48/3417 هکتار از منطقه بدون تغییر بوده و در 59/21739 هکتار از منطقه پوشش گیاهی رشد داشته است. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که تصاویر ماهواره ای مجهز به سنجنده ETM+ از قابلیت لازم جهت استخراج پوشش گیاهی به خصوص پوشش گیاهی مناطق جنگلی برخوردار بوده است. در بازه زمانی ده ساله تقریبا نزدیک به زمانی که منطقه حفاظت شده ماله گاله در فهرست مناطق چهارگانه حفاظت محیط زیست ایران قرار گرفته است تا سال 2010 پوشش گیاهی حفاظتی این منطقه افزایش پیدا کرده است. تفاصيل المقالة

زمینه و هدف: استفاده از روش‌های ارزیابی اثرات محیط‌زیستی یکی از ابزارهای مهم در مطالعات مدیریت محیط‌زیست و کاهش عوامل بالقوه آسیب‌رسان محیط‌زیستی در مناطق حساس مانند تالاب‌ها برای حصول به توسعه‌ی پایدار است. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت ترکیب و توزیع فضایی تالاب بین‌المللی میانکاله و هم‌چنین بررسی کارایی سنجه‌های سیمای سرزمین برای ارزیابی اثرات زیست‌محیطی است.روش بررسی: بدین منظور ابتدا تصاویر ماهواره‌ای لندست 7 و 8 سنجنده‌های ETM+ و OLI مربوط به سال‌های 1380 و 1395 تهیه گردید. سپس با انجام پردازش و پیش‌پردازش‌های لازم نقشه کاربری اراضی تهیه شد و نقشه‌های رستی وارد نرم‌افزار FRAGSTATS 4.2 گردید و تجزیه و تحلیل از الگوهای سیمای سرزمین در قالب رویکرد چشم‌انداز محیط‌زیستی با استفاده از معیارهای فضایی انجام گرفت. یافته‌ها: با توجه به نتایج می‌توان بیان داشت که پهنه‌ آبی تالاب (که مهم‌ترین بخش تالاب) و متعاقباً اراضی مرطوب تالابی سطح وسیعی دارند و حالت ریزدانه و لکه‌ی به خود نگرفته است، اما در طی زمان مورد مطالعه دچار حذف قسمتی از پهنه‌ خود گشته است. کاربری پوشش گیاهی و اراضی انسان‌ساخت نیز با ایجاد لکه‌های جدید و دو تکه شدن اختلالی را در محیط طبیعی ایجاد کرده‌اند. کاربری کشاورزی هم حالت لکه‌ای نداشته و افزایش مساحت آن بصورت لکه‌های بزرگ بوده است. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج بیان شده مدیریت صحیحی در محیط تالاب به اجرا در نمی‌آید. زیرا که مدیریت حاضر تالاب میانکاله یک مدیریت سخت‌افزاری و قدیمی است، هم‌چنین به علت قرار گرفتن این تالاب در دو استان، مدیریتی یکپارچه ندارد و برنامه-ی مدیریتی، پراکنده و چندگانه می‌باشد. در نتیجه با ایجاد طرح مدیریتی یکپارچه و منسجم می‌توان تا حدودی بر مشکلات این تالاب فایق آمد. مطالعه حاضر به‌خوبی نشان داد که سنجه‌های سیمای سرزمین ابزاری مناسب برای ارزیابی اثرات زیست‌محیطی در کم‌ترین زمان به‌شمار می‌آیند. تفاصيل المقالة

زمینه و هدف: فعالیت های صنعتی و توسعه ای بخشی از تلاش انسان برای رسیدن به رفاه بیش تر است اما در اثر این تغییرات و گسترش این نوع فعالیت ها مخاطرات خاصی که ناشی از تغییر در نظام رایج طبیعت است نیز می شود. کارکنان شاغل در بخش صنعت این شرکت در سطوح مختلف، با توجه به فعالیت هایی که انجام می شود، در معرض خطرهای ایمنی و بهداشتی قرار می گیرند. تحقیق حاضر به منظور شناسایی جنبه ها و ریسک های بارز ایمنی، بهداشت و محیط زیستی در بخش صنعت کشت و صنعت سلمان فارسی در سال 1393 انجام پذیرفت. روش بررسی: در این مطالعه از روش های Delphi، FMEA و مدل تلفیقی FMEA&TOPSIS استفاده گردید. یافته ها: بر اساس روش دلفی از 57 جنبه و ریسک شناسایی شده مربوط به فعالیت های این صنعت، 13 مورد آن ها بارز تشخیص داده شد. ریسک تماس با سر و صدا با کد شناسایی 1R بالاترین و حمل قطعات سنگین با کد شناسایی 44R پایین ترین نمره را به خود اختصاص دادند. در ادامه به کمک روش FMEA، 57 جنبه و ریسک شناسایی و تعداد 21 مورد از آن ها غیرقابل تحمل و بارز شناخته شدند، که به عنوان داده های ورودی مدل تلفیقی FMEA&TOPSIS جهت وزن دهی و رتبه بندی استفاده گردیدند. جنبه محیط زیستی ورود فاضلاب به محیط زیست با کد شناسایی 57R بالاترین و دررفتن سبد سانتریفیوژ با کد 18R پایین ترین اولویت را در این روش به خود اختصاص دادند. بحث و نتیجه گیری: استقرار سیستم های مدیریت یکپارچه و پیاده سازی شایسته آن ها می تواند به عنوان پیشنهاد عملی تأثیر گذار بر حذف و یا کاهش جنبه ها و ریسک های موجود در بخش صنعت شرکت کشت و صنعت سلمان فارسی باشد. تفاصيل المقالة

زمینه و هدف: صنعت گردش گری یکی از منابع مهم تولید درآمد، اشتغال و ایجاد زیرساخت ها برای نیل به توسعه پایدار محسوب می گردد و رشد این صنعت در هر کشور نیازمند استراتژی مناسب و برنامه ریزی مدیریتی مؤثر است. در این پژوهش برنامه ریزی و اولویت بندی پنج دهستان جزیره قشم بنام های رمکان، دولاب، سوزا، حومه و صلخ جهت توسعه گردش گری مدنظر می باشد. روش بررسی: بر اساس روش دلفی (Delphi) معیارهای گردش گری در چهار دسته اصلی معیارهای زیست محیطی، معیارهای تسهیلات و خدمات گردش گری ، معیارهای زیرساختی و معیارهای اقتصادی_اجتماعی و فرهنگی مشخص گردیدند. سپس اولویت بندی دهستان های جزیره جهت توسعه گردش گری بر اساس روش TOPSIS صورت پذیرفت. یافته ها: بر اساس روش TOPSIS دهستان حومه مناسب ترین پهنه جهت توسعه گردش گری و دهستان های صلخ، سوزا، دولاب و رمکان به ترتیب اولویت های بعدی جهت توسعه گردش گری می باشند. نتایج پژوهش نشان از آن دارد که پهنه بندی مناطق مستعد توریسم ساحلی نقش مؤثری در توسعه منطقه خواهد داشت و با بهره گیری از پتانسیل های متنوع و متعدد منطقه جزء با نگرش همه جانبه و برنامه ریزی چندبعدی میسر نخواهد شد. تفاصيل المقالة

امروزه مطالعات مکانیابی به منظور توسعه صنعتی در مورد کلیۀ نیروگاه ها بسیار متداول شده است. در این گونه مطالعات برای انتخاب بهترین مکان جهت احداث نیروگاه معیارهای مختلفی مورد توجه قرار می گیرند. در تحقیق حاضر در مرحله اول انواع نیروگاه ها و نحوه کارکرد آنها مورد بررسی قرار گرفت. سپس در مرحله بعد معیارهای مؤثر در فعالیت نیروگاه، انتخاب محل و عملکرد آن مشخص و به سه دستۀ محیطی_ فنی، اقتصادی_اجتماعی و محدودیت های زیست محیطی تقسیم بندی شدند. به طور کل کلیۀ معیارها و زیر معیارها در رابطه با مکانیابی انواع نیروگاه ها (بخاری، گازی، سیکل ترکیبی، هسته ای، برق آبی، تلمبه ای_ذخیره ای، امواج، جزرومدی، بادی، خورشیدی، زمین گرمایی، بیومس، دیزلی و مگنتو هیدرودینامیک) بیان شدند. در نهایت با ذکر معیارهایی همانند: منبع انرژی نیروگاه ها، قابلیت استفاده و دسترسی به منبع، هزینه، اثر مطلوب یا نامطلوب بر محیط انسانی و توان تولید نیرو به صورت خلاصه ویژگی های یک نیروگاه مشخص گردیدند. تفاصيل المقالة

امروزه بسیاری از شهرهای کشور ما با توجه به گسترش نامحدود و بدون برنامه ی خود سبب دست اندازی به محیط های طبیعی و از بین بردن آن ها شده اند و در هر دوره زمانی و یا در هر مکانی که ایجاد گردیده اند در پیامد استقرار خود مشکلاتی را نیز در محیط زیست ایجاد نموده اند. اصولاً ایجاد شهرهای جدید به منظور پاسخ گویی به نیازهایی هم چون جذب سرریز جمعیتی، تأمین مسکن و بسیاری از عوامل دیگر بوده و به خاستگاه آن ها در فرآیند توسعه از دیدگاه برنامه ریزی و طرح ریزی محیطی توجهی نگردیده است. جزیره مینو در جنوب خرمشهر در '12 o48 الی '15 o48 طول شرقی و '19 o30 الی '22 o30 عرض شمالی در استان خوزستان قرار دارد. جهت شناخت پتانسیل های توسعه شهری در جزیره مینو از روش تجزیه و تحلیل سیستمی و مدل اکولوژیکی مخدوم و ابزار GIS استفاده شده است. در قالب این فرآیند، ابتدا منابع محیط زیستی منطقه شناسایی گردید. داده های رقومی و به همراه دیگر داده های توصیفی برای ایجاد پایگاه داده ها، به سامانه Arc GIS داده شد. با تلفیق و روی هم گذاری لایه های اطلاعاتی، در سامانه Arc GIS نقشه یگان های اکولوژیکی منطقه به همراه جدول ویژگی های واحد، ایجاد و نسبت به امکان سنجی منطقه اقدام و مناطق مستعد برای توسعه شهری مشخص گردید. نتیجه بررسی نشان می دهد که با در نظر گرفتن تمامی پارامترهای اکولوژیکی مدل مخدوم، 85% منطقه از نظر توسعه شهری دارای توان مناسب درجه دو و 14% منطقه توان نامناسب دارند. پیشنهاد می شود در برنامه ریزی راهبردی توسعه شهری، اهداف کالبدی با اهداف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تلفیق شده و هماهنگ و همسو پیش رود. در این راستا محور اصلی برنامه ریزی شهری در جزیره مینو با اولویت بندی ارتقای ساختار کالبدی و رفاه اجتماعی با توجه به توسعه پایدار محیط زیست و در نهایت تولید ثروت بایستی صورت پذیرد. تفاصيل المقالة

هیدروکربن های آروماتیک سرطان زا و سمی بوده و آسیب های جدی به محیط زیست و موجودات زنده وارد می کنند. این ترکیبات عموماً به خاک ها تخلیه می شوند. روش های بیولوژیکی با بکارگیری میکروارگانیسم های موثر جدا شده از خاک های آلوده نفتی و گیاهان مقاوم برای پاکسازی این خاک ها ترجیح داده می شوند. هدف مطالعه حاضر بررسی اثر گیاه کنوکارپوس (Conocarpus erectus) و باکتری سودوموناس آئروژینوزا (Pseudomonas aeruginosa) بر میزان حذف Polycyclic Aromatic hydrocarbons (PAHs) از خاک های آلوده و شور حوضچه تبخیر واحد نمکزدایی در طول 275 روز و در شرایط غیرآزمایشگاهی بود. آزمایش بصورت فاکتوریل با دو فاکتور، در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار طراحی شد. فاکتورهای آزمایش شامل4 سطح (گیاه، باکتری، گیاه و باکتری و خاک بدون کاربرد گیاه و باکتری به عنوان شاهد) و غلظت آلاینده در 5 سطح نفت خام بنگستان با غلظت های صفر، 5/0، 1، 5/2 و 5 درصد وزنی بود. با افزایش غلظت هیدروکربن در هر 5 سطح، درصد حذف و نیز وزن خشک ریشه، اندام هوایی گیاه و کلروفیل کاهش یافت. بالاترین درصد حذف در دو غلظت صفر و1 درصد با درصدهای 43/99، 89/59 و 01/57 درصد به تیمارهای دارای باکتری و گیاه، تیمارهای جداگانه باکتری و گیاه تعلق داشت.. کارایی گیاه و باکتری در حذف هیدروکربن های نفتی تقریباً برابر بود. تیمارهای دارای باکتری در مقایسه با تیمارهای فاقد آن کلروفیل، وزن خشک ساقه و اندام هوایی بیشتری داشتند .نتایج نشان داد که حضور گیاه و باکتری به صورت جداگانه اثر مثبتی برتجزیه میزان PAHs داشت اما اثر سینرژیستیک باکتری و گیاه در تجزیه میزان PAHs مثبت تر بود (05/0P<). تفاصيل المقالة

Due to the difficulty of estimating the pollutant gas concentration in power plants, this study aimed to estimate the concentration of the air pollutants in a thermal power plant using the support vector machine model (SVM).The concentration of environmental pollutants in the thermal power plant, Shazand, Iran, at different distances from the chimney was estimated using SVM. The effective input variables in the SVM model were selected using the Partial Mutual Information (PMI) algorithm. The modeling period was weekly from December 2018 to December 2019.The PMI algorithm showed that the effective input variables for estimating the concentration of carbon monoxide (CO), carbon dioxide (CO2), sulfur dioxide (SO2), and nitrogen dioxide (NOX) pollutants at different distances are the same gas’ concentration at the power plant chimney. Among air pollutants, the maximum concentration is related to Co2 (2811.63 µg/m3), occurring at a distance of 5 km from the power plant chimney and the lowest concentration is related to Co (5.5 µg/m3, occurring at a distance of 20 km from the power plant chimney. The polynomial kernel function is the best kernel function of the SVM model for estimating SO2 and NOX concentrations at different distances and the best kernel function in the SVM model for estimating CO2 and CO concentrations.The SVM model has good accuracy and performance in estimating the pollutant concentrations, and selecting effective input variables in the SVM model with the PMI algorithm increases the model accuracy. تفاصيل المقالة